Sprawdzian Z Histori Kl.5 Rozdział 1 Krzyżacy

Rozdział pierwszy w podręczniku historii dla klasy 5, często zatytułowany "Krzyżacy", skupia się na Zakonie Krzyżackim, ich historii, ekspansji i wpływie na Polskę i inne kraje regionu. Sprawdzian z tego rozdziału ma na celu sprawdzenie, czy uczeń rozumie, kim byli Krzyżacy, skąd pochodzili, jak przybyli na nasze ziemie, dlaczego to robili i jakie były konsekwencje ich działań.

Najważniejsze, żeby rozumieć kontekst historyczny. Krzyżacy byli jednym z wielu zakonów rycerskich, które powstały w okresie wypraw krzyżowych. Ich celem oficjalnym była walka z niewiernymi i nawracanie pogan na chrześcijaństwo. Jednak ich metody i późniejsze działania często odbiegały od tego idealnego obrazu.

Ten artykuł ma pomóc Ci przygotować się do sprawdzianu z tego rozdziału. Skupimy się na kluczowych zagadnieniach i przykładach, które pomogą zrozumieć ten okres historii.

Kluczowe zagadnienia i ich omówienie

Oto najważniejsze punkty, które musisz znać, aby dobrze napisać sprawdzian:

• Powstanie Zakonu Krzyżackiego: Skąd pochodzili, jak i dlaczego zostali powołani.
• Przybycie Krzyżaków do Polski: Kto ich sprowadził i dlaczego?
• Działania Krzyżaków w Prusach: Podbój, nawracanie, budowa państwa.
• Konflikty polsko-krzyżackie: Przyczyny, najważniejsze bitwy.
• Skutki obecności Krzyżaków dla Polski: Pozytywne i negatywne aspekty.

Powstanie Zakonu Krzyżackiego

Zakon Krzyżacki, a właściwie Zakon Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie, powstał w czasie trzeciej wyprawy krzyżowej pod koniec XII wieku. Początkowo zajmowali się opieką nad pielgrzymami w Jerozolimie. Po upadku Królestwa Jerozolimskiego przenieśli się do Europy Wschodniej.

Ważne fakty:

• Powstanie: koniec XII wieku (ok. 1190 rok) w Jerozolimie.
• Cel: Opieka nad pielgrzymami, walka z niewiernymi.
• Pochodzenie: Rycerze z Niemiec.

Przybycie Krzyżaków do Polski

Sprowadzenie Krzyżaków do Polski jest związane z postacią księcia Konrada Mazowieckiego. W XIII wieku Prusowie, plemiona pogańskie zamieszkujące tereny na północ od Mazowsza, nękali najazdami księstwo Konrada. Nie mogąc sobie z nimi poradzić, Konrad poprosił Krzyżaków o pomoc w obronie granicy.

Dlaczego Konrad to zrobił? Książę miał nadzieję, że Krzyżacy pokonają Prusów i zapewnią bezpieczeństwo Mazowszu. W zamian obiecał im ziemię chełmińską. To był ogromny błąd, który miał poważne konsekwencje dla Polski.

Zapamiętaj:

• Kto sprowadził: Konrad Mazowiecki.
• Kiedy: XIII wiek (ok. 1226 rok).
• Gdzie: Ziemia chełmińska.
• Dlaczego: Ochrona przed Prusami.

Działania Krzyżaków w Prusach

Krzyżacy nie tylko obronili Mazowsze, ale zaczęli podbijać Prusy. Dzięki swojej dobrze zorganizowanej armii i brutalnym metodom, stopniowo opanowywali kolejne tereny. Pogańską ludność nawracali na chrześcijaństwo, często siłą. Budowali zamki i miasta, tworząc silne państwo zakonne.

Państwo Krzyżackie stało się potęgą w regionie. Krzyżacy kontrolowali handel na Bałtyku i prowadzili ekspansywną politykę, zagrażając Polsce i Litwie.

Kluczowe działania:

• Podbój Prus.
• Nawracanie na chrześcijaństwo.
• Budowa zamków i miast.
• Ekspansja terytorialna.

Konflikty polsko-krzyżackie

Konflikty polsko-krzyżackie były nieuniknione. Po pierwsze, Krzyżacy nie dotrzymali obietnic danych Konradowi Mazowieckiemu i zagarnęli ziemię chełmińską na własność. Po drugie, ich ekspansja zagrażała polskim interesom na Pomorzu Gdańskim. Po trzecie, roszczenia Krzyżaków do Pomorza Gdańskiego podsycały napięcia.

Najważniejsze wydarzenia:

• Bitwa pod Grunwaldem (1410): Ogromne zwycięstwo Polski i Litwy nad Krzyżakami. Król Władysław Jagiełło pokonał wielkiego mistrza krzyżackiego Ulricha von Jungingena.
• Pokój toruński (1466): Odzyskanie Pomorza Gdańskiego i Warmii przez Polskę. Zakon Krzyżacki stał się lennikiem Polski.
• Hołd pruski (1525): Ostatni wielki mistrz krzyżacki, Albrecht Hohenzollern, przeszedł na luteranizm i złożył hołd królowi polskiemu Zygmuntowi Staremu. Państwo zakonne zostało przekształcone w Księstwo Pruskie.

Pamiętaj o datach! 1410 rok to rok bitwy pod Grunwaldem, a 1466 rok to rok pokoju toruńskiego.

Skutki obecności Krzyżaków dla Polski

Obecność Krzyżaków miała zarówno pozytywne, jak i negatywne skutki dla Polski. Z jednej strony, Krzyżacy przyczynili się do rozwoju gospodarczego Prus, zakładając miasta i rozwijając handel. Z drugiej strony, ich agresywna polityka i ciągłe konflikty osłabiały Polskę i hamowały jej rozwój.

Pozytywne skutki (w ograniczonym zakresie i głównie dla Prus):

• Rozwój gospodarczy Prus.
• Zakładanie miast.
• Rozwój handlu.

Negatywne skutki:

• Ciągłe wojny i konflikty.
• Zagrożenie dla polskiej państwowości.
• Straty terytorialne (początkowo).
• Niszczenie wsi i miast podczas najazdów.

Podsumowując, Zakon Krzyżacki odegrał bardzo ważną, choć kontrowersyjną rolę w historii Polski. Ich obecność na naszych ziemiach miała zarówno pozytywne, jak i negatywne skutki. Aby dobrze napisać sprawdzian, musisz znać przyczyny ich przybycia, ich działania i konsekwencje ich panowania.

Powodzenia na sprawdzianie!