Sprawdzian Z Biologi Klasa 2 Gimnazjum Dział 4

Sprawdzian z Biologii Klasa 2 Gimnazjum Dział 4 dotyczy najczęściej zagadnień związanych z ekologią, a w szczególności z populacjami, biocenozami (zespołami organizmów) i ekosystemami. Obejmuje on zrozumienie zależności między organizmami a środowiskiem, w którym żyją.

Krok 1: Populacje

Populacja to grupa osobników tego samego gatunku, żyjących na określonym terenie i w tym samym czasie, zdolnych do krzyżowania się między sobą. Ważne cechy populacji to: liczebność, zagęszczenie (ilość osobników na jednostkę powierzchni), rozmieszczenie (równomierne, skupiskowe, losowe) i struktura wiekowa.

Przykład: Populacja dębów w lesie. Liczebność to liczba wszystkich dębów, zagęszczenie to np. ile dębów przypada na hektar lasu, a rozmieszczenie może być skupiskowe (rosną blisko siebie na konkretnych obszarach).

Krok 2: Biocenoza

Biocenoza to zespół wszystkich populacji organizmów (roślin, zwierząt, grzybów, bakterii) zamieszkujących dany obszar (biotop) i powiązanych ze sobą różnymi zależnościami. Ważne są tu interakcje międzygatunkowe, takie jak: konkurencja (walka o zasoby), drapieżnictwo (jeden organizm zjada drugi), pasożytnictwo (jeden organizm żyje kosztem drugiego) i symbioza (współżycie przynoszące korzyści obu stronom).

Przykład: Biocenoza łąki składa się z populacji traw, kwiatów, owadów, ptaków, gryzoni i innych organizmów. Drapieżnictwo to np. lis polujący na myszy, a symbioza to np. pszczoły zapylające kwiaty.

Krok 3: Ekosystem

Ekosystem to całość składająca się z biocenozy (organizmy żywe) i biotopu (środowisko nieożywione: gleba, woda, powietrze, światło). W ekosystemie zachodzi przepływ energii (głównie ze Słońca przez producentów, konsumentów i destruentów) i krążenie materii (np. woda, węgiel, azot).

Przykład: Las to ekosystem. Rośliny (producenci) pobierają energię słoneczną i wytwarzają pokarm. Zwierzęta roślinożerne (konsumenci I rzędu) jedzą rośliny. Zwierzęta mięsożerne (konsumenci II rzędu) jedzą zwierzęta roślinożerne. Grzyby i bakterie (destruenci) rozkładają martwą materię organiczną, uwalniając składniki mineralne.

Krok 4: Piramida Ekologiczna

Piramida ekologiczna to graficzne przedstawienie liczebności, biomasy lub energii na poszczególnych poziomach troficznych w ekosystemie. Najczęściej ma kształt piramidy, ponieważ najwięcej jest producentów, a najmniej drapieżników najwyższego rzędu.

Przykład: W piramidzie biomasy łąki, podstawa to rośliny (trawy), potem owady roślinożerne, następnie ptaki owadożerne, a na szczycie drapieżniki (np. myszołów).

Dlaczego to ważne?

Zrozumienie zależności w ekosystemach jest kluczowe dla ochrony środowiska. Wiedząc, jak działają populacje, biocenozy i ekosystemy, możemy przewidywać skutki działań człowieka i podejmować działania mające na celu zachowanie różnorodności biologicznej i zasobów naturalnych. Znajomość tych zagadnień pozwala również na lepsze zarządzanie zasobami naturalnymi, np. w rolnictwie i leśnictwie.