Na Podstawie Podanego Numeru Pesel Wykonaj Polecenia

Numer PESEL, unikalny identyfikator każdego obywatela Polski, kryje w sobie zakodowane informacje. Można go wykorzystać do wydobycia cennych danych, choć należy pamiętać o ochronie prywatności i zasadach etycznych związanych z przetwarzaniem danych osobowych. Poniżej przedstawiam, jak można, na podstawie numeru PESEL, uzyskać pewne informacje.

Pierwsze sześć cyfr numeru PESEL reprezentuje datę urodzenia. Dwie pierwsze cyfry to rok urodzenia, ale w sposób specyficzny, o czym później. Kolejne dwie cyfry to miesiąc urodzenia, a ostatnie dwie to dzień urodzenia. Przyjrzyjmy się kilku przykładom, aby zrozumieć, jak to działa.

Załóżmy, że numer PESEL zaczyna się od "980315". Oznacza to, że dana osoba urodziła się 15 marca 1998 roku. Proste? Nie do końca! Istnieje pewna pułapka związana z rokiem urodzenia, szczególnie dla osób urodzonych po 1999 roku.

Jeżeli osoba urodziła się w latach 2000-2099, do numeru miesiąca dodawane jest 20. Przykładowo, jeśli numer PESEL zaczyna się od "022308", oznacza to, że osoba urodziła się 8 marca 2002 roku (23 - 20 = 3). Analogicznie, jeśli numer PESEL zaczyna się od "212101", osoba urodziła się 1 stycznia 2021 roku (21-20=1). Ten system pozwala na rozróżnienie osób urodzonych w różnych stuleciach. Dodawane są także inne wartości dla stuleci 2100-2199, 2200-2299 i 1800-1899, ale te przypadki są znacznie rzadsze.

Kolejna cyfra w numerze PESEL, siódma z kolei, nie niesie ze sobą bezpośredniej informacji o dacie urodzenia, ale jest częścią tzw. cyfry kontrolnej, służącej do walidacji poprawności numeru PESEL. Wraz z pozostałymi cyframi PESEL, jest ona używana do obliczenia, czy numer został poprawnie wprowadzony i czy nie zawiera błędów. O samym mechanizmie liczenia cyfry kontrolnej powiem później.

Następne trzy cyfry (ósma, dziewiąta i dziesiąta) numeru PESEL stanowią numer porządkowy. Służy on do rozróżnienia osób urodzonych tego samego dnia, miesiąca i roku. Jest to unikalny numer identyfikujący konkretną osobę w grupie osób o tej samej dacie urodzenia.

Jedenasta, ostatnia cyfra numeru PESEL to wspomniana wcześniej cyfra kontrolna. Jest ona obliczana na podstawie wszystkich poprzednich cyfr numeru PESEL i służy do sprawdzenia jego poprawności. Algorytm obliczania cyfry kontrolnej jest ściśle określony i pozwala na wykrycie pomyłek przy wpisywaniu numeru PESEL.

Sprawdzanie Płci na Podstawie Numeru PESEL

Numer PESEL zawiera zakodowaną informację o płci osoby. Informacja ta ukryta jest w dziesiątej cyfrze numeru PESEL. Jeśli dziesiąta cyfra jest parzysta (0, 2, 4, 6, 8), oznacza to, że numer PESEL należy do kobiety. Jeśli dziesiąta cyfra jest nieparzysta (1, 3, 5, 7, 9), oznacza to, że numer PESEL należy do mężczyzny. Przykładowo, jeśli numer PESEL kończy się cyframi "X1Y", gdzie X i Y to inne cyfry, osoba, której numer PESEL ma taką końcówkę, jest mężczyzną. Jeśli natomiast numer PESEL kończy się cyframi "X0Y", jest to kobieta.

Obliczanie Cyfry Kontrolnej Numeru PESEL

Obliczanie cyfry kontrolnej jest procesem matematycznym, który pozwala zweryfikować poprawność numeru PESEL. Algorytm wygląda następująco:

1. Każdej cyfrze numeru PESEL przypisujemy wagę: 1, 3, 7, 9, 1, 3, 7, 9, 1, 3.
2. Mnożymy każdą cyfrę numeru PESEL przez przypisaną jej wagę.
3. Sumujemy wszystkie wyniki mnożenia.
4. Obliczamy resztę z dzielenia sumy przez 10.
5. Odejmujemy resztę od 10.
6. Jeśli wynik odejmowania jest równy 10, to cyfra kontrolna wynosi 0. W przeciwnym wypadku cyfra kontrolna jest wynikiem odejmowania.

Przykładowo, weźmy numer PESEL 8503011234K, gdzie K to cyfra kontrolna, którą chcemy obliczyć.

1. Mnożymy: 8*1 + 5*3 + 0*7 + 3*9 + 0*1 + 1*3 + 1*7 + 2*9 + 3*1 + 4*3 = 8 + 15 + 0 + 27 + 0 + 3 + 7 + 18 + 3 + 12 = 93
2. Obliczamy resztę z dzielenia 93 przez 10: 93 mod 10 = 3
3. Odejmujemy resztę od 10: 10 - 3 = 7
4. Zatem cyfra kontrolna K wynosi 7.

Sprawdźmy inny przykład. Numer PESEL to 9803151234K.

1. Mnożymy: 9*1 + 8*3 + 0*7 + 3*9 + 1*1 + 5*3 + 1*7 + 2*9 + 3*1 + 4*3 = 9 + 24 + 0 + 27 + 1 + 15 + 7 + 18 + 3 + 12 = 116
2. Obliczamy resztę z dzielenia 116 przez 10: 116 mod 10 = 6
3. Odejmujemy resztę od 10: 10 - 6 = 4
4. Zatem cyfra kontrolna K wynosi 4.

Prosty kalkulator lub arkusz kalkulacyjny może znacznie ułatwić te obliczenia.

Warto pamiętać, że poprawne obliczenie cyfry kontrolnej nie gwarantuje, że numer PESEL jest prawdziwy i przypisany do konkretnej osoby. Potwierdzenie tożsamości wymaga innych, bardziej wiarygodnych metod weryfikacji.

Analiza numeru PESEL pozwala na wydobycie z niego pewnych informacji, takich jak data urodzenia i płeć. Można również sprawdzić poprawność numeru PESEL za pomocą algorytmu obliczania cyfry kontrolnej. Należy jednak pamiętać o etycznych i prawnych aspektach związanych z przetwarzaniem danych osobowych i zachować ostrożność przy korzystaniu z tych informacji. Numer PESEL jest daną chronioną i należy go traktować z należytą powagą i odpowiedzialnością. Wykorzystywanie go w sposób niezgodny z prawem może prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych.