Oryginalny Tekst Pieśni Legionów Polskich We Włoszech

Oryginalny tekst Pieśni Legionów Polskich we Włoszech, znanej również jako "Mazurek Dąbrowskiego", to temat, który wzbudza spore zainteresowanie, a jednocześnie bywa źródłem nieporozumień. Wynika to z faktu, że tekst, który znamy dzisiaj jako hymn Polski, różni się od tego, co napisał Józef Wybicki w 1797 roku. Przyjrzyjmy się więc, jak wyglądał ten pierwotny tekst i jakie zmiany w nim zaszły.

Wybicki, pisząc "Pieśń Legionów Polskich we Włoszech", miał na celu zagrzewanie polskich legionistów do walki o niepodległość. Legiony te, dowodzone przez generała Jana Henryka Dąbrowskiego, miały nadzieję, że u boku Napoleona Bonapartego uda im się odzyskać utraconą ojczyznę. Pieśń szybko zyskała ogromną popularność i stała się symbolem polskiego patriotyzmu.

Różnice między pierwotnym tekstem a hymnem

Najbardziej znaną wersją hymnu rozpoczynającą się od słów "Jeszcze Polska nie zginęła, Kiedy my żyjemy..." różni się od oryginału w kilku istotnych miejscach. Po pierwsze, warto zwrócić uwagę na sam początek. Wybicki napisał: "Jeszcze Polska nie umarła, Kiedy my żyjemy...". To subtelna, ale znacząca różnica. Słowo "umarła" podkreślało fakt upadku państwa polskiego po rozbiorach, a wiara legionistów w jego odrodzenie była tym silniejsza. Zmiana na "zginęła" prawdopodobnie miała na celu złagodzenie wydźwięku i nadanie pieśni bardziej optymistycznego charakteru.

Kolejna różnica pojawia się w drugiej zwrotce. W oryginalnym tekście czytamy: "Przejdziem Wisłę, przejdziem Wartę, Będziem Polakami...". Natomiast w hymnie śpiewamy: "Przejdziem Wisłę, przejdziem Wartę, Będziem zwyciężcami...". Zmiana ta, choć na pierwszy rzut oka niewielka, wprowadza istotną modyfikację. Wybicki akcentował przynależność do narodu polskiego, determinację, aby walczyć jako Polacy. Wersja hymnowa skupia się na perspektywie zwycięstwa, na nadziei na triumf w walce.

Trzecia strofa również zawiera pewne różnice. Oryginalnie śpiewano: "Jak Czarniecki do Poznania, Po szwedzkim zaborze, Dla ojczyzny ratowania, Wrócim się przez morze.". W hymnie natomiast brzmi ona: "Jak Czarniecki do Poznania, Po szwedzkim zaborze, Dla ojczyzny ratowania, Wracał się przez morze.". Zmiana "Wrócim się" na "Wracał się" wprowadza perspektywę historyczną, odwołuje się do konkretnego wydarzenia z przeszłości, do powrotu Stefana Czarnieckiego do kraju. Oryginalna wersja bardziej wyrażała nadzieję i zamiar legionistów.

Czwarta, ostatnia strofa, jest bodaj najbardziej zmieniona. Pierwotnie brzmiała ona: "Już tam ojciec do swej Basi Mówi zapłakany: Słuchaj jeno, pono nasi Biją w tarabany.". W hymnie śpiewamy: "Już tam ojciec do swej Basi Mówi zapłakany: Już wkrótce będziem razem, Na ojczystej ziemi.". Różnica jest kolosalna. Wybicki, odwołując się do postaci ojca i Basi, wprowadza element liryczny, ukazując tęsknotę za krajem i oczekiwanie na wieści z frontu. Dźwięk tarabanów, czyli bębnów wojskowych, miał symbolizować zbliżające się zwycięstwo. Wersja hymnowa skupia się na bezpośrednim wyrażeniu nadziei na powrót do ojczyzny i ponowne zjednoczenie rodzin.

Dodatkowo, oryginalna pieśń miała sześć zwrotek. Dwie ostatnie, które nie weszły do hymnu, brzmiały następująco:

"Na to wszystkich woła z dala, Żeby żaden nie pozostał Z ziemi naszej niczyj, Bo zawsze nań będzie krzyczał."

oraz:

"Miejcież naszą duszę w pieczy, Bo od ciebie to zależy, Że zniszczysz przemoc wściekłą, Wszystko w szczęście się zamieni."

Te dwie zwrotki podkreślały jedność narodu i wiarę w sprawiedliwość, która miała nadejść dzięki walce legionistów. Akcentowały również odpowiedzialność za losy ojczyzny.

Powody zmian

Trudno jednoznacznie stwierdzić, dlaczego dokładnie dokonano tych zmian w tekście. Najprawdopodobniej miały one na celu uczynienie pieśni bardziej uniwersalną i zrozumiałą dla wszystkich Polaków, niezależnie od epoki i regionu. Zmiana "umarła" na "zginęła" mogła być podyktowana chęcią uniknięcia pesymistycznego wydźwięku. Z kolei modyfikacje w pozostałych strofach miały na celu uczynienie pieśni bardziej dynamiczną i zagrzewającą do walki. Usunięcie dwóch ostatnich zwrotek mogło wynikać z chęci skrócenia pieśni i uczynienia jej łatwiejszą do zapamiętania.

Warto pamiętać, że pieśń ta ewoluowała wraz z historią Polski. Była śpiewana w różnych okolicznościach, przez różne pokolenia Polaków. Każde pokolenie wnosiło do niej swoje własne emocje i interpretacje. Zmiany w tekście były więc naturalnym procesem, wynikającym z potrzeb chwili i zmieniających się realiów.

Dlatego też, analizując tekst "Mazurka Dąbrowskiego", warto mieć świadomość, że istnieje kilka jego wersji. Oryginalny tekst Wybickiego jest cennym świadectwem epoki, w której powstał, i pozwala nam lepiej zrozumieć motywacje i aspiracje polskich legionistów. Hymn Polski, choć różni się od oryginału, jest symbolem narodowej jedności i patriotyzmu, który od ponad dwustu lat towarzyszy Polakom w najważniejszych momentach ich historii. Zrozumienie różnic między nimi pomaga docenić bogactwo i złożoność polskiej kultury i historii.

Ostatecznie, obie wersje – zarówno oryginalny tekst Józefa Wybickiego, jak i współczesny hymn – mają ogromną wartość historyczną i kulturową. Stanowią one ważny element polskiego dziedzictwa narodowego i przypominają nam o bohaterstwie i poświęceniu tych, którzy walczyli o wolną Polskę. Pozwalają nam również lepiej zrozumieć, jak kształtowała się polska tożsamość narodowa na przestrzeni wieków. Ważne jest, aby znać obie wersje i doceniać ich znaczenie w historii Polski.