świat W Okresie Międzywojennym Klasa 7

Witajcie! Dzisiaj przeniesiemy się w czasie do fascynującego, choć burzliwego okresu w historii świata – do okresu międzywojennego. Mówimy o latach między 1918 a 1939, czyli między zakończeniem I wojny światowej a wybuchem II wojny światowej. To czas pełen zmian, nadziei, ale i narastającego niepokoju. Przygotujcie się na podróż w czasie!

Co to właściwie znaczy "okres międzywojenny"?

Najprościej mówiąc, to czas, który nastąpił po I wojnie światowej i trwał do wybuchu II wojny światowej. Zaznaczmy to jeszcze raz: 1918-1939. To trochę jak przerwa pomiędzy dwiema lekcjami, tylko, że w skali globalnej i z konsekwencjami, które odczuwamy do dzisiaj.

Europa po I wojnie światowej: Nowy porządek

I wojna światowa doszczętnie zmieniła mapę Europy. Upadły wielkie imperia, takie jak Cesarstwo Niemieckie, Austro-Węgry i Rosja Carska. Na ich gruzach powstały nowe państwa, na przykład Polska (po 123 latach zaborów!), Czechosłowacja, Jugosławia (początkowo Królestwo Serbów, Chorwatów i Słoweńców) i państwa bałtyckie: Litwa, Łotwa i Estonia. To był okres wielkiego entuzjazmu i nadziei na lepszą przyszłość, ale również trudności związanych z budowaniem od nowa państwowości.

Traktat Wersalski – podstawa nowego porządku

Po zakończeniu I wojny światowej, państwa zwycięskie ustaliły nowe zasady w Europie podczas konferencji pokojowej w Wersalu. Powstał Traktat Wersalski (1919), który określał m.in. granice Niemiec, nałożył na nie ogromne reparacje wojenne (czyli odszkodowania za straty wojenne) i ograniczał ich armię. Niemcy uważały te warunki za niesprawiedliwe i upokarzające, co miało poważne konsekwencje w przyszłości.

Kryzys gospodarczy i jego skutki

Lata 20. XX wieku to okres względnej stabilizacji i rozwoju gospodarczego, nazywany "szalonymi latami dwudziestymi". Jednak ten wzrost gospodarczy nie trwał długo. W 1929 roku wybuchł wielki kryzys gospodarczy, który rozpoczął się od krachu na giełdzie w Nowym Jorku. Spowodował on masowe bezrobocie, bankructwa firm i spadek produkcji na całym świecie. Kryzys szczególnie mocno dotknął Niemcy, które i tak borykały się z problemami gospodarczymi po I wojnie światowej.

"Kryzys gospodarczy lat 30. był jednym z najpoważniejszych kryzysów w historii kapitalizmu."

Powstanie totalitaryzmów

Kryzys gospodarczy stworzył podatny grunt dla rozwoju ideologii totalitarnych, takich jak faszyzm we Włoszech i nazizm (narodowy socjalizm) w Niemczech. Co to takiego totalitaryzm? To system polityczny, w którym państwo sprawuje całkowitą kontrolę nad życiem obywateli, ogranicza wolność słowa, zgromadzeń i wyznania, stosuje terror i propagandę.

Faszyzm we Włoszech

We Włoszech, Benito Mussolini, zwany "Duce", przejął władzę w 1922 roku i wprowadził rządy faszystowskie. Faszyści głosili kult państwa, wódz i naród, a także agresywną politykę zagraniczną.

Nazizm w Niemczech

W Niemczech, Adolf Hitler, przywódca Partii Narodowosocjalistycznej (NSDAP), doszedł do władzy w 1933 roku. Hitler głosił ideologię rasistowską, antysamicką i ekspansjonistyczną (dążącą do powiększenia terytorium państwa). Podobnie jak faszyści, nazizm opierał się na terrorze, propagandzie i kulcie wodza. Nazistowska propaganda obarczała Żydów winą za wszelkie nieszczęścia Niemiec.

Sytuacja w Polsce w okresie międzywojennym

Polska, po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku, stanęła przed ogromnymi wyzwaniami. Musiała zintegrować ziemie z trzech różnych zaborów, odbudować gospodarkę zniszczoną przez wojnę i stworzyć stabilny system polityczny.

Problemy wewnętrzne

Polska borykała się z problemami gospodarczymi, społecznymi i politycznymi. Duża część społeczeństwa żyła w biedzie, istniały konflikty narodowościowe (szczególnie na Kresach Wschodnich) i polityczne (między zwolennikami demokracji parlamentarnej a zwolennikami silnej władzy wykonawczej). W 1926 roku, Józef Piłsudski dokonał przewrotu majowego i wprowadził rządy sanacyjne, które charakteryzowały się ograniczeniem demokracji parlamentarnej.

Polityka zagraniczna

Polska prowadziła trudną politykę zagraniczną, starając się utrzymać niezależność w otoczeniu silnych sąsiadów: Niemiec i Związku Radzieckiego. Polska zawarła sojusz z Francją i Wielką Brytanią, ale był on niewystarczający, aby powstrzymać agresję hitlerowskich Niemiec.

Narastające napięcia i wybuch II wojny światowej

W latach 30. XX wieku, agresywna polityka Niemiec, Włoch i Japonii (która również dążyła do ekspansji w Azji) doprowadziła do wzrostu napięcia międzynarodowego. Niemcy, pod wodzą Hitlera, zaczęły łamać postanowienia Traktatu Wersalskiego, remilitaryzując Nadrenię, anektując Austrię (Anschluss Austrii) i zajmując Czechosłowację. Polityka ustępstw prowadzona przez Francję i Wielką Brytanię wobec Hitlera (tzw. polityka appeasementu) okazała się nieskuteczna. 1 września 1939 roku, Niemcy zaatakowały Polskę, rozpoczynając II wojnę światową.

Okres międzywojenny to niezwykle ważny czas w historii świata. To czas nadziei, ale też strachu, rozwoju i kryzysu. Zrozumienie tego okresu pomaga nam lepiej zrozumieć współczesny świat i wyzwania, przed którymi stoimy.