Sprawdzian Biologia Klasa 8 Nowa Era Genetyka

Genetyka to dział biologii zajmujący się dziedziczeniem i zmiennością cech. Bada, jak cechy rodziców są przekazywane potomstwu oraz dlaczego potomstwo nie jest idealną kopią rodziców. W klasie 8 genetyka skupia się na podstawowych pojęciach i prawach Mendla.

Gen to podstawowa jednostka dziedziczności, fragment DNA zawierający informacje o budowie konkretnego białka lub cząsteczki RNA. Geny znajdują się na chromosomach.

Allel to jedna z wersji genu. Na przykład, gen odpowiedzialny za kolor oczu może mieć allel kodujący oczy niebieskie i allel kodujący oczy brązowe. Osobniki posiadają dwa allele danego genu (po jednym od każdego rodzica).

Genotyp to zestaw alleli danego osobnika, np. BB (dwa allele dominujące), Bb (jeden allel dominujący, jeden recesywny), bb (dwa allele recesywne). Fenotyp to obserwowalna cecha osobnika, wynikająca z genotypu i wpływów środowiska (np. kolor oczu).

Homozygota to osobnik posiadający dwa identyczne allele danego genu (np. BB lub bb). Heterozygota to osobnik posiadający dwa różne allele danego genu (np. Bb).

Allele dominujące (oznaczane wielką literą) ujawniają się w fenotypie nawet, gdy osobnik ma tylko jeden taki allel. Allele recesywne (oznaczane małą literą) ujawniają się tylko, gdy osobnik ma dwa takie allele.

Przykład 1: Jeśli B oznacza allel dominujący dla brązowych oczu, a b allel recesywny dla niebieskich oczu, osobnik o genotypie BB lub Bb będzie miał brązowe oczy, a osobnik o genotypie bb – niebieskie oczy.

Przykład 2: Dwa heterozygotyczne rodzice (Bb) mają 25% szans na posiadanie dziecka z genotypem bb i niebieskimi oczami.

Zrozumienie genetyki ma ogromne znaczenie w medycynie (diagnozowanie i leczenie chorób genetycznych), rolnictwie (hodowla roślin i zwierząt o pożądanych cechach) i kryminalistyce (identyfikacja na podstawie DNA).