Sprawdzian Biologia 1 Liceum Genetyka Nowa Era
Genetyka to dział biologii zajmujący się dziedzicznością i zmiennością organizmów. Sprawdzian z genetyki w 1 klasie liceum z wydawnictwa Nowa Era zazwyczaj obejmuje podstawowe pojęcia i prawa genetyczne.
Podstawowe pojęcia, które musisz znać to:
- Gen: Odcinek DNA zawierający informację o budowie jednego białka.
- Allele: Różne wersje tego samego genu. Na przykład, allel odpowiedzialny za niebieskie oczy i allel odpowiedzialny za brązowe oczy.
- Homozygota: Organizm posiada dwa identyczne allele danego genu (np. AA lub aa).
- Heterozygota: Organizm posiada dwa różne allele danego genu (np. Aa).
- Genotyp: Zespół wszystkich genów organizmu.
- Fenotyp: Zespół cech organizmu, które można zaobserwować (np. kolor oczu, wzrost).
Prawa Mendla to kluczowy element sprawdzianu. Pierwsze prawo Mendla, czyli prawo czystości gamet, mówi, że każda gameta zawiera tylko jeden allel danego genu. Drugie prawo Mendla, czyli prawo niezależnej segregacji cech, mówi, że allele różnych genów są dziedziczone niezależnie od siebie (o ile geny te leżą na różnych chromosomach).
Przykład: Jeśli krzyżujemy groch o żółtych (YY) i zielonych (yy) nasionach (gdzie Y to allel dominujący dla żółtych nasion), to w pokoleniu F1 wszystkie rośliny będą miały genotyp Yy i fenotyp żółtych nasion. Krzyżując rośliny z pokolenia F1 (Yy x Yy), w pokoleniu F2 otrzymamy rośliny o genotypach YY, Yy i yy w stosunku 1:2:1, a więc fenotypowo 3/4 roślin będą miały żółte nasiona, a 1/4 zielone.
Krzyżówki genetyczne to sposób przedstawiania dziedziczenia cech. Schemat krzyżówki (tzw. szachownica genetyczna) pozwala przewidzieć prawdopodobieństwo wystąpienia określonych genotypów i fenotypów u potomstwa.
