Sprawdzian Historia Klasa 8 Dział 5

Witajcie drodzy uczniowie klasy 8! Przygotowując się do sprawdzianu z działu 5 z historii, warto usystematyzować wiedzę i przypomnieć sobie najważniejsze zagadnienia. Dział 5 zazwyczaj obejmuje okres po I wojnie światowej, skupiając się na dwudziestoleciu międzywojennym, dochodzeniu do władzy reżimów totalitarnych, oraz narastającym napięciu prowadzącym do wybuchu II wojny światowej. Przejdźmy więc do konkretów, aby wasz sprawdzian wypadł jak najlepiej!

Polska w Dwudziestoleciu Międzywojennym

Pierwszym kluczowym zagadnieniem jest sytuacja Polski po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku. Odzyskanie niepodległości nie oznaczało automatycznie ustabilizowanego państwa. Polska musiała zmierzyć się z ogromnymi wyzwaniami: zniszczeniami wojennymi, problemami gospodarczymi (hiperinflacja), zróżnicowaniem kulturowym i gospodarczym poszczególnych regionów (spadek po trzech zaborach), oraz konfliktami granicznymi.

Granice Polski kształtowały się w burzliwy sposób. Ważne były powstania: powstanie wielkopolskie (1918-1919), powstania śląskie (1919, 1920, 1921) oraz wojna polsko-bolszewicka (1919-1921). Ta ostatnia miała ogromne znaczenie, a bitwa Warszawska (Cud nad Wisłą) w sierpniu 1920 roku uratowała Polskę i prawdopodobnie Europę przed rewolucją bolszewicką. Pamiętajcie o roli Józefa Piłsudskiego w tych wydarzeniach!

Kolejny ważny temat to życie polityczne w II RP. Początkowo obowiązywała konstytucja marcowa (1921), która wprowadzała system parlamentarno-gabinetowy. Charakteryzował się on silną pozycją Sejmu i Senatu, ale słabą władzą wykonawczą (Prezydenta i Rządu). To prowadziło do częstych zmian rządów i niestabilności politycznej. W 1926 roku Józef Piłsudski dokonał przewrotu majowego, w wyniku którego przejął władzę. Przewrót majowy zapoczątkował okres sanacji, charakteryzujący się autorytarnym stylem rządzenia.

Sanacja dążyła do "uzdrowienia" państwa (stąd nazwa). W 1935 roku uchwalono nową konstytucję (konstytucja kwietniowa), która wzmacniała władzę prezydenta. Polityka sanacji była krytykowana przez opozycję za ograniczanie swobód obywatelskich i dążenie do centralizacji władzy. Jednak zwolennicy sanacji podkreślali jej zasługi w stabilizacji państwa i rozwoju gospodarczym.

Gospodarka i Kultura

Nie zapomnijcie o gospodarce i kulturze II RP. Rozwój gospodarczy był utrudniony przez skutki wojny i światowy kryzys gospodarczy (lata 30. XX wieku). Ważne inwestycje to budowa portu w Gdyni i Centralnego Okręgu Przemysłowego (COP). Kultura w II RP kwitła – powstawały liczne dzieła literackie, filmowe i muzyczne. Polska scena artystyczna była bogata i różnorodna.

Reżimy Totalitarne

Kolejny istotny obszar to geneza i charakterystyka reżimów totalitarnych, które rozwinęły się w Europie w okresie międzywojennym. Szczególną uwagę zwróćcie na: faszyzm we Włoszech (Benito Mussolini), nazizm w Niemczech (Adolf Hitler) oraz komunizm w Związku Radzieckim (Józef Stalin).

Totalitaryzm to system polityczny, w którym państwo sprawuje absolutną kontrolę nad wszystkimi aspektami życia obywateli. Charakteryzuje się: kultem wodza, jedną partią polityczną, wszechobecną propagandą, terrorem i represjami wobec przeciwników politycznych, centralnym planowaniem gospodarczym i kontrolą nad mediami.

Faszyzm we Włoszech propagował nacjonalizm, kult siły i państwa. Nazizm w Niemczech, oprócz nacjonalizmu i kultu wodza, głosił rasistowską ideologię, zakładającą wyższość rasy aryjskiej. Komunizm w Związku Radzieckim dążył do zniesienia własności prywatnej i wprowadzenia społeczeństwa bezklasowego, ale w praktyce doprowadził do dyktatury partii komunistycznej.

Porównajcie te trzy reżimy, zwracając uwagę na podobieństwa i różnice. Wszystkie były totalitarne, ale miały różne ideologie i metody działania. Ważne jest zrozumienie przyczyn, które doprowadziły do powstania tych reżimów: kryzys gospodarczy, niezadowolenie społeczne, skutki I wojny światowej i słabość systemów demokratycznych.

Dążenie do Wojny

Ostatni, ale bardzo ważny temat, to narastające napięcie w Europie, które doprowadziło do wybuchu II wojny światowej. Pamiętajcie o polityce ekspansji terytorialnej Niemiec (Anschluss Austrii, zajęcie Czechosłowacji), polityce ustępstw (appeasement) prowadzonej przez Wielką Brytanię i Francję, oraz pakcie Ribbentrop-Mołotow (1939), który był tajnym porozumieniem między Niemcami i Związkiem Radzieckim o podziale stref wpływów w Europie Wschodniej.

Polityka appeasementu polegała na ustępowaniu Hitlerowi w nadziei na uniknięcie wojny. Jednak okazała się nieskuteczna, a wręcz zachęciła Hitlera do dalszej agresji. Pakt Ribbentrop-Mołotow był kluczowym wydarzeniem, które otworzyło Hitlerowi drogę do ataku na Polskę. Atak Niemiec na Polskę 1 września 1939 roku zapoczątkował II wojnę światową.

Pamiętajcie o roli Polski w przededniu wojny. Polska nie zgodziła się na żądania Hitlera dotyczące oddania Gdańska i budowy eksterytorialnej autostrady przez Pomorze. Polska podpisała sojusze obronne z Wielką Brytanią i Francją, które miały zagwarantować jej pomoc w razie agresji. Niestety, sojusznicy nie dotrzymali obietnic, a Polska została zaatakowana samotnie.

Podsumowując, dział 5 to bardzo ważny okres w historii Europy i Polski. Zrozumienie przyczyn i skutków wydarzeń tego okresu jest kluczowe dla zrozumienia współczesnego świata. Powodzenia na sprawdzianie!