Uzupełnij I Uzgodnij Równania Reakcji Dysocjacji Jonowej Soli

Dzień dobry! Dziś zajmiemy się uzupełnianiem i uzgadnianiem równań reakcji dysocjacji jonowej soli. To wbrew pozorom nie jest trudne, jeśli zrozumie się kilka podstawowych zasad. Postaram się wytłumaczyć to krok po kroku, żebyście bez problemu mogli rozwiązywać takie zadania.

Dysocjacja jonowa soli to proces, w którym sól rozpuszczona w wodzie rozpada się na jony: kationy (jony dodatnie) i aniony (jony ujemne). Kluczowe jest, aby pamiętać o kilku rzeczach:

1. Wzór soli: Musimy znać wzór soli, która dysocjuje. To podstawa. Bez tego ani rusz!
2. Ładunki jonów: Każdy jon ma swój ładunek. Najczęściej, żeby się go dowiedzieć, patrzymy na tabelę rozpuszczalności lub przypominamy sobie wartościowości pierwiastków wchodzących w skład soli.
3. Bilans ładunków: Suma ładunków dodatnich musi się równać sumie ładunków ujemnych. To tak jak równowaga na wadze – musi być po równo.
4. Uzupełnianie: To oznacza, że musimy wpisać jony, na które rozpada się sól, wraz z ich ładunkami.
5. Uzgadnianie: To oznacza, że musimy dobrać współczynniki stechiometryczne (liczby przed wzorami), aby zgadzała się liczba atomów każdego pierwiastka po obu stronach równania.

Przejdźmy do konkretnych przykładów. Załóżmy, że mamy sól: chlorek sodu (NaCl).

Krok 1: Rozpisujemy wzór soli

Mamy NaCl.

Krok 2: Określamy jony i ich ładunki

Chlorek sodu dysocjuje na jony sodu (Na) i jony chlorkowe (Cl). Sód znajduje się w pierwszej grupie układu okresowego, więc tworzy jon Na⁺. Chlor znajduje się w siedemnastej grupie (chlorowce), więc tworzy jon Cl^-.

Krok 3: Zapisujemy równanie dysocjacji

NaCl → Na⁺ + Cl^-

Krok 4: Sprawdzamy bilans ładunków

Po lewej stronie równania mamy obojętny chlorek sodu (ładunek 0). Po prawej stronie mamy jon Na⁺ (ładunek +1) i jon Cl^- (ładunek -1). Suma ładunków po prawej stronie wynosi (+1) + (-1) = 0. Bilans ładunków się zgadza.

Krok 5: Sprawdzamy bilans atomów

Po lewej stronie mamy 1 atom sodu (Na) i 1 atom chloru (Cl). Po prawej stronie mamy 1 jon sodu (Na⁺) i 1 jon chlorkowy (Cl^-). Bilans atomów się zgadza.

Równanie jest uzupełnione i uzgodnione. Wszystko gra!

Spróbujmy z czymś trochę bardziej skomplikowanym: siarczan(VI) glinu (Al₂(SO₄)₃).

Krok 1: Rozpisujemy wzór soli

Mamy Al₂(SO₄)₃.

Krok 2: Określamy jony i ich ładunki

Siarczan(VI) glinu dysocjuje na jony glinu (Al) i jony siarczanowe(VI) (SO₄). Glin tworzy jon Al³⁺ (można to wywnioskować z wzoru soli, bo "trójka" pochodzi od glinu, a "dwójka" od reszty kwasowej). Jon siarczanowy(VI) to SO₄^2- (wartość -2 także wynika z wzoru).

Krok 3: Zapisujemy równanie dysocjacji

Al₂(SO₄)₃ → Al³⁺ + SO₄^2-

Krok 4: Sprawdzamy bilans ładunków i atomów

Tutaj widzimy, że coś jest nie tak. Po lewej stronie mamy obojętną cząsteczkę (ładunek 0). Po prawej stronie mamy jon Al³⁺ (ładunek +3) i jon SO₄^2- (ładunek -2). Suma ładunków po prawej stronie wynosi (+3) + (-2) = +1. To się nie zgadza!

Dodatkowo, po lewej stronie mamy 2 atomy glinu i 3 grupy siarczanowe(VI), a po prawej stronie tylko po jednym.

Krok 5: Uzgadniamy równanie

Musimy dobrać współczynniki stechiometryczne, żeby zgadzała się liczba atomów i ładunków.

• Potrzebujemy 2 jony glinu (Al³⁺), żeby zgadzała się liczba atomów glinu.
• Potrzebujemy 3 jony siarczanowe(VI) (SO₄^2-), żeby zgadzała się liczba grup siarczanowych(VI).

Zatem równanie wygląda teraz tak:

Al₂(SO₄)₃ → 2Al³⁺ + 3SO₄^2-

Sprawdzamy bilans ładunków:

• Po lewej stronie: 0
• Po prawej stronie: 2 * (+3) + 3 * (-2) = +6 - 6 = 0

Bilans ładunków się zgadza!

Sprawdzamy bilans atomów:

• Glin (Al): po lewej 2, po prawej 2.
• Siarka (S): po lewej 3, po prawej 3.
• Tlen (O): po lewej 12, po prawej 12.

Wszystko się zgadza. Równanie jest uzupełnione i uzgodnione.

Jeszcze jeden przykład: wodorotlenek baru Ba(OH)₂. Chociaż formalnie to zasada, to zachowuje się podobnie do soli podczas dysocjacji. H₂O nie bierze bezpośrednio udziału w reakcji dysocjacji (nie piszemy jej nad strzałką).

Krok 1: Rozpisujemy wzór

Ba(OH)₂

Krok 2: Określamy jony

Bar (Ba) tworzy jon Ba²⁺. Grupa wodorotlenowa (OH) tworzy jon OH^-.

Krok 3: Zapisujemy równanie dysocjacji

Ba(OH)₂ → Ba²⁺ + OH^-

Krok 4: Sprawdzamy bilans ładunków i atomów

Znowu coś jest nie tak. Po lewej stronie mamy obojętną cząsteczkę, a po prawej ładunek +2 i -1, co daje +1. Dodatkowo, po lewej stronie mamy dwie grupy OH, a po prawej tylko jedną.

Krok 5: Uzgadniamy równanie

Potrzebujemy dwóch jonów OH^-, żeby zgadzała się liczba grup wodorotlenowych.

Ba(OH)₂ → Ba²⁺ + 2OH^-

Sprawdzamy bilans ładunków:

• Po lewej stronie: 0
• Po prawej stronie: (+2) + 2*(-1) = +2 - 2 = 0

Bilans ładunków się zgadza.

Sprawdzamy bilans atomów:

• Bar (Ba): po lewej 1, po prawej 1.
• Tlen (O): po lewej 2, po prawej 2.
• Wodór (H): po lewej 2, po prawej 2.

Wszystko się zgadza. Równanie jest uzupełnione i uzgodnione.

Podsumowując, pamiętajcie o tych krokach:

1. Zapisz wzór soli.
2. Określ jony i ich ładunki.
3. Zapisz równanie dysocjacji (na razie bez współczynników).
4. Sprawdź bilans ładunków i atomów.
5. Uzgadnij równanie (dobierz współczynniki).
6. Ponownie sprawdź bilans ładunków i atomów.

Kluczem do sukcesu jest praktyka. Im więcej równań uzupełnicie i uzgodnicie, tym łatwiej Wam to będzie przychodzić. Nie zrażajcie się, jeśli za pierwszym razem coś nie wyjdzie. Analizujcie swoje błędy i próbujcie dalej. Pamiętajcie o tabeli rozpuszczalności soli i o wartościowościach pierwiastków. Powodzenia!