Marność Nad Marnościami I Wszystko Marność Kto To Powiedział

Marność nad marnościami i wszystko marność. To zdanie, które na stałe weszło do języka polskiego, zakorzeniło się w kulturze i literaturze, stanowiąc synonim przemijania, ulotności i bezsensu ludzkich dążeń. Ale kto tak naprawdę wypowiedział te słowa? Odpowiedź znajdziemy w Starym Testamencie, a konkretnie w Księdze Koheleta.

Księga Koheleta, zwana także Księgą Eklezjastesa, to jeden z mądrościowych tekstów biblijnych. Jej autor, tradycyjnie utożsamiany z królem Salomonem, przedstawia refleksje nad sensem życia, bogactwem, mądrością i przyjemnościami. Kohelet, co tłumaczy się jako "zgromadzający", "przewodniczący zgromadzeniu" lub "nauczyciel", dzieli się swoimi przemyśleniami w sposób pesymistyczny i sceptyczny. Poddaje w wątpliwość wartość ludzkich wysiłków, ukazując kruchość i nietrwałość wszystkiego, co nas otacza.

Zdanie "Marność nad marnościami i wszystko marność" pojawia się już na samym początku Księgi Koheleta (Koh 1,2) i stanowi swoisty motyw przewodni całego dzieła. Kohelet powtarza je wielokrotnie, akcentując bezcelowość ludzkich starań w obliczu nieuchronnego przemijania i śmierci. Podkreśla, że niezależnie od tego, ile osiągniemy w życiu – bogactwa, mądrości, władzy – wszystko to ostatecznie przeminie, a pamięć o nas zaginie. Wszystko to jest "gonitwą za wiatrem" – daremnym wysiłkiem, który nie przynosi trwałego zadowolenia.

Kohelet: Król Salomon czy Mądry Nauczyciel?

Autorstwo Księgi Koheleta od wieków budzi kontrowersje. Tradycyjnie przypisuje się je królowi Salomonowi, słynącemu z mądrości i bogactwa. Tekst zawiera liczne odniesienia do władzy królewskiej, bogactwa i doświadczeń życiowych, które mogłyby pasować do biografii Salomona. Ponadto, w samym tekście autor identyfikuje się jako "syn Dawida, król w Jeruzalem" (Koh 1,1).

Jednak wielu współczesnych biblistów kwestionuje to tradycyjne przypisanie. Zauważają, że język i styl Księgi Koheleta różnią się od innych tekstów przypisywanych Salomonowi. Ponadto, pesymistyczny i sceptyczny ton tekstu stoi w pewnej sprzeczności z obrazem mądrego i sprawiedliwego króla, jaki wyłania się z innych ksiąg Starego Testamentu.

Dlatego też, niektórzy badacze uważają, że autorem Księgi Koheleta był anonimowy mądry nauczyciel, żyjący prawdopodobnie w okresie po powrocie Izraelitów z niewoli babilońskiej (V-III wiek p.n.e.). Autor ten, choć inspirował się tradycją mądrościową, wyrażał swoje własne, oryginalne przemyślenia na temat życia i śmierci. Niezależnie od tego, kim był autor Księgi Koheleta, jego przesłanie pozostaje uniwersalne i aktualne po dziś dzień.

Marność w Kulturze i Sztuce

Zdanie "Marność nad marnościami i wszystko marność" wywarło ogromny wpływ na kulturę i sztukę. Stało się inspiracją dla wielu artystów, pisarzy i filozofów, którzy w swoich dziełach podejmowali temat przemijania, śmierci i bezsensu ludzkich dążeń.

W literaturze motyw marności pojawia się w różnych epokach i gatunkach. Znajdziemy go w poezji barokowej, w której artyści często wykorzystywali motyw vanitas, przedstawiający symbole przemijania, takie jak czaszki, klepsydry, zwiędłe kwiaty, aby przypomnieć o kruchości życia i nieuchronności śmierci. Przykładem może być twórczość Daniela Naborowskiego, którego wiersze pełne są refleksji nad nietrwałością urody, bogactwa i sławy.

W malarstwie vanitas stanowiło odrębny gatunek. Obrazy przedstawiały martwe natury, na których obok symboli bogactwa i przyjemności, takich jak klejnoty, instrumenty muzyczne czy owoce, pojawiały się symbole przemijania i śmierci, takie jak czaszki, zwiędłe kwiaty, klepsydry, zegary czy dymiące świece. Celem tych obrazów było przypomnienie widzowi o nietrwałości życia i konieczności skupienia się na sprawach duchowych.

W filozofii motyw marności był podejmowany przez myślicieli różnych epok. Stoicy podkreślali, że należy żyć w zgodzie z naturą i nie przywiązywać się do rzeczy doczesnych, które są nietrwałe i ulotne. Egzystencjaliści natomiast zwracali uwagę na absurdalność ludzkiej egzystencji i konieczność samodzielnego nadawania sensu swojemu życiu, pomimo świadomości nieuchronności śmierci.

Czy Wszystko Jest Naprawdę Marnością?

Mimo pesymistycznego przesłania, Księga Koheleta nie jest wyrazem czystego nihilizmu. Autor nie neguje wartości życia, ale raczej wzywa do realistycznego spojrzenia na świat i do odrzucenia złudzeń. Kohelet podkreśla, że prawdziwe szczęście nie polega na gromadzeniu bogactw, zdobywaniu władzy czy oddawaniu się przyjemnościom, ale na cieszeniu się prostymi rzeczami, takimi jak jedzenie, picie, praca i relacje z innymi ludźmi.

Kohelet wzywa do doceniania każdego dnia i czerpania radości z tego, co mamy, ponieważ życie jest krótkie i ulotne. Podkreśla, że należy unikać skrajności i zachowywać umiar we wszystkim, co robimy. Ważne jest również, aby pamiętać o Bogu i przestrzegać Jego przykazań, ponieważ to On jest ostatecznym sędzią naszych czynów.

Innymi słowy, przesłanie Księgi Koheleta nie polega na tym, że wszystko jest bezsensowne, ale na tym, że nie należy pokładać nadziei w rzeczach doczesnych, które są nietrwałe i ulotne. Prawdziwe szczęście można znaleźć jedynie w Bogu i w relacjach z innymi ludźmi, w docenianiu prostych radości życia i w przestrzeganiu moralnych zasad.

Choć słowa "Marność nad marnościami i wszystko marność" mogą brzmieć pesymistycznie, w rzeczywistości stanowią wezwanie do refleksji nad sensem życia i do odnalezienia prawdziwych wartości, które przetrwają próbę czasu. Nie wszystko, co robimy musi być wielkie i spektakularne, aby miało wartość. Często to właśnie w małych, codziennych gestach i relacjach kryje się prawdziwe szczęście i sens życia.