Sprawdzian Z Wosu Klasa 8 Władza Terytorialna

Władza terytorialna, najprościej mówiąc, to możliwość podejmowania decyzji i sprawowania kontroli na określonym obszarze, czyli terytorium. Chodzi o to, kto rządzi danym terenem i jakie ma uprawnienia.

Rozkład władzy terytorialnej w Polsce jest trójstopniowy: gmina, powiat, województwo. Każdy z tych poziomów ma swoje własne władze i kompetencje. To tak, jakbyśmy mieli trzy poziomy zarządzania: najmniejszy (gmina), średni (powiat) i największy (województwo).

Gmina to najmniejsza jednostka podziału terytorialnego. Zajmuje się sprawami bezpośrednio dotyczącymi mieszkańców, np. budową dróg, utrzymaniem szkół, odbiorem śmieci. Władzę w gminie sprawuje wójt (lub burmistrz/prezydent miasta) oraz rada gminy. Przykład: decydowanie o lokalizacji nowego placu zabaw.

Powiat obejmuje kilka gmin. Zajmuje się sprawami, które wykraczają poza możliwości jednej gminy, np. prowadzeniem szpitali powiatowych, organizacją transportu publicznego. Władzę w powiecie sprawuje starosta oraz rada powiatu. Przykład: modernizacja drogi łączącej dwie gminy.

Województwo to największa jednostka podziału terytorialnego. Koordynuje rozwój całego regionu, zajmuje się sprawami ważnymi dla całego województwa, np. edukacją, kulturą, ochroną środowiska. Władzę w województwie sprawuje marszałek województwa oraz sejmik województwa. Przykład: promowanie turystyki w całym województwie.

Każdy z tych poziomów ma swoje własne wybory, podczas których mieszkańcy decydują, kto będzie ich reprezentował i podejmował decyzje w ich imieniu. To dlatego uczestniczenie w wyborach samorządowych jest tak ważne! Samorząd terytorialny to właśnie te trzy szczeble władzy, które są wybierane przez mieszkańców danego obszaru.