Rozwiązanie Umowy O Pracę Za Wypowiedzeniem

Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem to jedna z najczęstszych form zakończenia stosunku pracy. Oznacza to, że zarówno pracownik, jak i pracodawca, mogą zrezygnować z dalszej współpracy, informując o tym drugą stronę z odpowiednim wyprzedzeniem, zwanym okresem wypowiedzenia.

Co to jest wypowiedzenie umowy o pracę?

Wypowiedzenie umowy o pracę jest jednostronnym oświadczeniem woli. Innymi słowy, decyzja o rozwiązaniu umowy jest podejmowana przez jedną stronę (pracownika lub pracodawcę) i nie wymaga zgody drugiej strony. Oświadczenie to musi być złożone na piśmie i zawierać określone elementy, aby było ważne i skuteczne.

W przeciwieństwie do rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron, gdzie obie strony wyrażają zgodę na zakończenie współpracy w konkretnym terminie, wypowiedzenie jest decyzją jednostronną, a termin rozwiązania umowy wynika z obowiązujących przepisów prawa pracy, określających długość okresu wypowiedzenia.

Kto może wypowiedzieć umowę o pracę?

Zarówno pracownik, jak i pracodawca mają prawo do wypowiedzenia umowy o pracę. Istnieją jednak pewne ograniczenia dotyczące wypowiedzenia umowy przez pracodawcę, szczególnie w przypadku umów na czas określony oraz umów na czas nieokreślony. Prawo chroni szczególnie kobiety w ciąży, osoby przebywające na urlopach (wypoczynkowym, macierzyńskim, rodzicielskim, wychowawczym) oraz osoby w wieku przedemerytalnym. W takich sytuacjach wypowiedzenie umowy jest mocno ograniczone lub wręcz zabronione.

Okres wypowiedzenia – jak długo trzeba czekać?

Długość okresu wypowiedzenia zależy od rodzaju umowy o pracę oraz stażu pracy u danego pracodawcy. Zgodnie z Kodeksem Pracy, obowiązują następujące zasady:

Umowa o pracę na okres próbny:

3 dni robocze – jeżeli okres próbny nie przekracza 2 tygodni
1 tydzień – jeżeli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie, ale nie przekracza 3 miesięcy
2 tygodnie – jeżeli okres próbny wynosi 3 miesiące

Umowa o pracę na czas określony i umowa o pracę na czas nieokreślony:

2 tygodnie – jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy
1 miesiąc – jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy, ale krócej niż 3 lata
3 miesiące – jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata

Przykład: Jan Kowalski jest zatrudniony na umowę o pracę na czas nieokreślony od 1 roku i 8 miesięcy. Jeżeli Jan Kowalski złoży wypowiedzenie, obowiązuje go jednomiesięczny okres wypowiedzenia.

Ważne: Okres wypowiedzenia biegnie od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego następującego po miesiącu, w którym złożono wypowiedzenie (w przypadku wypowiedzeń jednomiesięcznych i trzymiesięcznych). W przypadku wypowiedzeń tygodniowych, okres wypowiedzenia kończy się w sobotę.

Forma i treść wypowiedzenia

Wypowiedzenie umowy o pracę musi być sporządzone na piśmie. Niedochowanie formy pisemnej powoduje, że wypowiedzenie jest nieważne. Dodatkowo, wypowiedzenie składane przez pracodawcę powinno zawierać uzasadnienie przyczyny wypowiedzenia (dotyczy to umowy o pracę na czas nieokreślony). W przypadku wypowiedzenia przez pracownika, uzasadnienie przyczyny wypowiedzenia nie jest wymagane.

Wzór wypowiedzenia umowy o pracę powinien zawierać:

Dane pracodawcy i pracownika
Datę i miejsce sporządzenia
Tytuł dokumentu: „Wypowiedzenie umowy o pracę”
Oświadczenie o wypowiedzeniu umowy o pracę z podaniem rodzaju umowy i daty jej zawarcia
Wskazanie okresu wypowiedzenia (np. „z zachowaniem jednomiesięcznego okresu wypowiedzenia”)
Uzasadnienie wypowiedzenia (tylko w przypadku wypowiedzenia przez pracodawcę umowy na czas nieokreślony)
Podpis osoby składającej wypowiedzenie
Datę doręczenia wypowiedzenia (ważna dla celów dowodowych)

Przykład (Fragment wypowiedzenia składanego przez pracodawcę):

Niniejszym wypowiadam Panu/Pani [Imię i Nazwisko], umowę o pracę zawartą w dniu [Data zawarcia umowy], na czas nieokreślony, z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia, który upłynie w dniu [Data zakończenia okresu wypowiedzenia].

Uzasadnienie: Powodem wypowiedzenia umowy jest likwidacja stanowiska pracy w związku z restrukturyzacją przedsiębiorstwa.

Ochrona pracownika przed wypowiedzeniem

Jak wspomniano wcześniej, polskie prawo pracy przewiduje szczególną ochronę niektórych grup pracowników przed wypowiedzeniem. Ochrona ta ma na celu zapewnienie stabilności zatrudnienia i zapobieganie dyskryminacji. Do grup szczególnie chronionych należą między innymi:

Kobiety w ciąży i w okresie urlopu macierzyńskiego
Osoby przebywające na urlopie wypoczynkowym lub zwolnieniu lekarskim
Pracownicy w wieku przedemerytalnym (zwykle 4 lata przed osiągnięciem wieku emerytalnego)
Członkowie rad pracowniczych i związków zawodowych

Wypowiedzenie umowy o pracę osobie chronionej jest możliwe tylko w wyjątkowych sytuacjach, ściśle określonych w przepisach prawa. Na przykład, w przypadku likwidacji stanowiska pracy, pracodawca może wypowiedzieć umowę osobie w wieku przedemerytalnym, ale musi zapewnić jej inną pracę lub odprawę.

Co zrobić, gdy wypowiedzenie jest niezgodne z prawem?

Jeżeli pracownik uważa, że wypowiedzenie umowy o pracę jest niezgodne z prawem, ma prawo odwołać się do sądu pracy. Może to zrobić w terminie 21 dni od dnia doręczenia wypowiedzenia. Sąd pracy może uznać wypowiedzenie za bezskuteczne, nakazać pracodawcy przywrócenie pracownika do pracy lub zasądzić odszkodowanie.

Przykładowo, jeśli pracodawca wypowie umowę kobiecie w ciąży bez uzasadnionej przyczyny, a sąd pracy uzna wypowiedzenie za niezgodne z prawem, pracownica może domagać się przywrócenia do pracy oraz wypłaty wynagrodzenia za cały okres, w którym pozostawała bez pracy.

Podsumowanie

Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem jest formalnym procesem, który podlega regulacjom prawnym. Zarówno pracownik, jak i pracodawca, powinni znać swoje prawa i obowiązki w tym zakresie, aby uniknąć sporów i nieprawidłowości. Zwrócenie uwagi na formę pisemną wypowiedzenia, uzasadnienie (w przypadku pracodawcy), prawidłowe obliczenie okresu wypowiedzenia oraz znajomość regulacji dotyczących ochrony pracowników przed wypowiedzeniem, pozwoli na prawidłowe i zgodne z prawem zakończenie stosunku pracy.