Wymień Trzy Obowiązki Które Prawo Nakłada Na Dzieci
Witajcie! Prawo, choć może brzmieć strasznie i skomplikowanie, jest tak naprawdę zbiorem zasad, które pomagają nam wszystkim żyć razem w społeczeństwie. Często myślimy o prawach, czyli o tym, co nam się należy, ale prawo nakłada również na nas obowiązki. Dziś porozmawiamy o trzech ważnych obowiązkach, które prawo polskie nakłada na dzieci i młodzież. Zrozumienie tych obowiązków jest kluczowe, aby stać się odpowiedzialnym obywatelem.
Zanim jednak przejdziemy do konkretnych obowiązków, wyjaśnijmy sobie kilka podstawowych pojęć:
- Prawo: Ogół norm prawnych (czyli reguł postępowania) ustanowionych lub uznanych przez państwo, których przestrzeganie jest zagwarantowane i egzekwowane przez państwo.
- Obowiązek prawny: To powinność zachowania się w określony sposób, nakazana przez prawo. Niewywiązanie się z obowiązku może skutkować negatywnymi konsekwencjami, np. karą.
- Dziecko: W kontekście prawa polskiego, najczęściej oznacza osobę poniżej 18 roku życia. W niektórych przypadkach, np. w prawie cywilnym, pełnoletniość (czyli pełna zdolność do czynności prawnych) uzyskuje się dopiero po ukończeniu 18 lat.
- Obywatel: Osoba, która ma prawa i obowiązki w danym państwie, wynikające z posiadania obywatelstwa tego państwa.
Teraz, gdy już mamy pewien fundament, przyjrzyjmy się trzem obowiązką, które prawo nakłada na dzieci w Polsce.
- Obowiązek szkolny i nauki.
Pierwszym i bardzo ważnym obowiązkiem każdego dziecka w Polsce jest obowiązek szkolny i obowiązek nauki. Co to oznacza? Obowiązek szkolny, zgodnie z prawem oświatowym, rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 7 lat, i trwa do ukończenia szkoły podstawowej, ale nie dłużej niż do ukończenia 15 roku życia. Po ukończeniu szkoły podstawowej następuje obowiązek nauki, który trwa do ukończenia 18 roku życia. Obowiązek nauki można spełniać w różnych formach, nie tylko w szkole, ale o tym za chwilę.
Spójrzmy na to na przykładach:
- Małgosia kończy 7 lat w maju. Zgodnie z prawem, we wrześniu tego samego roku (czyli z początkiem roku szkolnego) Małgosia powinna rozpocząć naukę w pierwszej klasie szkoły podstawowej. To jest jej obowiązek.
- Janek ma 16 lat i ukończył szkołę podstawową. Nie chce iść do liceum ani technikum. Czy może po prostu przestać się uczyć? Nie, ponieważ do ukończenia 18 roku życia nadal obowiązuje go obowiązek nauki. Może kontynuować naukę w szkole branżowej, może uczęszczać na kursy kwalifikacyjne, może też, pod pewnymi warunkami, realizować obowiązek nauki w domu (tzw. edukacja domowa).
Dlaczego to jest obowiązek? Prawo uznaje, że edukacja jest niezwykle ważna dla rozwoju każdego człowieka i dla funkcjonowania społeczeństwa. Wykształcenie daje nam szansę na lepsze życie, na zdobycie ciekawej pracy, na aktywne uczestnictwo w życiu społecznym. Państwo, nakładając na nas obowiązek szkolny i nauki, dba o to, żeby każdy młody człowiek miał szansę na rozwój i zdobycie wiedzy.
Niewywiązywanie się z tego obowiązku ma konsekwencje. Jeśli dziecko bez uzasadnionej przyczyny nie chodzi do szkoły, rodzice (lub opiekunowie prawni) mogą zostać ukarani grzywną. Szkoła również ma obowiązek informować odpowiednie organy (np. kuratorium oświaty, sąd rodzinny) o problemach z realizacją obowiązku szkolnego.
- Przestrzeganie prawa.
Drugi, bardzo ważny obowiązek, to przestrzeganie prawa. To oznacza, że każdy – bez względu na wiek – musi przestrzegać wszystkich obowiązujących w Polsce przepisów prawa. Dotyczy to zarówno Kodeksu Karnego (który mówi o przestępstwach i karach), Kodeksu Cywilnego (który reguluje relacje między ludźmi), jak i wielu innych ustaw i rozporządzeń.
Przykłady? Jest ich mnóstwo!
- Nawet małe dziecko nie powinno kraść cukierków ze sklepu. Kradzież to przestępstwo, a nawet jeśli dziecko nie ponosi pełnej odpowiedzialności karnej (o tym za chwilę), to jego rodzice mogą ponieść konsekwencje cywilne (np. obowiązek naprawienia szkody).
- Nastolatek nie powinien pić alkoholu w miejscu publicznym. Jest to wykroczenie, za które może odpowiadać przed sądem.
- Nikt, niezależnie od wieku, nie powinien niszczyć cudzej własności (np. graffiti na murach), wdawać się w bójki, czy popełniać przestępstw w Internecie (np. cyberprzemoc).
Ważne jest, aby pamiętać, że odpowiedzialność prawna jest różna w zależności od wieku. Zgodnie z polskim prawem, pełną odpowiedzialność karną ponosi się po ukończeniu 17 roku życia. Oznacza to, że osoba, która ukończyła 17 lat, może być skazana na karę więzienia za popełnione przestępstwo. Osoby poniżej 17 roku życia, które popełnią czyn karalny (czyli czyn zabroniony przez prawo pod groźbą kary), mogą stanąć przed sądem rodzinnym i nieletnich, który może zastosować wobec nich środki wychowawcze, poprawcze lub nawet umieścić w zakładzie poprawczym.
- Szanowanie innych ludzi, ich godności i praw.
Trzeci obowiązek, który można wywieść z ogólnych zasad prawa, to szanowanie innych ludzi, ich godności i praw. To bardzo szeroki obowiązek, który obejmuje wiele aspektów naszego życia. Oznacza to, że powinniśmy traktować innych z szacunkiem, niezależnie od ich wieku, płci, rasy, religii, orientacji seksualnej, czy poglądów.
Przykłady?
- Nie powinniśmy obrażać innych, wyśmiewać się z nich, czy poniżać ich.
- Powinniśmy szanować ich prywatność i nie wchodzić w ich sprawy bez ich zgody.
- Powinniśmy dbać o to, aby nasze działania nie naruszały ich praw (np. prawa do spokoju, prawa do godnego życia).
- Powinniśmy reagować, gdy widzimy, że ktoś jest krzywdzony lub dyskryminowany.
Choć prawo nie definiuje wprost każdego zachowania, które narusza godność drugiego człowieka, to istnieją przepisy, które chronią nas przed zniewagą, zniesławieniem, dyskryminacją, czy przemocą. Szanując innych, budujemy lepsze społeczeństwo, w którym każdy może czuć się bezpiecznie i komfortowo. Pamiętajmy, że szacunek dla innych to podstawa współżycia społecznego.
Podsumowując, jako dzieci i młodzież w Polsce, mamy trzy główne obowiązki nałożone przez prawo: obowiązek szkolny i nauki, obowiązek przestrzegania prawa oraz obowiązek szanowania innych ludzi, ich godności i praw. Pamiętanie o tych obowiązkach i ich realizacja to podstawa odpowiedzialnego i świadomego uczestnictwa w życiu społecznym. Miejcie to na uwadze!
