śmierć Pułkownika Czas I Miejsce Akcji
No dobra, przyznaję się bez bicia! Słysząc tytuł "Śmierć Pułkownika", od razu w głowie mam dramatyczne sceny, mroczne tajemnice i ogólnie, że coś się strasznego wydarzyło. Brzmi jak początek porządnego kryminału, prawda? Ale zanim pobiegniemy do biblioteki po kolejne tomy Zygmunta Miłoszewskiego, spróbujmy to ugryźć z trochę innej strony.
Co to za Pułkownik i dlaczego umarł?
Spokojnie, nikt naprawdę nie zginął (przynajmniej w sensie dosłownym!). "Śmierć Pułkownika" to tak naprawdę... tytuł opowiadania! Tak, tak, nie bójcie się, nie chcę Was straszyć. To historia autorstwa Władysława Stanisława Reymonta. I choć sama "śmierć" jest elementem fabuły, to jednak wcale nie chodzi o to, żeby się nią zamartwiać. Przeciwnie, to pretekst do zastanowienia się nad pewnymi sprawami.
Kim jest ten nasz Pułkownik?
Wyobraźcie sobie takiego starszego pana. Może trochę zgryźliwego, może trochę narzekającego na obecne czasy, ale w głębi duszy... no właśnie, co kryje się w jego duszy? Pułkownik to weteran, facet z przeszłością, który ma swoje zasady i trzyma się ich kurczowo. Takiego dziadka, którego spotykacie na działce, który zawsze ma coś do powiedzenia o polityce i młodych, którzy to "nic nie rozumieją". No, mniej więcej taki typ. Tylko, że ten nasz Pułkownik ma jeszcze dodatkowo bagaż doświadczeń w postaci służby wojskowej.
A teraz akcja! Gdzie to się dzieje?
No i tu zaczyna się robić ciekawie! Miejscem akcji jest... Polska wieś! Tak, dobrze słyszycie. Zero drapaczy chmur, zero luksusowych hoteli, tylko swojska, polska wieś. Wieś, jak z obrazka, z bocianami na dachu i zapachem siana w powietrzu. I to właśnie w tej scenerii rozgrywa się cała historia. Trochę tak, jakby James Bond nagle wylądował na dożynkach. Kontrast, nie?
Reymont umiejętnie łączy patos śmierci z urokiem wiejskiego krajobrazu. To tak, jakby chciał nam powiedzieć: "Słuchajcie, nawet w najbardziej zwyczajnym miejscu, mogą dziać się niezwykłe rzeczy."
Wyobraźcie sobie. Słońce praży, muchy bzyczą, a w powietrzu unosi się zapach kwitnących jabłoni. I nagle... dowiadujemy się, że nasz Pułkownik umarł. Ale to nie jest byle jaka śmierć. To śmierć w otoczeniu natury, w swoim własnym łóżku, w miejscu, które kochał. To trochę tak, jakby umarł sobie spokojnie po długiej walce, mając satysfakcję z dobrze przeżytego życia. Możemy tylko spekulować czy faktycznie tak było, bo Reymont nie daje nam jasnej odpowiedzi.
Można powiedzieć, że miejsce akcji – ta wieś – odgrywa tu niemal równie ważną rolę, co sam Pułkownik. To ona nadaje ton całej historii, to ona wprowadza nas w odpowiedni nastrój. To ona, w końcu, staje się świadkiem jego odejścia.
Po co to wszystko?
No właśnie! Po co Reymont nam to wszystko opowiada? Czy chodzi tylko o to, żeby nas zasmucić? Oczywiście, że nie! "Śmierć Pułkownika" to przede wszystkim opowieść o wartościach. O honorze, o patriotyzmie, o przywiązaniu do tradycji. To opowieść o tym, co w życiu naprawdę ważne. I choć nasz Pułkownik już odszedł, to jego wartości pozostają z nami. Trochę tak, jakby zostawił nam testament, w którym napisał: "Żyjcie tak, żebyście mogli z dumą patrzeć w lustro!".
Więc następnym razem, gdy usłyszycie o "Śmierci Pułkownika", nie myślcie tylko o smutku i żalu. Pomyślcie o pięknie polskiej wsi, o wartościach, które warto pielęgnować, i o tym, że nawet w śmierci można znaleźć coś pięknego i wartościowego. A teraz, idźcie i cieszcie się życiem! Pułkownik by tego chciał!
