Przekształć Podane Zdania Ze Strony Czynnej Na Bierną

Dzień dobry wszystkim! Dzisiaj zajmiemy się zamianą zdań ze strony czynnej na bierną. To zagadnienie gramatyczne, które na pierwszy rzut oka może wydawać się skomplikowane, ale postaram się wszystko wytłumaczyć w prosty i przystępny sposób. Przejdźmy zatem do konkretów!

Zacznijmy od definicji. Strona czynna to konstrukcja, w której podmiot (osoba lub rzecz wykonująca czynność) jest aktywny, to znaczy, to on wykonuje daną czynność. Na przykład: "Jan maluje obraz". Jan (podmiot) wykonuje czynność malowania.

Strona bierna natomiast to konstrukcja, w której podmiot jest odbiorcą czynności, a nie jej wykonawcą. Inaczej mówiąc, to na podmiocie skupia się uwaga, a nie na tym, kto czynność wykonuje. W naszym przykładzie: "Obraz jest malowany przez Jana". Obraz (podmiot) jest odbiorcą czynności malowania.

Teraz przejdźmy do konkretnych przykładów i krok po kroku pokażę, jak zamienić zdanie ze strony czynnej na bierną.

Jak to zrobić?

Weźmy pierwsze zdanie w stronie czynnej:

1. Mama piecze ciasto.

Pierwszy krok to zidentyfikowanie najważniejszych elementów zdania:

• Mama: Podmiot (wykonawca czynności)
• piecze: Orzeczenie (czynność)
• ciasto: Dopełnienie (odbiorca czynności)

W stronie biernej, dopełnienie staje się podmiotem. Czyli w naszym przypadku:

• Ciasto: (nowy) Podmiot

Teraz musimy przekształcić orzeczenie. W stronie biernej używamy formy czasownika "być" w odpowiednim czasie oraz imiesłowu przymiotnikowego biernego czasownika głównego. W naszym przypadku:

• jest pieczone

Czyli mamy już:

• Ciasto jest pieczone

Ostatni krok to dodanie informacji o wykonawcy czynności, czyli o mamie. Używamy do tego przyimka "przez" + podmiot z pierwotnego zdania w odpowiednim przypadku. W naszym przypadku:

• przez mamę

Ostatecznie otrzymujemy zdanie w stronie biernej:

• Ciasto jest pieczone przez mamę.

Proste, prawda?

Spójrzmy na kolejny przykład:

2. Dzieci budują zamek z piasku.

• Dzieci: Podmiot
• budują: Orzeczenie
• zamek z piasku: Dopełnienie

Zamieniamy dopełnienie na podmiot:

• Zamek z piasku

Przekształcamy orzeczenie:

• jest budowany

Dodajemy informację o wykonawcy czynności:

• przez dzieci

Otrzymujemy:

• Zamek z piasku jest budowany przez dzieci.

Kolejny przykład, tym razem z innym czasem gramatycznym:

3. Malarz namalował portret.

• Malarz: Podmiot
• namalował: Orzeczenie (czas przeszły)
• portret: Dopełnienie

Zamieniamy dopełnienie na podmiot:

• Portret

Przekształcamy orzeczenie. Pamiętamy o czasie przeszłym!

• został namalowany

Dodajemy informację o wykonawcy czynności:

• przez malarza

Otrzymujemy:

• Portret został namalowany przez malarza.

Zauważ, że w czasie przeszłym, zamiast formy "jest", używamy formy "został".

Teraz przykład z czasem przyszłym:

4. Uczniowie napiszą test.

• Uczniowie: Podmiot
• napiszą: Orzeczenie (czas przyszły)
• test: Dopełnienie

Zamieniamy dopełnienie na podmiot:

• Test

Przekształcamy orzeczenie. Pamiętamy o czasie przyszłym!

• będzie napisany

Dodajemy informację o wykonawcy czynności:

• przez uczniów

Otrzymujemy:

• Test będzie napisany przez uczniów.

W czasie przyszłym używamy formy "będzie".

Kiedy używamy strony biernej?

Strony biernej używamy głównie wtedy, gdy chcemy podkreślić czynność i jej rezultat, a niekoniecznie wykonawcę. Często używamy jej również wtedy, gdy wykonawca jest nieznany lub nieistotny. Na przykład:

• "Samochód został skradziony." (Nie wiemy, kto ukradł samochód, albo nie jest to istotne).
• "Decyzja została podjęta." (Istotna jest decyzja, a nie to, kto ją podjął).

Spójrzmy na kilka dodatkowych przykładów:

5. Kucharz przygotował obiad.

Strona bierna: Obiad został przygotowany przez kucharza.

6. Pisarz napisał książkę.

Strona bierna: Książka została napisana przez pisarza.

7. Mechanik naprawi samochód.

Strona bierna: Samochód będzie naprawiony przez mechanika.

8. Sprzątaczka posprzątała biuro.

Strona bierna: Biuro zostało posprzątane przez sprzątaczkę.

9. Burmistrz otworzył nową szkołę.

Strona bierna: Nowa szkoła została otwarta przez burmistrza.

10. Firma zbuduje nowy most.

Strona bierna: Nowy most będzie zbudowany przez firmę.

Kilka ważnych uwag

Pamiętaj, że nie wszystkie zdania w stronie czynnej można przekształcić na stronę bierną. Można to zrobić tylko wtedy, gdy zdanie zawiera dopełnienie (czyli odpowiada na pytanie "kogo? co?"). Jeśli zdanie nie ma dopełnienia, to nie da się go przekształcić na stronę bierną. Na przykład:

• "Ptak śpiewa." (Nie ma dopełnienia – nie można przekształcić na stronę bierną).
• "Dziecko śpi." (Nie ma dopełnienia – nie można przekształcić na stronę bierną).

Ponadto, czasami użycie strony biernej może brzmieć nienaturalnie lub sztucznie. W takich przypadkach lepiej unikać strony biernej i pozostać przy stronie czynnej.

Mam nadzieję, że teraz zamiana zdań ze strony czynnej na bierną jest dla Was bardziej zrozumiała. Ćwiczcie na różnych przykładach, a z czasem stanie się to dla Was automatyczne! Powodzenia!