Sprawdzian Z Geografii Klasa 7 Dział 2 Nowa Era Pdf

Hej Siódmoklasisto! Zbliża się sprawdzian z geografii z działu drugiego, a wydawnictwo Nowa Era przygotowało dla Was materiały w PDF. Nie panikuj! Razem przejdziemy przez najważniejsze zagadnienia, tak abyś był pewny siebie i dobrze przygotowany. Skupimy się na wizualizacji i prostych przykładach, żeby geografia stała się dla Ciebie bardziej zrozumiała i przyjemna. Wyobraź sobie, że każda informacja to element układanki, którą razem poskładamy!

Zacznijmy od czegoś fundamentalnego: mapy. Mapa to nie tylko rysunek! To uproszczony model Ziemi, pokazujący nam, jak ułożone są kontynenty, oceany, góry i rzeki. Myśl o niej jak o zdjęciu z drona, ale takim, które pokazuje więcej niż tylko obraz. Mapy pomagają nam się orientować w przestrzeni, planować podróże, a nawet zrozumieć skąd pochodzi jedzenie, które jemy!

Pamiętaj o skali mapy! To taki tłumacz, który mówi nam, ile centymetrów na mapie odpowiada kilometrom w rzeczywistości. Wyobraź sobie, że masz zdjęcie swojego pokoju. Jeśli zdjęcie jest małe, pokój wydaje się mniejszy. Jeśli zdjęcie jest duże, pokój wydaje się większy. Skala mapy działa podobnie. Skala 1:100 000 oznacza, że 1 centymetr na mapie to 100 000 centymetrów w rzeczywistości, czyli 1 kilometr. Im mniejsza liczba po dwukropku (np. 1:10 000), tym mapa jest bardziej szczegółowa i pokazuje mniejszy obszar. Mapa twojej okolicy będzie miała mniejszą liczbę po dwukropku niż mapa całej Polski.

Rodzaje map? Mamy ich całe mnóstwo!

Mapy ogólnogeograficzne: To takie uniwersalne mapy, które pokazują wszystko po trochu: ukształtowanie terenu, rzeki, miasta, drogi. Pomyśl o nich jak o mapie świata, którą wisiała w Twojej klasie.
Mapy tematyczne: Te mapy skupiają się na konkretnym temacie. Mogą pokazywać klimat, roślinność, rozmieszczenie ludności, przemysł, albo nawet średnią ilość opadów w danym regionie. Wyobraź sobie mapę, na której zaznaczone są wszystkie kopalnie węgla w Polsce. To przykład mapy tematycznej. Inny przykład? Mapa, która pokazuje, gdzie uprawia się najwięcej jabłek w Polsce!
Mapy topograficzne: Są to mapy, które pokazują ukształtowanie terenu bardzo szczegółowo. Używają do tego warstwic – linii łączących punkty o tej samej wysokości nad poziomem morza. Wyobraź sobie, że robisz tort z kilku warstw ciasta. Każda warstwa ciasta ma inną wysokość. Warstwice na mapie topograficznej działają podobnie – pokazują, jak zmienia się wysokość terenu. Im gęściej są ułożone warstwice, tym bardziej stromy jest teren.

Ukształtowanie powierzchni Ziemi to kolejna ważna sprawa.

Pamiętaj o różnicy między wysokością względną a wysokością bezwzględną.

Wysokość względna to różnica wysokości między dwoma punktami. Wyobraź sobie, że stoisz na ziemi i patrzysz na budynek. Wysokość względna to różnica wysokości między Twoimi stopami a dachem budynku. Możesz ją zmierzyć np. sznurkiem i miarką.
Wysokość bezwzględna to wysokość danego punktu nad poziomem morza. Wyobraź sobie, że masz GPS, który pokazuje wysokość. Wysokość bezwzględna to właśnie to, co pokazuje GPS. Mierzy się ją specjalnymi przyrządami, np. wysokościomierzem. Na mapach oznaczana jest na przykład dla szczytów górskich.

Duże formy ukształtowania terenu to góry, niziny, wyżyny i kotliny. Wyobraź sobie, że patrzysz na profil terenu jak na rollercoaster.

Góry: Wysokie i strome wzniesienia. Dzielą się na góry fałdowe (powstałe przez sfałdowanie warstw skalnych, jak Alpy), góry wulkaniczne (powstałe z wulkanów, jak Etna), góry zrębowe (powstałe przez ruchy tektoniczne, jak Sudety) i góry stołowe (charakterystyczne płaskie wierzchołki, jak Góry Stołowe). Pamiętaj, że najwyższą górą świata jest Mount Everest!
Niziny: Rozległe, płaskie lub lekko faliste obszary położone na niewielkiej wysokości nad poziomem morza. Polska w większości jest nizinnym krajem. Wyobraź sobie krajobraz, w którym dominują pola i łąki.
Wyżyny: Obszary wzniesione, ale mniej strome niż góry. Charakteryzują się większym zróżnicowaniem terenu niż niziny. Wyżyna Krakowsko-Częstochowska to dobry przykład. Wyobraź sobie pagórkowaty teren z licznymi skałkami.
Kotliny: Obniżenia terenu otoczone ze wszystkich stron wzniesieniami. Kotlina Sandomierska to przykład. Wyobraź sobie dolinę otoczoną górami.

Wody na Ziemi to kolejny ważny element układanki.

Pamiętaj o różnicy między rzeką a jeziorem.

Rzeka to naturalny ciek wodny płynący w wyżłobionym przez siebie korycie. Wyobraź sobie krętego węża, który wije się przez krajobraz. Każda rzeka ma swoje źródło (miejsce, gdzie się zaczyna) i ujście (miejsce, gdzie wpada do innej rzeki, jeziora lub morza). Najdłuższą rzeką świata jest Amazonka.
Jezioro to naturalny zbiornik wodny, który nie ma bezpośredniego połączenia z morzem (choć może mieć połączenie z rzekami). Wyobraź sobie dużą kałużę, która nigdy nie wysycha. Jeziora dzielą się na różne typy, np. jeziora polodowcowe (powstałe po ustąpieniu lodowca, jak jeziora w Polsce), jeziora tektoniczne (powstałe w wyniku ruchów tektonicznych, jak Bajkał) i jeziora wulkaniczne (powstałe w kraterach wulkanów). Największym jeziorem na świecie jest Morze Kaspijskie (które tak naprawdę jest jeziorem słonym).

Morza i oceany pokrywają większą część naszej planety.

Morze to część oceanu, która jest oddzielona od niego lądem (np. wyspami lub półwyspami). Morza są zwykle płytsze i mniej słone niż oceany. Wyobraź sobie wielką kałużę przy oceanie.
Ocean to rozległy zbiornik wody słonej oddzielający kontynenty. Mamy pięć oceanów: Spokojny (Pacyfik), Atlantycki, Indyjski, Arktyczny i Południowy (Antarktyczny). Wyobraź sobie, że oceany to ogromne wanny wypełnione wodą.

H2: Czynniki wpływające na klimat – Słońce, wysokość nad poziomem morza, odległość od morza.

Klimat to ogół zjawisk pogodowych (temperatura, opady, wiatr) charakterystycznych dla danego obszaru w długim okresie czasu. Nie pomyl go z pogodą! Pogoda to stan atmosfery w danym miejscu i czasie (np. dzisiaj pada deszcz). Klimat to to, jak pogoda zazwyczaj wygląda w danym miejscu (np. klimat śródziemnomorski jest ciepły i suchy).

Słońce to najważniejsze źródło energii dla naszej planety. Kąt padania promieni słonecznych wpływa na temperaturę. Im bardziej prostopadle padają promienie, tym cieplej jest (jak w lecie). Im bardziej ukośnie padają promienie, tym zimniej jest (jak w zimie). Wyobraź sobie, że masz latarkę. Jeśli świecisz prosto na ścianę, światło jest bardziej intensywne. Jeśli świecisz pod kątem, światło jest mniej intensywne.

Wysokość nad poziomem morza również wpływa na temperaturę. Im wyżej, tym zimniej. Średnio temperatura spada o 0,6°C na każde 100 metrów wysokości. Wyobraź sobie, że wspinasz się na górę. Im wyżej wchodzisz, tym bardziej musisz się ubrać.

Odległość od morza (oceanu) ma duży wpływ na klimat. Morza i oceany wolniej się nagrzewają i wolniej oddają ciepło niż ląd. Dlatego obszary położone blisko morza mają łagodniejsze zimy i chłodniejsze lata niż obszary położone w głębi lądu. Wyobraź sobie, że masz basen z wodą i piasek. W słoneczny dzień piasek szybko się nagrzeje, ale woda w basenie będzie chłodniejsza. Wieczorem piasek szybko się ochłodzi, ale woda w basenie będzie jeszcze ciepła.

H2: Strefy klimatyczne na Ziemi – od tropików po obszary polarne.

Wyobraź sobie, że Ziemia jest podzielona na pasy, jak tęcza. Każdy pas ma inny klimat.

Strefa równikowa: Gorąca i wilgotna przez cały rok. Pada dużo deszczu. Rosną tam bujne lasy równikowe. Wyobraź sobie dżunglę pełną egzotycznych zwierząt i roślin.
Strefa zwrotnikowa: Gorąca i sucha. Dominują pustynie. Wyobraź sobie Saharę z wydmami piasku i kaktusami.
Strefa umiarkowana: Cztery pory roku: wiosna, lato, jesień i zima. Klimat jest bardziej zmienny niż w strefie równikowej i zwrotnikowej. Polska leży właśnie w tej strefie. Wyobraź sobie park, w którym drzewa zmieniają kolory w zależności od pory roku.
Strefa okołobiegunowa (podbiegunowa): Chłodna, z krótkim latem i długą zimą. Rosną tam lasy iglaste (tajga) i tundra. Wyobraź sobie las pełen świerków i sosen, a dalej bezkresną tundrę pokrytą mchami i porostami.
Strefa polarna: Bardzo zimna przez cały rok. Pokryta lodem i śniegiem. Wyobraź sobie Antarktydę z pingwinami i górami lodowymi.

H2: Rozmieszczenie ludności na Ziemi – czynniki naturalne i społeczno-gospodarcze.

Ludzie nie mieszkają wszędzie tak samo. Są miejsca gęsto zaludnione (np. miasta) i miejsca słabo zaludnione (np. pustynie). Dlaczego?

Czynniki naturalne:

Klimat: Ludzie wolą mieszkać w miejscach o łagodnym klimacie, gdzie nie jest ani za gorąco, ani za zimno. Wyobraź sobie, że masz do wyboru zamieszkać na Saharze albo w Paryżu. Co wybierzesz?
Ukształtowanie terenu: Ludzie wolą mieszkać na nizinach i w dolinach, gdzie łatwiej jest uprawiać ziemię i budować domy. Wyobraź sobie, że masz do wyboru zamieszkać na szczycie Mount Everestu albo na Mazowszu. Co wybierzesz?
Dostęp do wody: Woda jest niezbędna do życia. Ludzie osiedlają się blisko rzek i jezior. Wyobraź sobie, że masz do wyboru zamieszkać na pustyni bez dostępu do wody albo nad brzegiem jeziora. Co wybierzesz?
Żyzność gleby: Ludzie osiedlają się tam gdzie można uprawiać rośliny.

Czynniki społeczno-gospodarcze:

Praca: Ludzie migrują do miast i regionów, gdzie jest więcej pracy. Wyobraź sobie, że szukasz pracy. Pojedziesz tam, gdzie są oferty pracy, prawda?
Edukacja: Ludzie migrują do miast, gdzie są lepsze szkoły i uczelnie. Wyobraź sobie, że chcesz studiować na dobrej uczelni. Pojedziesz do miasta, gdzie ta uczelnia się znajduje, prawda?
Służba zdrowia: Ludzie migrują do miast, gdzie jest lepsza opieka medyczna. Wyobraź sobie, że potrzebujesz specjalistycznego leczenia. Pojedziesz do miasta, gdzie jest dobry szpital, prawda?
Infrastruktura: Ludzie wolą mieszkać w miejscach, gdzie są dobre drogi, komunikacja publiczna i dostęp do internetu. Wyobraź sobie, że masz do wyboru zamieszkać w wiosce bez drogi dojazdowej albo w mieście z dobrym połączeniem komunikacyjnym. Co wybierzesz?

H2: Gęstość zaludnienia – obliczanie i interpretacja.

Gęstość zaludnienia to liczba osób przypadająca na 1 kilometr kwadratowy (km²). Pokazuje, jak dużo ludzi mieszka na danym obszarze. Oblicza się ją, dzieląc liczbę ludności przez powierzchnię danego obszaru.

Przykład:

Powierzchnia Polski to około 312 000 km², a liczba ludności to około 38 milionów. Gęstość zaludnienia w Polsce wynosi więc około 122 osoby na km² (38 000 000 / 312 000 ≈ 122).

Interpretacja:

Wysoka gęstość zaludnienia (np. powyżej 500 osób na km²) oznacza, że na danym obszarze mieszka dużo ludzi. Tak jest np. w miastach.
Niska gęstość zaludnienia (np. poniżej 10 osób na km²) oznacza, że na danym obszarze mieszka mało ludzi. Tak jest np. na pustyniach, w górach i w regionach polarnych.

Pamiętaj, żeby korzystać z map, atlasów geograficznych i innych materiałów wizualnych podczas nauki. Rysuj mapy myśli, twórz notatki w formie obrazków i diagramów. Wyobraź sobie, że uczysz się geografii jak opowiadania historii. Każdy element układanki ma swoje miejsce i znaczenie. Powodzenia na sprawdzianie! Jesteś gotowy!