Mały Książę Rodzaj I Gatunek Literacki

Drodzy Nauczyciele,

Mały Książę Antoine’a de Saint-Exupéry’ego to bez wątpienia jedna z najbardziej ukochanych i uniwersalnych książek w literaturze światowej. Choć często klasyfikowana jako literatura dziecięca, jej bogata symbolika i głębokie przesłanie czynią ją lekturą wartościową dla czytelników w każdym wieku. Niniejszy artykuł ma na celu uporządkowanie wiedzy na temat rodzaju i gatunku literackiego Małego Księcia, a także zaproponowanie metod na angażujące omówienie tego tematu z uczniami.

Rodzaj Literacki

Zacznijmy od podstaw. Rodzaj literacki to kategoria, do której przypisujemy utwór na podstawie jego formy i charakterystycznych cech. W przypadku Małego Księcia mamy do czynienia z pewnym niuansem, ponieważ utwór ten wykazuje cechy różnych rodzajów. Najczęściej jednak przypisuje się go do epiki.

Dlaczego epika?

Epickość Małego Księcia przejawia się przede wszystkim w:

• Narracji: Mamy do czynienia z narratorem, który opowiada historię - pilota, który rozbił się na Saharze i spotkał Małego Księcia.
• Fabuła: Istnieje ciąg zdarzeń, choć niekoniecznie chronologiczny. Podróże Małego Księcia po planetach i jego spotkania z różnymi postaciami stanowią oś fabularną.
• Postacie: Występują liczne postacie, zarówno ludzkie, jak i zwierzęce czy fantastyczne, które wchodzą w interakcje i kształtują bieg wydarzeń.
• Opisy: Autor używa opisów miejsc, postaci i sytuacji, aby wprowadzić czytelnika w świat przedstawiony.

Wskazówka dla nauczycieli: Wyjaśniając uczniom, dlaczego Mały Książę to epika, można poprosić ich o wskazanie konkretnych fragmentów książki, które ilustrują wymienione cechy.

Gatunek Literacki

Określenie gatunku literackiego Małego Księcia jest nieco bardziej złożone i otwarte na interpretacje. Wynika to z faktu, że utwór ten łączy w sobie elementy różnych gatunków, tworząc unikalną całość. Najczęściej spotykane określenia to:

• Baśń filozoficzna: To określenie wydaje się najtrafniejsze. Mały Książę ma strukturę baśni – prostą fabułę, fantastyczne motywy, symboliczne postacie i morał. Jednocześnie, utwór ten porusza fundamentalne pytania filozoficzne dotyczące sensu życia, miłości, przyjaźni i odpowiedzialności.
• Powiestka filozoficzna: Podobnie jak baśń filozoficzna, powiestka filozoficzna koncentruje się na prezentacji idei i wartości poprzez fabularną opowieść. Różnica polega na tym, że powiestki filozoficzne zazwyczaj są bardziej realistyczne i mniej odwołują się do fantastyki. W przypadku Małego Księcia element fantastyczny jest jednak na tyle istotny, że skłania ku określeniu "baśń filozoficzna".
• Opowiadanie: Ze względu na stosunkowo krótką formę i skupienie się na jednej głównej historii, Małego Księcia można również uznać za opowiadanie.
• Alegoria: Mały Książę jest pełen alegorycznych postaci i sytuacji. Każda z planet odwiedzanych przez Małego Księcia reprezentuje inny aspekt ludzkiej natury i wad społecznych.

Wskazówka dla nauczycieli: Zachęć uczniów do dyskusji na temat tego, jaki gatunek literacki ich zdaniem najlepiej oddaje charakter Małego Księcia i dlaczego. Pozwól im argumentować swoje stanowisko i odwoływać się do konkretnych przykładów z książki. To świetny sposób na rozwijanie umiejętności krytycznego myślenia i interpretacji tekstu.

Typowe Błędy i Nieporozumienia

Podczas omawiania rodzaju i gatunku literackiego Małego Księcia z uczniami, warto zwrócić uwagę na typowe błędy i nieporozumienia:

• Uproszczone traktowanie jako "książki dla dzieci": Choć Mały Książę może być czytany przez dzieci, jego treść jest głęboka i wielowarstwowa, adresowana również do dorosłych. Należy podkreślać uniwersalność i filozoficzne przesłanie utworu.
• Pomijanie aspektu alegorycznego: Ważne jest, aby uczniowie zrozumieli, że postacie i planety odwiedzane przez Małego Księcia symbolizują różne ludzkie cechy i problemy.
• Skupienie się wyłącznie na fabule: Fabuła jest ważna, ale kluczem do zrozumienia Małego Księcia jest interpretacja jego symboliki i przesłania.

Jak Uatrakcyjnić Lekcję?

Oto kilka pomysłów na to, jak uatrakcyjnić lekcję poświęconą rodzajowi i gatunkowi literackiemu Małego Księcia:

• Praca w grupach: Podziel uczniów na grupy i poproś każdą z nich o przeanalizowanie fragmentu książki pod kątem cech charakterystycznych dla epiki lub konkretnego gatunku literackiego.
• Dyskusja panelowa: Zorganizuj dyskusję panelową, w której uczniowie będą argumentować za i przeciw przypisaniu Małego Księcia do różnych gatunków literackich.
• Prezentacje multimedialne: Poproś uczniów o przygotowanie prezentacji multimedialnych na temat symboliki poszczególnych postaci i planet z Małego Księcia.
• Twórcze zadania: Zaproponuj uczniom napisanie własnej "planety" z jej unikalnymi mieszkańcami i zasadami, odzwierciedlającymi konkretne wartości lub wady.
• Wykorzystanie elementów dramy: Zaaranżuj scenki dramatyczne przedstawiające spotkania Małego Księcia z różnymi postaciami.
• Analiza ilustracji autora: Saint-Exupéry był nie tylko pisarzem, ale i ilustratorem. Analiza jego rysunków może pomóc w zrozumieniu symboliki utworu i jego przesłania.

Podsumowanie:

Mały Książę to utwór wyjątkowy, który wymyka się prostym klasyfikacjom gatunkowym. Określenie go jako epickiej baśni filozoficznej wydaje się najbardziej adekwatne, ale ważne jest, aby uczniowie zrozumieli, że utwór ten łączy w sobie elementy różnych gatunków i jest otwarty na różne interpretacje. Kluczem do sukcesu jest angażujące omówienie utworu, które pobudzi uczniów do refleksji i krytycznego myślenia. Pamiętajmy, że "Najważniejsze jest niewidoczne dla oczu".