Sprawdzian Klasa 5 Geografia Dzial 2

Cześć uczniowie klasy 5! Przygotowujemy się do sprawdzianu z geografii z działu 2? Super! Ten dział często dotyczy tematów związanych z mapami, planami i ogólnie – jak odnaleźć się w przestrzeni. Nie martwcie się, to wcale nie jest takie trudne, jak mogłoby się wydawać! Spróbujemy to sobie wszystko poukładać w głowie, używając prostych przykładów i obrazowych porównań.

Orientacja w terenie - jak detektywi!

Wyobraźcie sobie, że jesteście detektywami! Waszym zadaniem jest odnalezienie ukrytego skarbu. Bez mapy, bez kompasu – bylibyście zgubieni, prawda? Właśnie dlatego orientacja w terenie jest taka ważna. To umiejętność określania swojego położenia i kierunku, w którym chcemy iść. Mamy do dyspozycji różne narzędzia:

Kompas i róża wiatrów

Kompas to nasz niezastąpiony przyjaciel! Igła kompasu zawsze wskazuje północ (no, prawie zawsze – pamiętajcie o deklinacji magnetycznej, ale tym zajmiemy się kiedy indziej!). Na kompasie znajdziemy też różę wiatrów – rysunek z zaznaczonymi kierunkami: północ (N), południe (S), wschód (E) i zachód (W). Te cztery kierunki to kierunki główne. Pomiędzy nimi mamy kierunki pośrednie: północny wschód (NE), południowy wschód (SE), południowy zachód (SW) i północny zachód (NW). Pomyślcie o pizzy – kierunki główne to cztery ćwiartki, a pośrednie – miejsca, gdzie przecinacie pizzę na osiem kawałków!

Żeby dobrze korzystać z kompasu, musimy go trzymać poziomo i z dala od metalowych przedmiotów, które mogą zakłócić jego działanie. Wtedy igła wskaże nam prawidłowy kierunek.

Orientacja według słońca

Słońce również może nam pomóc w orientacji! Pamiętajcie, że słońce wschodzi na wschodzie, a zachodzi na zachodzie. W południe (około godziny 12:00) słońce znajduje się najwyżej na niebie i świeci z kierunku południowego (na półkuli północnej, gdzie leży Polska). To oczywiście uproszczenie, bo pozycja słońca zmienia się w ciągu roku, ale na początek wystarczy.

Można nawet wykorzystać zegarek! Ułóżcie go poziomo i skierujcie wskazówkę godzinową w stronę słońca. Kąt między wskazówką a godziną 12 (lub 1 w czasie letnim) podzielcie na pół – linia podziału wskaże kierunek południowy. Spróbujcie kiedyś, to całkiem fajna zabawa!

Orientacja według gwiazd

W nocy możemy orientować się według gwiazd. Najłatwiej znaleźć Gwiazdę Polarną, która zawsze wskazuje północ. Jak ją znaleźć? Najpierw szukamy Wielkiego Wozu (to część konstelacji Wielkiej Niedźwiedzicy). Przedłużamy linię łączącą dwa skrajne gwiazdy Wielkiego Wozu i mniej więcej pięciokrotnie dłuższą odległość znajdziemy Gwiazdę Polarną. Brzmi skomplikowanie? Poszukajcie w internecie grafiki, która to pokazuje – na pewno pomoże!

Mapa – nasz skarb!

Mapa to zmniejszony obraz powierzchni Ziemi (lub jej części) na płaszczyźnie. Mapy są różne – jedne pokazują ukształtowanie terenu (góry, niziny), inne – rzeki, jeziora, a jeszcze inne – miasta i drogi. Na mapie znajdziemy wiele ważnych elementów:

• Tytuł – informuje nas, co przedstawia mapa.
• Skala – mówi nam, ile razy mapa jest pomniejszona w stosunku do rzeczywistości. Skala może być liczbowa (np. 1:100 000), mianowana (np. 1 cm – 1 km) lub liniowa (wykres, który pokazuje, jak odległość na mapie odpowiada odległości w terenie). Wyobraźcie sobie, że 1 cm na mapie w skali 1:100 000 to 100 000 cm w rzeczywistości, czyli 1 km!
• Legenda – wyjaśnia, co oznaczają symbole i kolory użyte na mapie. Na przykład, niebieski kolor oznacza wodę, zielony – niziny, a brązowy – góry.
• Kierunki świata – zwykle północ jest na górze mapy.

Rodzaje map

Mamy wiele rodzajów map. Do najpopularniejszych należą:

• Mapy ogólnogeograficzne – pokazują ogólny obraz terenu, np. ukształtowanie, rzeki, miasta.
• Mapy tematyczne – skupiają się na jednym temacie, np. na mapie klimatycznej zobaczymy rozkład temperatur i opadów, a na mapie gęstości zaludnienia – ile osób mieszka na danym obszarze.
• Plany miast – szczegółowe mapy, które pokazują ulice, budynki, parki, itp.

Plan – mapa w małej skali!

Plan to bardzo szczegółowa mapa, zwykle przedstawiająca niewielki obszar, np. plan miasta, plan osiedla, plan szkoły. Skala planu jest zwykle bardzo duża, np. 1:500 lub 1:1000. Dzięki temu na planie możemy zobaczyć dużo szczegółów, np. pojedyncze budynki, drzewa, latarnie.

"Umiejętność czytania map to jak znajomość języka obcego. Pozwala nam zrozumieć świat wokół nas."

Pamiętajcie, że regularne ćwiczenia i powtarzanie materiału to klucz do sukcesu na sprawdzianie. Oglądajcie mapy, szukajcie ciekawostek w atlasach geograficznych, a orientacja w terenie stanie się dla Was bułką z masłem! Powodzenia!