Sprawdzian Z Historii Monarchia Stanowa Klasa 5

Monarchia Stanowa to forma ustroju politycznego, w którym władza monarchy jest ograniczona przez prawa i przywileje nadane różnym stanom społecznym. Inaczej mówiąc, król nie rządzi samowładnie, ale musi brać pod uwagę opinie i potrzeby reprezentantów grup społecznych.

Krok 1: Zrozumienie Pojęcia Stanów

Co to są stany? W średniowieczu i wczesnej epoce nowożytnej społeczeństwo dzieliło się na grupy, zwane stanami. Najczęściej były to:

• Duchowieństwo: Osoby związane z Kościołem, posiadające wpływy polityczne i przywileje. Przykład: Biskupi, księża, zakonnicy.
• Szlachta: Osoby posiadające ziemię i tytuły, często pełniące funkcje urzędnicze i wojskowe. Przykład: Hrabia, baron, rycerz.
• Mieszczaństwo: Mieszkańcy miast, zajmujący się handlem i rzemiosłem. Przykład: Kupcy, rzemieślnicy, bankierzy.
• Chłopstwo: Ludność wiejska, zajmująca się uprawą roli. Przykład: Chłopi pańszczyźniani, wolni chłopi.

Każdy stan miał swoje prawa, obowiązki i reprezentację.

Krok 2: Ograniczenie Władzy Monarchy

W monarchii stanowej władza monarchy nie jest absolutna. Król musi współdziałać z reprezentantami stanów, najczęściej zgromadzonymi w zgromadzeniu stanowym (np. Sejm, Stany Generalne). To zgromadzenie ma prawo opiniować decyzje króla, uchwalać podatki i prawa.

Przykład: Król w Anglii musiał uzyskiwać zgodę Parlamentu (reprezentującego szlachtę i mieszczaństwo) na podnoszenie podatków.

Krok 3: Zgromadzenie Stanowe

Zgromadzenie stanowe to kluczowy element monarchii stanowej. To organ przedstawicielski, w którym zasiadają reprezentanci poszczególnych stanów. Zazwyczaj zgromadzenie to składało się z kilku izb, reprezentujących różne stany. Decyzje podejmowano na podstawie głosowania poszczególnych stanów.

Przykład: W Polsce Sejm Walny składał się z Izby Poselskiej (reprezentującej szlachtę) i Senatu (reprezentującego duchowieństwo i najwyższych urzędników).

Krok 4: Prawa i Przywileje Stanów

Każdy stan posiadał określone prawa i przywileje. Duchowieństwo mogło być zwolnione z podatków, szlachta miała prawo do posiadania ziemi i udziału w życiu politycznym, a mieszczaństwo mogło posiadać samorząd miejski. Ograniczenia nakładane na króla miały na celu ochronę tych przywilejów.

Przykład: Szlachta polska posiadała przywilej "Neminem captivabimus nisi iure victum" (nikogo nie uwięzimy bez wyroku sądowego).

Dlaczego to jest Ważne?

Zrozumienie monarchii stanowej jest ważne, ponieważ:

• Pomaga zrozumieć ewolucję demokracji i ograniczenia władzy królewskiej. Monarchia stanowa była krokiem w stronę ustrojów, w których obywatele mają wpływ na rządy.
• Wyjaśnia podział społeczeństwa w przeszłości i rolę poszczególnych grup społecznych. Rozumienie struktury społecznej pozwala lepiej interpretować wydarzenia historyczne.