Sprawdzian Biologia 1 Lo Genetyka Obok Etapów

Genetyka to nauka o dziedziczeniu cech. Zajmuje się tym, jak cechy rodziców przekazywane są potomstwu. Mówiąc prościej, wyjaśnia, dlaczego jesteśmy podobni do naszych rodziców, ale też dlaczego się od nich różnimy.

Sprawdzian z genetyki w pierwszej klasie liceum (1 LO) często obejmuje podstawowe pojęcia i prawa Mendla. Skupmy się na etapach rozwiązywania typowych zadań.

Krok 1: Określenie fenotypów i genotypów. Fenotyp to widoczna cecha, np. kolor oczu (niebieskie, brązowe). Genotyp to zapis genetyczny tej cechy, np. BB (dla brązowych oczu, jeśli brązowy jest dominujący) lub bb (dla niebieskich oczu, jeśli niebieski jest recesywny).

Krok 2: Zidentyfikowanie alleli. Allele to różne wersje tego samego genu. Jeden allel otrzymujemy od matki, a drugi od ojca. Np. allel B to brązowe oczy, a allel b to niebieskie oczy.

Krok 3: Zapisanie krzyżówki genetycznej. Używamy szachownicy Punnetta. Przykładowo, krzyżujemy rodziców Bb x Bb (oboje mają brązowe oczy, ale są nosicielami allelu niebieskich oczu). Zapisujemy allele rodziców na górze i po boku szachownicy.

Krok 4: Wypełnienie szachownicy. Łączymy allele z góry i z boku, aby otrzymać genotypy potomstwa. W naszym przykładzie otrzymamy BB, Bb, Bb i bb.

Krok 5: Określenie prawdopodobieństwa. Na podstawie szachownicy obliczamy prawdopodobieństwo wystąpienia danego fenotypu u potomstwa. W naszym przykładzie: 75% szans na brązowe oczy (BB i Bb) i 25% szans na niebieskie oczy (bb).

Pamiętaj: dominujący allel "wygrywa" i cecha, którą determinuje, ujawnia się. Recesywny allel ujawnia się tylko wtedy, gdy występują dwa takie allele (np. bb).

Ćwicząc te etapy na różnych przykładach, łatwiej zrozumiesz zasady dziedziczenia i poradzisz sobie ze sprawdzianem z genetyki.