Stary Człowiek I Morze Główny Bohater
Wielu bohaterów literackich zapada w pamięć czytelników, ale niewielu z nich wywiera tak głęboki wpływ, jak Santiago, stary człowiek z noweli Ernesta Hemingwaya Stary Człowiek i Morze. Kim jest ten człowiek, co go motywuje i dlaczego jego historia, choć osadzona w odległej kubańskiej wiosce rybackiej, wciąż rezonuje z nami wszystkimi? Postaramy się to zgłębić.
Kim jest Santiago?
Santiago, bohater, którego poznajemy, jest starym, doświadczonym rybakiem. Przez 84 dni nie złowił ani jednej ryby. To wywołuje u niego kpiące komentarze innych rybaków, a nawet Manolin, chłopiec, który kiedyś z nim pływał, został przeniesiony na inny statek, gdzie lepiej się powodzi. Mimo to Santiago pozostaje niezłomny, wierząc, że jego zła passa wkrótce się skończy.
- Stary i samotny: Jego wiek i samotność są kluczowe. Reprezentuje pokolenie odchodzące, którego umiejętności i wiedza są często pomijane w szybkim, zmieniającym się świecie.
- Doświadczony rybak: Jego wiedza o morzu jest ogromna. Zna prądy, wiatry, zachowanie ryb. Ta wiedza jest jego jedynym kapitałem.
- Wytrwały i uparty: Nawet po 84 dniach bez połowu, nie traci nadziei i wiary w siebie. Ta wytrwałość to jedna z jego najbardziej godnych podziwu cech.
Dowody z tekstu
Hemingway wielokrotnie podkreśla jego wiek i fizyczne ograniczenia. Cytat: "Stary człowiek był chudy i wysoki, a na szyi miał głębokie zmarszczki. Na policzkach miał brązowe plamy od raka, które powoduje słońce odbijające się od tropikalnego morza. Plamy pokrywały boki jego twarzy i ręce miał poorane głębokimi bliznami." Te blizny, według Hemingwaya, "nie były świeże. Były stare jak erozje w bezrybnej pustyni". To świadczy o jego długim i ciężkim życiu na morzu.
Motywacje Santiago
Co napędza tego starca, by wypływać każdego dnia na morze, mimo braku sukcesów i oczywistych trudności? To nie tylko kwestia zarobku, choć i on jest ważny. Santiago kieruje się głębszymi potrzebami.
- Honor i duma: Chce udowodnić sobie i innym, że wciąż jest zdolny do złowienia wielkiej ryby. Nie chce być postrzegany jako ktoś bezużyteczny.
- Szacunek dla natury: Santiago szanuje morze i jego stworzenia. Uważa, że ryba, którą próbuje złowić, jest godnym przeciwnikiem.
- Relacja z Manolinem: Chce wrócić z triumfem, by zasłużyć na szacunek Manolina i kontynuować ich przyjaźń.
Dowody z tekstu
Santiago mówi o rybie z szacunkiem i podziwem: "Nigdy nie widziałem nic większego ani piękniejszego ani spokojniejszego. Bracie, muszę cię zabić." To nie jest tylko chęć polowania. Jest w tym respekt i zrozumienie. Inny przykład: "Człowiek nie jest stworzony do klęski," powiedział. "Człowieka można zniszczyć, ale nie pokonać." To ukazuje jego niezłomną wolę i przekonanie, że nawet w obliczu porażki, można zachować godność.
Walka Santiago z Marlińskim
Kiedy w końcu Santiago łowi ogromnego marlina, rozpoczyna się długa i wyczerpująca walka. Ryba ciągnie jego łódź przez wiele dni. To metafora walki człowieka z przeciwnościami losu, walki z własnymi słabościami i starością.
- Walka fizyczna: Santiago musi walczyć z bólem, zmęczeniem i głodem. Jego ciało jest słabe, ale jego duch niezłomny.
- Walka psychiczna: Musi pokonać zwątpienie i poczucie beznadziei. Musi wierzyć, że może wygrać.
- Symboliczna walka: Ta walka reprezentuje walkę człowieka z naturą, z losem i z własną śmiertelnością.
Dowody z tekstu
Opis walki jest pełen dramatyzmu. Hemingway pisze: "Ręka go bolała. Muszę trzymać mocno, myślał. Dlaczego to robię? Dlaczego pociągnąłem tę rybę? Ponieważ jesteś rybakiem, powiedział do siebie. Ale pociągnąłeś ją zbyt daleko, starcze, myślał. Obawiam się, że zniszczyłem nas oboje." To pokazuje fizyczny i psychiczny koszt tej walki. Santiago zdaje sobie sprawę z konsekwencji swoich działań i z tego, że mogą go one kosztować bardzo wiele.
Powrót i porażka
Po pokonaniu marlina, Santiago zmaga się z rekinami, które atakują jego zdobycz. Walczy z nimi zaciekle, ale ostatecznie rekiny pożerają większość ryby. Santiago wraca do portu z okaleczonym szkieletem marlina.
- Porażka w zwycięstwie: Mimo że pokonał marlina, traci go na skutek ataku rekinów. To paradoks jego sytuacji.
- Symbolizm rekinów: Rekiny symbolizują siły destrukcyjne, które niszczą nawet największe osiągnięcia. Mogą reprezentować zazdrość, okrucieństwo losu, lub nieuniknioną destrukcję.
- Duma i honor pomimo porażki: Mimo utraty ryby, Santiago zachowuje godność i honor. Wie, że dał z siebie wszystko.
Dowody z tekstu
Opis ataku rekinów jest brutalny i realistyczny: "Rekin podszedł bez ostrzeżenia, jakby wynurzył się z samego dna morza. Był to rekin ostronosy, a niebieskie rekiny, które polowały na śmieci, nie były mu równe. Miał długi, mocny pysk i zęby ułożone w rzędach." Po walce z rekinami, Santiago mówi: "Człowiek może być zniszczony, ale nie pokonany." Nawet w obliczu utraty wszystkiego, zachowuje wiarę w siebie i swoją wartość.
Dlaczego historia Santiago jest dla nas ważna?
Historia Starego Człowieka i Morza, to nie tylko opowieść o rybaku. To uniwersalna opowieść o wytrwałości, honorze, godności i relacji człowieka z naturą. Uczy nas, że nawet w obliczu porażki możemy zachować wiarę w siebie i w to, co robimy.
- Uniwersalne wartości: Historia Santiago dotyka uniwersalnych wartości, takich jak wytrwałość, honor, godność, szacunek dla natury i siła ludzkiego ducha.
- Inspiracja: Historia Santiago może nas zainspirować do pokonywania własnych trudności i do dążenia do celu, nawet gdy wszystko wydaje się beznadziejne.
- Refleksja nad życiem: Historia Santiago zmusza nas do refleksji nad sensem życia, nad naszym miejscem w świecie i nad relacją z naturą.
Możemy łączyć się z Santiago, ponieważ wszyscy doświadczamy trudności i porażek. Jego walka, mimo że osadzona w konkretnym kontekście, jest metaforą naszej własnej walki o przetrwanie, o realizację celów i o zachowanie godności. Uczy nas, że wartość człowieka nie zależy od sukcesu, ale od jego wysiłku i charakteru.
Pamiętajmy o lekcjach Santiago. Pamiętajmy, że człowiek może być zniszczony, ale nie pokonany. Pamiętajmy o sile ducha i o tym, że nawet w najtrudniejszych chwilach możemy znaleźć w sobie siłę, by iść dalej. Historia Santiago uczy nas szacunku dla natury, dla starszych pokoleń i dla własnej godności. To lekcja, która pozostanie z nami na długo po zakończeniu lektury.





