Zdania Złożone Współrzędnie I Podrzędnie ćwiczenia Pdf

Hej uczniowie! Widzę, że macie trochę problemów ze zdaniami złożonymi współrzędnie i podrzędnie. Nie martwcie się, to częsty problem! Postaram się to Wam wytłumaczyć w prosty sposób, a potem pokażę, gdzie szukać ćwiczeń w formacie PDF, żebyście mogli poćwiczyć.

Zacznijmy od podstaw. Pomyślcie o zdaniu jako o jakiejś informacji. Żeby przekazać więcej informacji, możemy połączyć dwa (albo i więcej!) pojedynczych zdań. Wtedy powstaje zdanie złożone. I właśnie sposób, w jaki te zdania łączymy, decyduje o tym, czy mamy do czynienia ze zdaniem złożonym współrzędnie, czy podrzędnie.

Zdania Złożone Współrzędnie – Równi Partnerzy

Wyobraźcie sobie, że macie dwóch przyjaciół, którzy są tak samo ważni. Żaden z nich nie jest ważniejszy od drugiego. Podobnie jest w zdaniach złożonych współrzędnie. Zdania składowe są równorzędne – żadne nie zależy od drugiego. Można powiedzieć, że każde z nich mogłoby istnieć samodzielnie. Łączymy je, żeby przekazać więcej informacji naraz, ale to nie zmienia faktu, że każde z nich ma swoje „własne życie”.

Jak je rozpoznać? Najczęściej łączy się je za pomocą spójników. I tu wkraczają nasi mali pomocnicy:

i, oraz, a, jak również, tudzież – łączne (informują, że coś dzieje się jednocześnie lub po kolei). Przykład: Poszedłem do sklepu, i kupiłem chleb.
lub, albo, bądź, czy, względnie – rozłączne (wybieramy jedną z opcji). Przykład: Pójdziesz do kina, czy zostaniesz w domu?
ale, lecz, jednak, natomiast, zaś – przeciwstawne (pokazują kontrast, przeciwieństwo). Przykład: Chciałem iść na spacer, ale pada deszcz.
więc, zatem, dlatego, toteż – wynikowe (pokazują przyczynę i skutek). Przykład: Byłem zmęczony, więc poszedłem spać.
bowiem – wyjaśniające (dodatkowe wyjaśnienie tego co było wcześniej). Przykład: Nie poszedłem do szkoły, bowiem byłem chory.

Zwróćcie uwagę na przecinek! Zazwyczaj stawiamy go przed spójnikiem łączącym zdania współrzędne (z wyjątkiem sytuacji, gdy zdania połączone są spójnikiem "i", "oraz", "ani", "ni" - wtedy przecinka nie stawiamy, chyba że powtarzają się).

Zdania Złożone Podrzędnie – Jeden Zależy od Drugiego

A teraz wyobraźcie sobie relację szefa i pracownika. Szef jest ważniejszy – pracownik wykonuje jego polecenia i zależy od niego. Podobnie jest w zdaniach złożonych podrzędnie. Mamy zdanie nadrzędne (szefa) i zdanie podrzędne (pracownika). Zdanie podrzędne nie może istnieć samodzielnie – ono zawsze musi się odnosić do zdania nadrzędnego i je uzupełniać.

Zdanie podrzędne odpowiada na pytanie zadane przez zdanie nadrzędne. To brzmi trochę skomplikowanie, ale zaraz zobaczycie, że to proste. Spójrzcie na te przykłady i pytania, na które odpowiadają zdania podrzędne:

Zdanie podrzędne przydawkowe: (odpowiada na pytanie: jaki?, która?, który?) Przykład: Lubię książki, które są ciekawe. (jakie książki lubię? – które są ciekawe)
Zdanie podrzędne okolicznikowe: (odpowiada na pytania dotyczące okoliczności: gdzie?, kiedy?, jak?, dlaczego?, po co?, pod jakim warunkiem?, mimo co?) – Tu jest dużo różnych rodzajów, np.:
- czasu: Pójdę do kina, gdy skończę lekcje. (kiedy pójdę do kina? – gdy skończę lekcje)
- miejsca: Położę to tam, gdzie zwykle to kładę. (gdzie to położę? – gdzie zwykle to kładę)
- sposobu: Zrobiłem to tak, jak mi kazałeś. (jak to zrobiłem? – jak mi kazałeś)
- przyczyny: Nie poszedłem do szkoły, bo byłem chory. (dlaczego nie poszedłem do szkoły? – bo byłem chory)
- celu: Uczę się pilnie, żeby zdać egzamin. (po co się uczę? – żeby zdać egzamin)
- warunku: Pójdę z tobą, jeśli mnie zaprosisz. (pod jakim warunkiem pójdę? – jeśli mnie zaprosisz)
- przyzwolenia: Pójdę tam, chociaż pada deszcz. (mimo czego pójdę? – chociaż pada deszcz)
Zdanie podrzędne dopełnieniowe: (odpowiada na pytania przypadków z wyjątkiem mianownika: kogo? czego? komu? czemu? kogo? co? kim? czym? o kim? o czym?) Przykład: Wiem, że się spóźnisz. (Wiem co? - że się spóźnisz)
Zdanie podrzędne podmiotowe: (odpowiada na pytanie: kto? co?) Przykład: To, że się uczysz, bardzo mnie cieszy. (Co mnie cieszy? - To, że się uczysz).

Zdania podrzędne łączy się ze zdaniem nadrzędnym za pomocą spójników (np. że, żeby, ponieważ, bo, gdy, jeśli, chociaż, mimo że) lub zaimków względnych (np. który, jaki, gdzie, kiedy, kto, co). Pamiętajcie o przecinku! Zazwyczaj stawiamy go przed zdaniem podrzędnym.

Gdzie szukać ćwiczeń w PDF?

Teraz najważniejsze – gdzie poćwiczyć? Na szczęście w internecie jest mnóstwo zasobów. Oto kilka sugestii, gdzie szukać ćwiczeń w formacie PDF:

Strony internetowe z materiałami edukacyjnymi: Wiele stron oferuje darmowe materiały do pobrania, w tym ćwiczenia gramatyczne. Wpisz w Google frazy typu: "zdania złożone ćwiczenia PDF", "zdania współrzędne i podrzędne ćwiczenia PDF", "gramatyka polska ćwiczenia PDF". Przejrzyj wyniki – na pewno znajdziesz coś odpowiedniego. Często są to strony szkół, wydawnictw edukacyjnych albo blogi nauczycieli.
Katalogi bibliotek cyfrowych: Niektóre biblioteki cyfrowe (np. Polona) udostępniają skany starych podręczników do gramatyki. Może tam znajdziesz ciekawe ćwiczenia.
Strony z testami i quizami online: Często na takich stronach można znaleźć materiały do wydrukowania w formacie PDF. Poszukaj stron oferujących testy z gramatyki polskiej dla uczniów szkół podstawowych i średnich.
Grupy dla nauczycieli języka polskiego: Jeśli masz taką możliwość, dołącz do jakiejś grupy dla nauczycieli języka polskiego (np. na Facebooku). Nauczyciele często dzielą się tam swoimi materiałami, w tym ćwiczeniami w PDF.

Kilka dodatkowych wskazówek

Zacznij od prostych ćwiczeń: Nie rzucaj się od razu na najtrudniejsze zadania. Zacznij od rozpoznawania zdań współrzędnych i podrzędnych, a potem przejdź do bardziej skomplikowanych ćwiczeń, np. do tworzenia zdań złożonych.
Analizuj przykłady: Zanim zaczniesz ćwiczyć, dokładnie przeanalizuj przykłady zdań złożonych. Zwróć uwagę na spójniki i zaimki względne oraz na to, jak zdania są połączone.
Używaj różnych źródeł: Nie ograniczaj się tylko do jednego podręcznika lub strony internetowej. Korzystaj z różnych źródeł, żeby zobaczyć, jak różne osoby tłumaczą to samo zagadnienie.
Proś o pomoc: Jeśli masz jakieś wątpliwości, nie wstydź się zapytać nauczyciela, kolegę lub kogoś z rodziny, kto dobrze zna gramatykę.
Ćwicz regularnie: Jak w każdej dziedzinie, w gramatyce liczy się regularność. Staraj się ćwiczyć regularnie, nawet po kilka minut dziennie.

Pamiętajcie, że nauka gramatyki to proces. Nie zrażajcie się, jeśli na początku będziecie popełniać błędy. Ważne, żebyście ćwiczyli i starali się zrozumieć zasady. Z czasem wszystko stanie się jasne i zdania złożone nie będą już sprawiać Wam problemów! Powodzenia!