Lustra świata 2 Oświecenie Sprawdzian Chomikuj

Gotowi na sprawdzian z Oświecenia? To epoka pełna zmian! Wyobraźcie sobie, że to jakby ktoś włączył światło po długiej nocy średniowiecza. Przygotujcie się na rewolucję w myśleniu!

Rozum, czyli latarka Oświecenia

Najważniejszy jest rozum. To jakby super moc. Wcześniej ludzie wierzyli w różne przesądy i autorytety, często bez zastanowienia. Oświecenie mówi: "Myśl sam!".

Wyobraźcie sobie, że ktoś Wam mówi, że jabłko spada z drzewa, bo tak chce Bóg. A naukowiec tłumaczy to grawitacją. Rozum to właśnie ta grawitacja, to poszukiwanie przyczyn i skutków.

Wolność i równość jak plac zabaw

Wolność w Oświeceniu to jak możliwość wyboru na placu zabaw. Możesz iść na huśtawki, zjeżdżalnię, piaskownicę - co chcesz! Państwo nie powinno mówić, co masz robić, tylko stwarzać warunki, żebyś mógł się rozwijać.

Równość to sprawiedliwy podział zabawek. Nikt nie powinien być uprzywilejowany ze względu na urodzenie czy pochodzenie. Wszyscy mają takie same szanse na sukces.

Encyklopedia, czyli mapa wiedzy

Encyklopedia to jak mapa świata, ale wiedzy! Denis Diderot i Jean d'Alembert zebrali całą ówczesną wiedzę w jednym miejscu. To trochę jak internet, tylko w formie książek.

Wyobraźcie sobie, że przed sprawdzianem ktoś daje Wam ściągę ze wszystkim, co trzeba wiedzieć. Encyklopedia była czymś podobnym, tylko o wiele bardziej ambitnym i wpływowym. Dzięki niej wiedza przestała być dostępna tylko dla nielicznych.

Monteskiusz i władza podzielona jak tort

Monteskiusz wymyślił podział władzy. Wyobraźcie sobie tort, podzielony na trzy równe części: ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Każda część dba o coś innego i kontroluje pozostałe.

Chodzi o to, żeby nikt nie miał zbyt dużej władzy. Gdyby jedna osoba kontrolowała wszystko, mogłaby robić, co chce. A tak, władza jest rozproszona i pilnuje się nawzajem.

Rousseau i umowa społeczna jak zasady gry

Jean-Jacques Rousseau mówił o umowie społecznej. To jak zasady gry w piłkę nożną. Zgadzamy się na nie, żeby gra była fair i przyjemna dla wszystkich.

Rządzący dostają władzę od społeczeństwa i powinni dbać o dobro wspólne. Jeśli tego nie robią, ludzie mają prawo ich zmienić. To tak, jakby sędzia nie przestrzegał zasad – można go zdyskwalifikować.