Sprawdzian Geografia Klasa 7 Dzial 2

Witajcie, drodzy uczniowie klasy 7! Przygotowując się do sprawdzianu z działu 2. z geografii, warto usystematyzować wiedzę i skupić się na najważniejszych zagadnieniach. Ten dział najczęściej obejmuje tematykę związaną z klimatem Ziemi, strefami klimatycznymi, czynnikami wpływającymi na klimat oraz zjawiskami pogodowymi. Razem przejdziemy przez te zagadnienia krok po kroku, aby sprawdzian nie sprawił Wam żadnych problemów.

Klimat a Pogoda: Rozróżnienie Podstawowe

Zacznijmy od podstaw. Często używamy słów klimat i pogoda zamiennie, ale w geografii mają one różne znaczenia. Pogoda to stan atmosfery w danym miejscu i czasie. Opisuje aktualne warunki, takie jak temperatura, opady, wiatr, zachmurzenie. Możemy powiedzieć: "Dziś jest słoneczna pogoda" lub "Jutro prognozowane są opady deszczu".

Z kolei klimat to średni stan pogody na danym obszarze, obliczany na podstawie wieloletnich obserwacji (zazwyczaj 30 lat). Klimat określa, jakiej pogody można się spodziewać w danym regionie, np. "Klimat śródziemnomorski charakteryzuje się gorącymi, suchymi latami i łagodnymi, deszczowymi zimami". Klimat jest więc czymś bardziej stałym i ogólnym niż pogoda.

Kluczowa różnica: Pogoda to chwilowy stan, a klimat to wieloletnia norma.

Czynniki Klimatotwórcze: Co Wpływa na Klimat?

Na klimat danego obszaru wpływa wiele czynników, zwanych czynnikami klimatotwórczymi. Do najważniejszych należą:

Szerokość geograficzna: To jeden z najważniejszych czynników. Obszary położone blisko równika otrzymują więcej energii słonecznej niż obszary położone bliżej biegunów. Dlatego w strefie równikowej jest cieplej niż w strefie okołobiegunowej.
Wysokość nad poziomem morza: Wraz ze wzrostem wysokości temperatura powietrza spada (średnio o 0,6°C na każde 100 metrów). Dlatego na szczytach gór jest zimniej niż w dolinach.
Odległość od mórz i oceanów: Oceany mają dużą pojemność cieplną, co oznacza, że wolno się nagrzewają i wolno oddają ciepło. Obszary położone blisko oceanów mają zazwyczaj łagodniejszy klimat, z mniejszymi wahaniami temperatury w ciągu roku. Mówimy o klimacie morskim. Obszary oddalone od oceanów mają bardziej klimat kontynentalny, z większymi wahaniami temperatury.
Prądy morskie: Ciepłe prądy morskie (np. Golfsztrom) ocieplają klimat obszarów, wzdłuż których płyną, a zimne prądy (np. Prąd Peruwiański) ochładzają.
Ukształtowanie terenu: Góry mogą stanowić barierę dla wiatru, powodując powstawanie cienia opadowego po jednej stronie zbocza. Mają też wpływ na temperaturę, jak już wspomnieliśmy.
Rodzaj podłoża: Jasne powierzchnie (np. śnieg) odbijają więcej promieniowania słonecznego niż ciemne (np. las), co wpływa na temperaturę.
Działalność człowieka: Emisja gazów cieplarnianych (np. dwutlenku węgla) powoduje ocieplenie klimatu. Wycinanie lasów również wpływa na klimat, zmniejszając pochłanianie dwutlenku węgla.

Strefy Klimatyczne: Podział Ziemi

Ze względu na różnice w temperaturze i opadach, Ziemia została podzielona na strefy klimatyczne. Najczęściej wyróżnia się następujące strefy:

Strefa równikowa: Gorąca i wilgotna przez cały rok. Występują tu wysokie temperatury i obfite opady deszczu. Charakterystyczne są lasy równikowe.
Strefa zwrotnikowa: Gorąca i sucha. Występują tu pustynie i półpustynie. Opady są bardzo niskie.
Strefa podzwrotnikowa: Gorące, suche lata i łagodne, deszczowe zimy. Charakterystyczna roślinność to makia (krzewy twardolistne).
Strefa umiarkowana: Zróżnicowana, z wyraźnymi porami roku. Występują tu lasy liściaste, mieszane i stepy.
Strefa okołobiegunowa: Zimna i sucha. Występują tu tundry i pustynie lodowe.

Warto pamiętać, że każda z tych stref dzieli się na podstrefy, np. strefa umiarkowana ciepła i strefa umiarkowana chłodna. Podział ten uwzględnia lokalne różnice w klimacie.

Zjawiska Pogodowe: Co Musisz Wiedzieć?

Oprócz ogólnego klimatu, ważne jest, aby znać podstawowe zjawiska pogodowe, takie jak:

Burza: Gwałtowne zjawisko atmosferyczne, któremu towarzyszą wyładowania elektryczne (pioruny), silny wiatr i obfite opady deszczu, często także grad.
Tornado: Wirująca kolumna powietrza, łącząca chmurę burzową z powierzchnią ziemi. Tornada są bardzo niebezpieczne i mogą powodować ogromne zniszczenia.
Huragan (cyklon tropikalny): Silny wiatr, który powstaje nad ciepłymi wodami oceanów tropikalnych. Huragany przynoszą obfite opady deszczu i powodują powodzie.
Powódź: Zalanie terenów przez wodę, spowodowane obfitymi opadami deszczu, topnieniem śniegu lub przerwaniem wałów przeciwpowodziowych.
Susza: Długotrwały brak opadów, prowadzący do niedoboru wody. Susze powodują problemy w rolnictwie i mogą prowadzić do pożarów.

Zrozumienie tych zjawisk oraz przyczyn ich powstawania jest kluczowe dla radzenia sobie z zagrożeniami związanymi z pogodą.

Przykład: Wpływ Klimatu na Rolnictwo

Klimat ma ogromny wpływ na rolnictwo. W strefie równikowej, gdzie panuje ciepło i wilgoć, uprawia się rośliny takie jak ryż, banany, kakao i kawa. W strefie umiarkowanej, gdzie występują wyraźne pory roku, uprawia się zboża, warzywa i owoce. W strefie podzwrotnikowej, z suchymi latami i łagodnymi zimami, uprawia się winorośl, oliwki i cytrusy. Klimat determinuje, jakie rośliny mogą być uprawiane w danym regionie, a także wpływa na plony.

Pamiętajcie, że geografia to nie tylko suche fakty, ale także wiedza, która pomaga nam zrozumieć świat wokół nas. Powodzenia na sprawdzianie!