Związki Wielofunkcyjne Sprawdzian 3 Gimnazjum

Związki wielofunkcyjne to związki chemiczne, które w swojej strukturze zawierają więcej niż jedną grupę funkcyjną. To znaczy, że jedna cząsteczka może reagować jak alkohol, kwas, aldehyd, ester, amina, czy inny związek, w zależności od tego, która grupa funkcyjna w danej reakcji bierze udział.

Wyobraź sobie, że masz klocek LEGO. To jest Twoja cząsteczka. Teraz przyczep do tego klocka różne "narzędzia": wkrętak (grupa funkcyjna kwasowa), młotek (grupa funkcyjna alkoholowa) i szczypce (grupa funkcyjna aminowa). Ten klocek z narzędziami to właśnie związek wielofunkcyjny.

Jak to rozpoznać? Szukaj w wzorze sumarycznym i strukturalnym różnych fragmentów charakterystycznych dla grup funkcyjnych. Na przykład:

• -OH – wskazuje na obecność grupy hydroksylowej, charakterystycznej dla alkoholi lub fenoli.
• -COOH – wskazuje na obecność grupy karboksylowej, charakterystycznej dla kwasów karboksylowych.
• -NH₂ – wskazuje na obecność grupy aminowej, charakterystycznej dla amin.
• -CHO – wskazuje na obecność grupy aldehydowej, charakterystycznej dla aldehydów.
• -CO- – wskazuje na obecność grupy ketonowej, charakterystycznej dla ketonów.

Przykładowe związki wielofunkcyjne:

Kwas mlekowy (CH₃CH(OH)COOH) – zawiera grupę hydroksylową (-OH) i karboksylową (-COOH).

Aminokwasy (np. glicyna NH₂CH₂COOH) – zawierają grupę aminową (-NH₂) i karboksylową (-COOH).

Zrozumienie obecności różnych grup funkcyjnych pozwala przewidzieć, jakie reakcje może dany związek przeprowadzać i jakie właściwości posiada.