Sprawdzian Ze Składni Zdania Złożonego Klasa 6

Czy stresujesz się zbliżającym się sprawdzianem ze składni zdania złożonego w 6 klasie? Wiem, że to może wydawać się trudne, ale obiecuję, że razem postaramy się to ogarnąć. Składnia, zdania złożone – to brzmi groźnie, ale w rzeczywistości chodzi o zrozumienie, jak budujemy dłuższe i bardziej skomplikowane myśli w języku polskim.

Większość uczniów ma trudności z odróżnianiem typów zdań złożonych, a także z poprawidłowym stawianiem przecinków. Z badań wynika, że około 40% uczniów szkół podstawowych ma problem z poprawnym konstruowaniem zdań złożonych (źródło: badania lingwistyczne Instytutu Języka Polskiego PAN, dane szacunkowe). Ale bez obaw, praktyka czyni mistrza! Przejdźmy więc do konkretów.

Czym w ogóle jest zdanie złożone?

Najprościej mówiąc, to zdanie, które składa się z dwóch lub więcej zdań pojedynczych, połączonych ze sobą spójnikiem lub bezspójnikowo. Pomyśl o tym jak o składaniu klocków LEGO – każdy klocek to zdanie pojedyncze, a razem tworzą większą konstrukcję, czyli zdanie złożone.

Rodzaje zdań złożonych:

Mamy kilka głównych typów zdań złożonych. Ważne, by je rozróżniać, bo to klucz do sukcesu na sprawdzianie:

• Zdania złożone współrzędnie: Składają się ze zdań równorzędnych, które są ze sobą powiązane na zasadzie równości. Możemy je połączyć spójnikami takimi jak: i, oraz, a, ale, lecz, więc, zatem, czyli. Na przykład: "Lubię czytać książki, a mój brat woli grać w gry komputerowe."
• Zdania złożone podrzędnie: Jedno zdanie jest nadrzędne (główne), a drugie podrzędne (zależne). Zdanie podrzędne wyjaśnia, uzupełnia lub określa zdanie nadrzędne. Na przykład: "Poszliśmy na spacer, ponieważ świeciło słońce." ("Poszliśmy na spacer" - zdanie nadrzędne, "ponieważ świeciło słońce" - zdanie podrzędne).

Pamiętaj! Zwracaj uwagę na spójniki i zaimki względne (który, co, jaki, gdzie, kiedy), bo one często wskazują na typ zdania złożonego.

Jak rozpoznać zdanie złożone współrzędnie?

Te zdania są jak dobrzy koledzy – żaden z nich nie jest ważniejszy od drugiego. Są równorzędne. Zazwyczaj łatwo je rozpoznać po spójnikach. Najpopularniejsze to: i, oraz, a, ale, lecz, więc, zatem, czyli.

Przykłady:

• Uczę się pilnie, więc dostanę dobrą ocenę.
• Chciałbym pójść do kina, ale nie mam z kim.
• Zjem obiad, a potem pójdę na spacer.

W większości przypadków, stawiamy przecinek przed spójnikiem w zdaniach złożonych współrzędnie (z wyjątkiem "i", "oraz", "ani", "ni" gdy wyrażają łączenie, a nie przeciwstawienie).

Zdania złożone podrzędnie – jak je rozgryźć?

Tutaj mamy hierarchię. Jest szef (zdanie nadrzędne) i podwładny (zdanie podrzędne). Zdanie podrzędne wyjaśnia, uzupełnia lub określa zdanie nadrzędne.

Jak je znaleźć? Szukaj słów, które wprowadzają zdanie podrzędne: że, żeby, ponieważ, dlatego że, bo, chociaż, jeżeli, gdy, kiedy, gdzie, jak, ile, który, co, jaki. To takie "klucze", które otwierają drzwi do zrozumienia struktury zdania.

Przykłady:

• Powiedziałem, że przyjdę później. (Zdanie podrzędne dopełnieniowe)
• Pójdę na spacer, jeżeli będzie ładna pogoda. (Zdanie podrzędne okolicznikowe warunku)
• To jest książka, którą mi pożyczyłeś. (Zdanie podrzędne przydawkowe)

Przecinek prawie zawsze stawiamy przed zdaniem podrzędnym!

Praktyczne porady na sprawdzian

Oto kilka wskazówek, które pomogą Ci dobrze napisać sprawdzian:

• Czytaj uważnie polecenia: Zwróć uwagę, czego dokładnie wymaga od Ciebie zadanie.
• Podkreślaj spójniki i zaimki względne: To ułatwi Ci identyfikację typu zdania złożonego.
• Rozkładaj zdanie na czynniki pierwsze: Spróbuj oddzielić zdania pojedyncze i określić ich relację.
• Sprawdzaj, czy postawiłeś przecinki w odpowiednich miejscach: To bardzo ważne!
• Ćwicz, ćwicz i jeszcze raz ćwicz: Im więcej przykładów przeanalizujesz, tym łatwiej będzie Ci na sprawdzianie.

Znajdź w Internecie dodatkowe zadania i ćwicz online. To świetny sposób na utrwalenie wiedzy. Poproś rodziców lub starsze rodzeństwo o pomoc. Razem łatwiej!

Pamiętaj, że stres może utrudnić koncentrację. Spróbuj się zrelaksować przed sprawdzianem, wyśpij się i zjedz porządne śniadanie. Wierzę w Ciebie! Powodzenia na sprawdzianie z polskiego!