Polska I świat W 2 Połowie 20 Wieku Sprawdzian
Hej! Przygotowujesz się do sprawdzianu z historii Polski w drugiej połowie XX wieku? Super! Spróbujemy to ogarnąć w sposób, który pomoże Ci wizualizować sobie tamte czasy.
Pomyśl o Polsce po II wojnie światowej jak o domu po pożarze. Duże zniszczenia. Trzeba wszystko odbudować. Ale nie tylko dom jest zniszczony. Zmieniły się zasady, kto w nim rządzi. Władzę przejęli komuniści, wspierani przez Związek Radziecki.
Stalinizm (lata 1948-1956): Czas żelaznej kurtyny
Wyobraź sobie stalinizm jako bardzo surowego dyrektora szkoły. Kontrola wszystkiego. Józef Stalin, przywódca ZSRR, miał ogromny wpływ na to, co się działo w Polsce. Nie było swobody słowa, wyboru. Kto się sprzeciwiał, trafiał do więzienia.
Wszystko miało być "socjalistyczne". Rolnictwo - kolektywizacja (jakby wszyscy rolnicy mieli pracować na jednym polu), przemysł - uprzemysłowienie (budowanie fabryk na potęgę). To jakby nagle całą szkołę przestawić na jeden przedmiot i jeden sposób nauczania.
Odwilż (1956): Pierwsze promyki słońca
Śmierć Stalina w 1953 roku przyniosła pewne zmiany. To jakby ten surowy dyrektor odszedł, a przyszedł ktoś trochę bardziej liberalny. "Odwilż" to czas, gdy ludzie zaczęli głośniej mówić o tym, co im się nie podobało. Były protesty, strajki.
Październik 1956 to ważny moment. Na czele partii stanął Władysław Gomułka. Obiecywał poprawę, "polską drogę do socjalizmu". To jakby nowy dyrektor obiecał, że w szkole będzie trochę więcej swobody, ale nadal będzie trzymał się pewnych zasad.
Lata 60. i 70.: Szara rzeczywistość
Później było już mniej obiecująco. Gomułka stopniowo ograniczał reformy. Władza dbała o pozory. Gospodarka kulała. Pomyśl o tym, jak o szkole, w której niby wszystko jest ok, ale w rzeczywistości brakuje podręczników i nauczyciele są niezadowoleni.
Protesty studenckie w 1968 roku, strajki robotnicze w 1970 roku – to pokazywało narastające niezadowolenie społeczne. To jakby uczniowie i nauczyciele regularnie strajkowali, bo mają dość złej sytuacji.
Solidarność (1980-1981): Nadzieja
Powstanie Solidarności w 1980 roku to przełom! Niezależny związek zawodowy, na czele z Lechem Wałęsą. Ogromna siła, która zjednoczyła miliony ludzi. To jakby cała szkoła zjednoczyła się, żeby walczyć o swoje prawa.
Stan wojenny (1981-1983) to próba stłumienia Solidarności. Represje, aresztowania, cenzura. To jakby dyrektor zamknął szkołę i wprowadził wojsko, żeby zaprowadzić porządek. Ale ducha oporu nie dało się złamać.
Upadek komunizmu (1989): Wolność!
Okrągły Stół i wybory w 1989 roku to koniec komunizmu w Polsce. Pomyśl o tym, jak o tym, że dyrektor w końcu usiadł do rozmów ze wszystkimi i zgodził się na zmiany. Polska odzyskała wolność! Możemy budować nowy dom, na własnych zasadach.
