Niebezpieczny Henryk Gry Gierki I Podchody

Drodzy nauczyciele historii, przygotowałem dla Was artykuł, który pomoże Wam w przystępny i angażujący sposób opowiedzieć o postaci Henryka Gierka i jego epoce, w tym o popularnych, choć z dzisiejszej perspektywy problematycznych, grach i zabawach z tamtego okresu, takich jak podchody.

Henryk Gierek – kontekst historyczny

Zanim przejdziemy do omówienia gier i zabaw, istotne jest, aby uczniowie zrozumieli kim był Henryk Gierek i w jakich okolicznościach sprawował władzę. Wyjaśnijcie, że Gierek był pierwszym sekretarzem Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR) w latach 1970-1980. Jego rządy charakteryzowały się próbą modernizacji kraju poprzez zaciąganie ogromnych kredytów zagranicznych, głównie w zachodnich bankach. Miało to doprowadzić do szybkiego rozwoju przemysłu i wzrostu konsumpcji.

Ważne jest, aby podkreślić, że polityka Gierka, choć na początku przyniosła pewne poprawy w życiu codziennym (dostęp do nowych towarów, poprawa infrastruktury), w dłuższej perspektywie okazała się katastrofalna. Zadłużenie kraju rosło w zastraszającym tempie, a gospodarka stała się niewydolna. To z kolei doprowadziło do kryzysu ekonomicznego pod koniec lat 70. i w efekcie do wybuchu niezadowolenia społecznego i powstania "Solidarności".

Jak to wyjaśnić w klasie:

• Uproszczenie języka: Zamiast skomplikowanych terminów politycznych, używajcie prostych sformułowań, zrozumiałych dla uczniów.
• Wizualizacje: Wykorzystajcie zdjęcia z epoki, fragmenty kronik filmowych, plakaty propagandowe. To pomoże uczniom lepiej zrozumieć atmosferę tamtych czasów.
• Praca z mapą: Pokażcie na mapie Polskę i państwa, z których Gierek zaciągał kredyty. Wyjaśnijcie, dlaczego to było ryzykowne.
• Dyskusja: Zachęćcie uczniów do dyskusji na temat tego, czy Gierek kierował się dobrymi intencjami, a jeśli tak, to dlaczego jego plany się nie powiodły.

"Gry Gierkowskie" – idealizacja PRL-u i propaganda

Era Gierka, choć z dzisiejszej perspektywy krytykowana, była w tamtym czasie przedstawiana w mediach jako okres prosperity i rozwoju. Powstawały filmy, seriale, piosenki i książki, które idealizowały życie w PRL-u. To samo dotyczyło gier i zabaw, które często wpisywały się w propagandową narrację. Nieformalne gry, takie jak "kolejka" (stanie w kolejkach po towary) również wpisywały się w realia tamtej epoki, choć oczywiście nie były promowane oficjalnie.

Należy uświadomić uczniom, że ówczesna propaganda miała na celu ukrycie problemów gospodarczych i społecznych oraz wzmocnienie poparcia dla władzy. "Gry Gierkowskie", choć pozornie niewinne, często miały za zadanie kształtować pozytywny obraz socjalistycznej rzeczywistości w umysłach dzieci i młodzieży.

Jak to wyjaśnić w klasie:

• Analiza materiałów źródłowych: Pokażcie uczniom fragmenty filmów propagandowych, reklamy z tamtego okresu. Zapytajcie, jakie wrażenie wywierają na nich te materiały.
• Dyskusja na temat propagandy: Wyjaśnijcie, czym jest propaganda i jakie są jej cele. Zapytajcie uczniów, czy potrafią zidentyfikować elementy propagandy w dzisiejszych mediach.
• Porównanie z dzisiejszą rzeczywistością: Porównajcie sposób, w jaki przedstawiano życie w PRL-u z tym, jak przedstawia się je dzisiaj. Zachęćcie uczniów do krytycznego myślenia.

Podchody – gra z elementami ideologii?

Podchody to popularna gra terenowa, w której jedna grupa osób ukrywa się i zostawia ślady (strzałki, wiadomości), a druga grupa ich szuka. Gra ta była i nadal jest popularna wśród dzieci i młodzieży. Jednak w czasach PRL-u, podchody często miały elementy ideologiczne. Przykładowo, trasy podchodów mogły prowadzić do miejsc związanych z "osiągnięciami" socjalistycznej Polski (fabryki, pomniki), a zadania do wykonania mogły dotyczyć wiedzy o historii ruchu robotniczego.

Ważne jest, aby wyjaśnić uczniom, że nawet niewinne zabawy mogły być wykorzystywane do celów ideologicznych. Nie oznacza to, że podchody same w sobie były złe, ale że w kontekście PRL-u nabierały dodatkowego znaczenia.

Jak to wyjaśnić w klasie:

• Przykłady z życia codziennego: Podajcie przykłady tego, jak nawet w dzisiejszych czasach gry i zabawy mogą być wykorzystywane do promocji określonych idei (np. gry proekologiczne, gry edukacyjne).
• Analiza scenariuszy podchodów: Spróbujcie wspólnie z uczniami stworzyć scenariusz podchodów z czasów PRL-u, uwzględniając elementy ideologiczne.
• Dyskusja o wartościach: Porozmawiajcie z uczniami o tym, jakie wartości są dla nich ważne i jak można je promować poprzez gry i zabawy.

Typowe błędne przekonania

Jak zaangażować uczniów?

Pamiętajcie, że celem lekcji nie jest ocenianie historii, ale zrozumienie jej złożoności i wyciąganie wniosków na przyszłość. Mam nadzieję, że ten artykuł pomoże Wam w tym zadaniu!