Metody Kartograficzne Przedstawiania Zjawisk Na Mapie

Hej dzieciaki! Widzę, że macie pytania o to, jak pokazywać różne rzeczy na mapach. Spoko, zaraz wam to objaśnię w prosty sposób. Tak żeby każdy zrozumiał, no i żebyście wiedzieli, jak to się robi. Zamiast siedzieć i się głowić, to weźmiecie kredki w dłoń i będziecie tworzyć mapy jak profesjonaliści.

Zacznijmy od podstawy. Kiedy chcemy coś narysować na mapie, musimy wybrać odpowiednią metodę. Taką, która najlepiej pokaże to, co chcemy pokazać. Inaczej pokażemy rozmieszczenie miast, a inaczej gęstość zaludnienia, prawda? No właśnie!

Najprościej mówiąc, mamy kilka głównych sposobów przedstawiania zjawisk na mapach:

• Metoda sygnaturowa (punktowa)
• Metoda zasięgów
• Metoda powierzchniowa (choropletyczna)
• Metoda izolinii
• Metoda kartogramu
• Metoda kartodiagramu

Każda z nich jest dobra do czegoś innego, więc przyjrzyjmy się im po kolei.

Metoda Sygnaturowa (Punktowa)

Wyobraźcie sobie, że chcecie pokazać, gdzie znajdują się poszczególne miasta na mapie Polski. Najprostszym sposobem jest narysowanie małych kropek lub kółek w miejscach, gdzie te miasta leżą. To właśnie jest metoda sygnaturowa.

Używamy tutaj znaków (sygnatur), które reprezentują konkretne obiekty. Mogą to być punkty, kółka, kwadraty, trójkąty… Ważne, żeby każdy znak oznaczał coś konkretnego. Na przykład, kółko może oznaczać miasto, a kwadrat – kopalnię.

Ważne jest, żeby sygnatury były odpowiedniej wielkości. Nie mogą być za duże, bo będą zasłaniać inne elementy mapy. Nie mogą też być za małe, bo nikt ich nie zauważy. Trzeba znaleźć złoty środek!

Ta metoda jest super, gdy chcemy pokazać rozmieszczenie punktowych obiektów, na przykład:

• Rozmieszczenie miast i wsi
• Lokalizację kopalń i zakładów przemysłowych
• Występowanie gatunków roślin i zwierząt

Metoda Zasięgów

Czasami chcemy pokazać nie tylko, gdzie coś się znajduje, ale też jak daleko to się rozciąga. Na przykład, chcemy pokazać zasięg występowania jakiegoś lasu. Wtedy używamy metody zasięgów.

Polega ona na narysowaniu granicy, która oddziela obszar, gdzie dane zjawisko występuje, od obszaru, gdzie go nie ma. Czyli obrysowujemy ten las na mapie. Można to zrobić linią ciągłą, przerywaną, albo po prostu pokolorować cały obszar.

To jest bardzo proste i intuicyjne. Od razu widać, gdzie coś się znajduje i jaki obszar zajmuje. Używamy tej metody, gdy chcemy pokazać:

• Zasięg występowania lasów, jezior, pustyń
• Obszary upraw różnych roślin
• Regiony geograficzne

Metody Powierzchniowe i Izo.. Co?

Ok, teraz przejdziemy do metod, które są troszeczkę bardziej skomplikowane, ale wcale nie takie straszne, jak się wydaje!

Metoda Powierzchniowa (Choropletyczna)

Wyobraźcie sobie, że chcecie pokazać, jak bardzo zróżnicowane jest zaludnienie w różnych województwach Polski. Nie wystarczy narysować kropek, bo przecież w każdym województwie mieszka mnóstwo ludzi. Potrzebujemy czegoś, co pokaże nam, gdzie jest więcej ludzi, a gdzie mniej.

Wtedy używamy metody powierzchniowej. Polega ona na pokolorowaniu poszczególnych obszarów (np. województw) na różne kolory, w zależności od tego, jak wysoka jest dana wartość (np. gęstość zaludnienia).

Im ciemniejszy kolor, tym wyższa wartość. Im jaśniejszy kolor, tym niższa wartość. Czyli, województwo z dużą gęstością zaludnienia pokolorujemy na ciemniejszy kolor, a województwo z małą gęstością zaludnienia – na jaśniejszy.

Ważne jest, żeby użyć odpowiedniej skali kolorów. Nie może być za dużo kolorów, bo mapa będzie nieczytelna. Nie może też być za mało, bo nie będzie widać różnic.

Tą metodę stosujemy, gdy chcemy pokazać:

• Gęstość zaludnienia
• Procentowy udział czegoś w danym obszarze (np. procent osób bezrobotnych)
• Średnie wartości (np. średnia temperatura)

Metoda Izolinii

Słowo "izolinia" brzmi strasznie, ale to nic innego jak linia, która łączy punkty o tej samej wartości. Wyobraźcie sobie mapę gór. Chcemy pokazać, jak wysoko wznoszą się poszczególne szczyty.

Możemy narysować linie, które łączą punkty o tej samej wysokości. Te linie to właśnie izolinie. Linie o wartości 100 metrów, 200 metrów, 300 metrów… Im bliżej siebie znajdują się izolinie, tym bardziej stromy jest stok.

Podobnie możemy pokazywać temperaturę. Linie łączące punkty o tej samej temperaturze nazywają się izotermami. A linie łączące punkty o tym samym ciśnieniu atmosferycznym – izobarami.

Metodę izolinii używamy, gdy chcemy pokazać:

• Ukształtowanie terenu (wysokość nad poziomem morza)
• Rozkład temperatury
• Rozkład ciśnienia atmosferycznego

Metoda Kartogramu

Kartogram to taki rodzaj mapy, na której wielkość danego obszaru jest zmieniana proporcjonalnie do wartości danego zjawiska. Brzmi skomplikowanie? Spokojnie, już tłumaczę!

Wyobraźcie sobie, że chcemy pokazać, jak bardzo różnią się od siebie poszczególne kraje pod względem liczby ludności. Zamiast rysować mapę, na której każdy kraj ma swój normalny kształt, możemy "napompować" te kraje, które mają dużo mieszkańców, a "spłaszczyć" te kraje, które mają mało mieszkańców.

Czyli, Chiny i Indie będą wyglądać na gigantyczne, a Watykan i Monako – na maleńkie. Oczywiście, robimy to wszystko proporcjonalnie, żeby zachować w miarę czytelny obraz.

Ta metoda jest dobra, gdy chcemy pokazać duże różnice między obszarami. Używamy jej, gdy chcemy przedstawić:

• Liczbę ludności w poszczególnych krajach
• PKB na mieszkańca
• Produkcję rolną

Metoda Kartodiagramu

Ostatnia metoda to kartodiagram. To połączenie diagramu (czyli wykresu) z mapą. Wyobraźcie sobie, że chcecie pokazać, jak wygląda struktura zatrudnienia w różnych miastach Polski.

Możemy narysować mapę Polski, a w każdym mieście umieścić wykres kołowy, który pokazuje, jaki procent mieszkańców pracuje w przemyśle, jaki w usługach, a jaki w rolnictwie.

Wykresy mogą mieć różne formy: kołowe, słupkowe, liniowe… Ważne, żeby były czytelne i pokazywały to, co chcemy pokazać.

Tą metodę używamy, gdy chcemy pokazać:

• Strukturę zatrudnienia
• Strukturę demograficzną
• Strukturę handlu zagranicznego

I to by było na tyle! Mam nadzieję, że teraz wszystko jest dla was jasne. Pamiętajcie, że najważniejsze to wybrać odpowiednią metodę, żeby mapa była czytelna i pokazywała to, co chcemy pokazać. Teraz bierzcie się do roboty i twórzcie własne mapy! Powodzenia!