Mycoplasma Genitalium To Niewielka Bakteria Chorobotwórcza Będąca Przyczyną

Dobrze, posłuchajcie uważnie, bo temat Mycoplasma genitalium jest bardziej złożony, niż mogłoby się wydawać na pierwszy rzut oka. Ta maleńka bakteria, choć niewielkich rozmiarów, potrafi narobić sporo zamieszania w organizmie, a jej diagnostyka i leczenie to często wyzwanie dla lekarzy.

Mycoplasma genitalium to bakteria należąca do klasy Mollicutes, charakteryzująca się brakiem ściany komórkowej. Ta cecha jest kluczowa, ponieważ wiele antybiotyków działających właśnie na ścianę komórkową, jak np. beta-laktamy (penicylina), jest wobec niej nieskutecznych. Jej rozmiar to zaledwie 0,2-0,3 μm, co sprawia, że jest jedną z najmniejszych bakterii zdolnych do samodzielnego życia. Po raz pierwszy została wyizolowana w latach 80. XX wieku z próbek pobranych od pacjentów z nierzeżączkowym zapaleniem cewki moczowej (NGU).

Epidemiologia i Drogi Zakażenia

Mycoplasma genitalium przenosi się przede wszystkim drogą kontaktów seksualnych. Częstość występowania zakażenia szacuje się na 1-4% wśród ogólnej populacji aktywnej seksualnie, ale liczby te mogą być znacznie wyższe w grupach wysokiego ryzyka, takich jak osoby z wieloma partnerami seksualnymi, pracownicy seksualni, osoby zakażone HIV oraz osoby z innymi infekcjami przenoszonymi drogą płciową (STI). Ważne jest podkreślenie, że zakażenie może przebiegać bezobjawowo, co utrudnia diagnostykę i sprzyja dalszemu rozprzestrzenianiu się bakterii. Brak objawów nie oznacza braku uszkodzeń – nawet bezobjawowe zakażenie może prowadzić do poważnych konsekwencji, szczególnie u kobiet. Nie udowodniono jednoznacznie przenoszenia drogą inną niż kontakty seksualne, ale teoretycznie możliwe jest przeniesienie w rzadkich przypadkach, np. przez kontakt z zanieczyszczonymi przedmiotami, choć ryzyko jest minimalne. Wertykalne przenoszenie (z matki na dziecko) również nie jest dobrze udokumentowane, ale jest badane.

Objawy i Konsekwencje Zakażenia

U mężczyzn Mycoplasma genitalium najczęściej powoduje nierzeżączkowe zapalenie cewki moczowej (NGU). Objawy obejmują:

Upławy z cewki moczowej (mogą być skąpe i trudne do zauważenia)
Ból i pieczenie podczas oddawania moczu
Swędzenie w cewce moczowej

Czasami NGU wywołane przez Mycoplasma genitalium może być mylone z zapaleniem wywołanym przez Chlamydia trachomatis lub Ureaplasma urealyticum.

U kobiet objawy mogą być bardziej zróżnicowane i trudniejsze do rozpoznania. Mycoplasma genitalium może powodować:

Zapalenie szyjki macicy (cervicitis) – objawy to upławy z pochwy, krwawienia między miesiączkami, ból podczas stosunku.
Zapalenie narządów miednicy mniejszej (PID) – to poważne powikłanie, które może prowadzić do bólu w podbrzuszu, gorączki, nudności, a w konsekwencji do niepłodności, ciąży pozamacicznej i przewlekłego bólu miednicy.
Zapalenie błony śluzowej macicy (endometritis).

Warto zaznaczyć, że u wielu kobiet zakażenie Mycoplasma genitalium przebiega bezobjawowo, co opóźnia diagnozę i leczenie, zwiększając ryzyko poważnych powikłań. Związek między Mycoplasma genitalium a niepłodnością jest coraz lepiej udokumentowany. Bakteria ta może wpływać na funkcję jajowodów i powodować ich niedrożność, utrudniając zapłodnienie. Ponadto, przewlekłe zapalenie wywołane przez Mycoplasma genitalium może uszkadzać śluzówkę macicy, utrudniając implantację zarodka.

Diagnostyka

Diagnostyka Mycoplasma genitalium opiera się głównie na metodach biologii molekularnej, w szczególności na reakcji łańcuchowej polimerazy (PCR). PCR pozwala na wykrycie nawet bardzo małej ilości DNA bakterii w próbce. Materiał do badań pobiera się w zależności od płci i objawów:

U mężczyzn: wymaz z cewki moczowej, mocz (pierwsza porcja po nocy).
U kobiet: wymaz z szyjki macicy, wymaz z pochwy, mocz.

Ważne jest, aby przed pobraniem wymazu unikać stosowania środków odkażających i antybiotyków w okolicy narządów płciowych. Dodatkowo, zaleca się wstrzymanie od oddawania moczu przez co najmniej godzinę przed pobraniem próbki moczu. Testy serologiczne (wykrywanie przeciwciał) nie są powszechnie stosowane w diagnostyce Mycoplasma genitalium ze względu na niską czułość i specyficzność. Hodowla Mycoplasma genitalium jest trudna i czasochłonna, dlatego nie jest rutynowo wykonywana. Oprócz PCR, stosuje się także testy amplifikacji transkrypcji (TMA), które są równie czułe i specyficzne jak PCR.

Leczenie i Oporność na Antybiotyki

Leczenie Mycoplasma genitalium jest coraz trudniejsze ze względu na rosnącą oporność na antybiotyki, szczególnie na makrolidy (azytromycyna) i fluorochinolony (ciprofloksacyna, lewofloksacyna). Oporność na azytromycynę jest szczególnie rozpowszechniona i w niektórych regionach sięga nawet 40-50%.

Obecnie, najczęściej stosowane schematy leczenia obejmują:

Doksycyklina: Stosowana jako terapia pierwszego rzutu, ma jednak niską skuteczność w eradykacji samej Mycoplasma genitalium (około 30%). Zazwyczaj stosuje się ją przed innymi antybiotykami, aby zmniejszyć miano bakterii i poprawić skuteczność leczenia celowanego.
Azytromycyna: Alternatywnie można zastosować azytromycynę w pojedynczej dawce 1g, a następnie 500mg raz dziennie przez kolejne 4 dni. Skuteczność takiego schematu jest wyższa niż doksycykliny, ale oporność na azytromycynę stanowi istotny problem.
Moksifloksacyna: Fluorochinolon o szerokim spektrum działania. Stosowana w przypadku stwierdzenia oporności na azytromycynę lub w przypadku niepowodzenia leczenia azytromycyną. Skuteczność moksifloksacyny jest wysoka, ale jej stosowanie powinno być ograniczone ze względu na ryzyko działań niepożądanych i rozwój oporności na inne bakterie.
Prystinamycyna: Antybiotyk z grupy streptogramin, dostępny w niektórych krajach. Może być stosowany w przypadku oporności na makrolidy i fluorochinolony, ale jego dostępność jest ograniczona.

Ważne jest, aby przed rozpoczęciem leczenia wykonać test na oporność Mycoplasma genitalium na antybiotyki, jeśli jest dostępny. Pozwala to na dobór najbardziej skutecznego antybiotyku i uniknięcie niepotrzebnej ekspozycji na nieskuteczne leki. Równie ważne jest, aby po zakończeniu leczenia wykonać test kontrolny (Test of Cure – TOC), aby upewnić się, że bakteria została wyeliminowana. TOC wykonuje się zazwyczaj 2-4 tygodnie po zakończeniu leczenia. W przypadku niepowodzenia leczenia, należy ponownie wykonać test na oporność i zastosować inny antybiotyk. Leczeniu powinni być poddani obaj partnerzy seksualni, aby uniknąć ponownego zakażenia.

Profilaktyka

Profilaktyka Mycoplasma genitalium obejmuje:

Stosowanie prezerwatyw podczas stosunków seksualnych.
Ograniczenie liczby partnerów seksualnych.
Regularne badania przesiewowe w grupach wysokiego ryzyka.
Leczenie obojga partnerów seksualnych w przypadku zakażenia.

Ze względu na rosnącą oporność na antybiotyki, kluczowe jest odpowiedzialne stosowanie antybiotyków i unikanie nadużywania ich w leczeniu infekcji. Należy również promować edukację na temat STI i zachęcać do regularnych badań przesiewowych, szczególnie w grupach wysokiego ryzyka. Rozwój nowych leków przeciwko Mycoplasma genitalium jest pilnie potrzebny, aby skutecznie zwalczać tę bakterię i zapobiegać poważnym powikłaniom.

Podsumowując, Mycoplasma genitalium to mała, ale podstępna bakteria, która może powodować poważne problemy zdrowotne. Diagnostyka i leczenie są utrudnione ze względu na rosnącą oporność na antybiotyki, dlatego kluczowe jest odpowiedzialne stosowanie antybiotyków, regularne badania przesiewowe i edukacja na temat STI. Pamiętajcie, zdrowie jest najważniejsze, więc dbajcie o siebie i swoich partnerów!