W Czasie Przyszłym Złożonym Występują Tylko Czasowniki W Aspekcie

Okej, spróbujmy wyjaśnić kwestię aspektu czasowników w czasie przyszłym złożonym w języku polskim.

W języku polskim czas przyszły złożony tworzymy, łącząc formę osobową czasownika "być" w czasie przyszłym prostym (będę, będziesz, będzie, będziemy, będziecie, będą) z formą imiesłowu przymiotnikowego czynnego (końcówki -ł, -ła, -ło, -li, -ły, -ło) lub biernego (końcówki -ny, -na, -ne, -ni, -ne, -na; -ty, -ta, -te, -ci, -te, -ta) czasownika.

I teraz kluczowa sprawa: w czasie przyszłym złożonym używamy czasowników tylko w aspekcie niedokonanym. To znaczy, że jeśli chcemy wyrazić czynność przyszłą, która będzie trwała, powtarzała się lub nie ma wyraźnego zakończenia, użyjemy właśnie czasu przyszłego złożonego z czasownikiem niedokonanym.

Na przykład:

Będę czytał książkę. (czasownik "czytać" – niedokonany)
Będą pisać test. (czasownik "pisać" – niedokonany)
Będziesz oglądała film. (czasownik "oglądać" – niedokonany)

Dlaczego nie używamy czasowników dokonanych? Ponieważ czasowniki dokonane z natury opisują czynności zakończone, jednorazowe, które mają konkretny rezultat. Jeśli chcemy wyrazić przyszłą czynność dokonaną, używamy czasu przyszłego prostego czasownika dokonanego.

Na przykład:

Przeczytam książkę. (czasownik "przeczytać" – dokonany)
Napiszą test. (czasownik "napisać" – dokonany)
Obejrzysz film. (czasownik "obejrzeć" – dokonany)

Widzimy więc różnicę. "Będę czytał książkę" sugeruje, że będę to robił przez jakiś czas, może nawet nie skończę. "Przeczytam książkę" oznacza, że w przyszłości doprowadzę czytanie do końca.

Aspekt Czasownika a Czas Przyszły Złożony

Spróbujmy to jeszcze raz, trochę inaczej. Pomyśl o aspekcie czasownika jako o tym, czy patrzysz na proces, czy na efekt. Aspekt niedokonany pokazuje czynność w trakcie, bez zwracania uwagi na jej zakończenie. Aspekt dokonany natomiast skupia się na tym, że czynność zostanie zakończona, osiągnięty zostanie pewien rezultat.

W czasie przyszłym złożonym "będę coś robił/robiła" wyrażamy właśnie ten proces. Interesuje nas to, że czynność będzie się odbywać, a niekoniecznie to, czy zostanie zakończona. Dlatego potrzebujemy czasownika w aspekcie niedokonanym.

A co, gdy chcemy powiedzieć, że coś zrobimy, zakończymy w przyszłości? Wtedy używamy czasu przyszłego prostego z czasownikiem dokonanym, tak jak widzieliśmy wcześniej.

Porównajmy jeszcze kilka przykładów:

Będę gotował obiad. (niedokonany) – Sugeruje, że będę w trakcie gotowania obiadu, być może przez jakiś czas.
Ugotuję obiad. (dokonany) – Oznacza, że w przyszłości zakończę gotowanie obiadu.
Będą sprzątali pokój. (niedokonany) – Oznacza, że będą w trakcie sprzątania pokoju.
Posprzątają pokój. (dokonany) – Oznacza, że w przyszłości doprowadzą sprzątanie pokoju do końca.
Będziesz się uczyła francuskiego. (niedokonany) – Oznacza, że będziesz w trakcie nauki francuskiego, będziesz poświęcać na to czas.
Nauczysz się francuskiego. (dokonany) – Oznacza, że w przyszłości osiągniesz biegłość w języku francuskim.

Zauważ, że zmiana aspektu zmienia znaczenie zdania. Czas przyszły złożony z czasownikiem niedokonanym opisuje czynność trwającą w przyszłości, a czas przyszły prosty z czasownikiem dokonanym opisuje czynność zakończoną w przyszłości.

Ćwiczenia dla Utrwalenia

Żeby to lepiej zrozumieć, spróbujmy poćwiczyć. Zamień zdania w czasie teraźniejszym na czas przyszły złożony, używając czasowników niedokonanych:

Piszę list. -> Będę pisał/pisała list.
Czytamy książkę. -> Będziemy czytali/czytały książkę.
Oglądasz telewizję. -> Będziesz oglądał/oglądała telewizję.
Gotuje zupę. -> Będzie gotował/gotowała zupę.
Słuchają muzyki. -> Będą słuchali/słuchały muzyki.

A teraz spróbuj zamienić zdania w czasie teraźniejszym na czas przyszły prosty, używając czasowników dokonanych:

Piszę list. -> Napiszę list.
Czytamy książkę. -> Przeczytamy książkę.
Oglądasz telewizję. -> Obejrzysz telewizję.
Gotuje zupę. -> Ugotuje zupę.
Słuchają muzyki. -> Posłuchają muzyki.

Mam nadzieję, że teraz lepiej rozumiesz, dlaczego w czasie przyszłym złożonym używamy tylko czasowników w aspekcie niedokonanym. Pamiętaj, że chodzi o wyrażenie czynności trwającej w przyszłości, a nie czynności zakończonej. Kluczem jest zrozumienie różnicy między aspektem dokonanym i niedokonanym czasownika.