Podkreśl Dopełnienia I Zapisz Jakimi Częściami Mowy Zostały Wyrażone

Drodzy Uczniowie,

Dziś zajmiemy się zagadnieniem dopełnień w zdaniu i sposobami ich wyrażania różnymi częściami mowy. Postaram się przedstawić to zagadnienie w sposób jak najbardziej szczegółowy i wyczerpujący.

Dopełnienie to część zdania, która określa orzeczenie (czasownik) i odpowiada na pytania przypadków zależnych (kogo? czego? komu? czemu? kogo? co? z kim? z czym? o kim? o czym?). Dopełnienie może być bliższe lub dalsze, w zależności od tego, czy jest wymagane bezpośrednio przez czasownik (dopełnienie bliższe) czy też pośrednio (dopełnienie dalsze). Skupimy się na identyfikacji dopełnień i określeniu, jakimi częściami mowy są wyrażone.

Przejdźmy do konkretnych przykładów. Podkreślamy dopełnienie i wskazujemy jego formę gramatyczną.

1. Kupiłem chleb. - Dopełnienie: chleb (rzeczownik w bierniku).
2. Czytam książkę. - Dopełnienie: książkę (rzeczownik w bierniku).
3. Widzę kota. - Dopełnienie: kota (rzeczownik w bierniku).
4. Daję mamie kwiaty. - Dopełnienia: mamie (rzeczownik w celowniku), kwiaty (rzeczownik w bierniku).
5. Potrzebuję pomocy. - Dopełnienie: pomocy (rzeczownik w dopełniaczu).
6. Nie mam czasu. - Dopełnienie: czasu (rzeczownik w dopełniaczu).
7. Słucham muzyki. - Dopełnienie: muzyki (rzeczownik w dopełniaczu).
8. Interesuję się historią. - Dopełnienie: historią (rzeczownik w narzędniku).
9. Jestem zadowolony z wyniku. - Dopełnienie: z wyniku (wyrażenie przyimkowe z rzeczownikiem w dopełniaczu).
10. Myślę o wakacjach. - Dopełnienie: o wakacjach (wyrażenie przyimkowe z rzeczownikiem w miejscowniku).
11. Rozmawiam z kolegą. - Dopełnienie: z kolegą (wyrażenie przyimkowe z rzeczownikiem w narzędniku).
12. Proszę o ciszę. - Dopełnienie: o ciszę (wyrażenie przyimkowe z rzeczownikiem w bierniku).
13. Uczę się pływać. - Dopełnienie: pływać (bezokolicznik).
14. Lubię czytać. - Dopełnienie: czytać (bezokolicznik).
15. Chcę odpocząć. - Dopełnienie: odpocząć (bezokolicznik).
16. Uważam go za mądrego. - Dopełnienie: go (zaimek osobowy w bierniku).
17. Widzę ją. - Dopełnienie: ją (zaimek osobowy w bierniku).
18. Dam jemu książkę. - Dopełnienie: jemu (zaimek osobowy w celowniku).
19. Znam tego pana. - Dopełnienie: tego (zaimek wskazujący w bierniku).
20. Potrzebuję tamtego. - Dopełnienie: tamtego (zaimek wskazujący w dopełniaczu).
21. Podziwiam wszystkich. - Dopełnienie: wszystkich (zaimek uogólniający w bierniku).
22. Nie lubię nikogo. - Dopełnienie: nikogo (zaimek przeczący w dopełniaczu).
23. Pamiętam jedno. - Dopełnienie: jedno (liczebnik w bierniku).
24. Chcę dwa bilety. - Dopełnienie: dwa (liczebnik w bierniku).
25. Nie rozumiem pierwszego zdania. - Dopełnienie: pierwszego (liczebnik porządkowy w dopełniaczu).
26. Znam jego sekret. - Dopełnienie: jego (zaimek dzierżawczy w bierniku – choć w funkcji przydawki, całe wyrażenie "jego sekret" pełni funkcję dopełnienia).
27. Cenię jej pracę. - Dopełnienie: jej (zaimek dzierżawczy w bierniku – podobnie jak wyżej).
28. Wygląda na zmęczonego. - Dopełnienie: na zmęczonego (wyrażenie przyimkowe z przymiotnikiem w bierniku, pełniące rolę dopełnienia dalszego, choć dyskusyjne).
29. Uważam to za interesujące. – Dopełnienie: to (zaimek wskazujący w bierniku).
30. Zapytałem o godzinę. - Dopełnienie: o godzinę (wyrażenie przyimkowe z rzeczownikiem w bierniku).
31. Spodziewam się sukcesu. - Dopełnienie: sukcesu (rzeczownik w dopełniaczu).
32. Życzę ci szczęścia. - Dopełnienia: ci (zaimek osobowy w celowniku), szczęścia (rzeczownik w dopełniaczu).
33. Opowiadam o podróży. - Dopełnienie: o podróży (wyrażenie przyimkowe z rzeczownikiem w miejscowniku).
34. Przyglądam się obrazowi. - Dopełnienie: obrazowi (rzeczownik w celowniku).
35. Szanuję pracę innych. - Dopełnienie: pracę innych (rzeczownik z zaimkiem w bierniku).
36. Nie lubię jego zachowania. - Dopełnienie: jego zachowania (rzeczownik z zaimkiem w dopełniaczu).
37. Wierzę w jego słowa. - Dopełnienie: w jego słowa (wyrażenie przyimkowe z rzeczownikiem i zaimkiem w bierniku).
38. Znam ją od dziecka. - Dopełnienie: ją (zaimek osobowy w bierniku).
39. Ufam jej bezgranicznie. - Dopełnienie: jej (zaimek osobowy w celowniku).
40. Dziękuję za pomoc. - Dopełnienie: za pomoc (wyrażenie przyimkowe z rzeczownikiem w bierniku).

Dopełnienia w zdaniach złożonych

Dopełnienia mogą występować również w zdaniach złożonych. Wówczas dopełnieniem może być całe zdanie podrzędne.

1. Wiem, że jutro będzie padać. - Dopełnienie: że jutro będzie padać (zdanie podrzędne dopełnieniowe).
2. Słyszałem, jak śpiewasz. - Dopełnienie: jak śpiewasz (zdanie podrzędne dopełnieniowe).
3. Nie wiem, czy przyjdzie. - Dopełnienie: czy przyjdzie (zdanie podrzędne dopełnieniowe).
4. Powiedział, że jest zmęczony. - Dopełnienie: że jest zmęczony (zdanie podrzędne dopełnieniowe).
5. Zastanawiam się, co zrobić. - Dopełnienie: co zrobić (zdanie podrzędne dopełnieniowe).

Dopełnienia wyrażone różnymi formami

Podsumowując, dopełnienie w zdaniu może być wyrażone następującymi częściami mowy i ich połączeniami:

• Rzeczownik (w różnych przypadkach: bierniku, dopełniaczu, celowniku, narzędniku, miejscowniku)
• Zaimek (osobowy, wskazujący, dzierżawczy, uogólniający, przeczący)
• Liczebnik (główny, porządkowy)
• Bezokolicznik
• Wyrażenie przyimkowe (z rzeczownikiem, zaimkiem, liczebnikiem)
• Zdanie podrzędne dopełnieniowe

Analiza składniowa zdań i poprawne identyfikowanie dopełnień to kluczowa umiejętność w zrozumieniu struktury języka polskiego. Mam nadzieję, że przedstawione przykłady i wyjaśnienia pomogą wam w dalszej nauce. Pamiętajcie, że praktyka czyni mistrza, więc analizujcie jak najwięcej zdań!