Konwencja O Ochronie Praw Człowieka I Podstawowych Wolności

Dzień dobry wszystkim! Widzę, że dzisiaj zagłębiamy się w temat Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Postaram się to wam wyjaśnić najprościej jak potrafię.

Konwencja, nazywana też często Europejską Konwencją Praw Człowieka, to taki międzynarodowy dokument, umowa, którą podpisało wiele państw w Europie. Wyobraźcie sobie, że to taka umowa pomiędzy krajami, w której obiecują one, że będą chronić pewne bardzo ważne prawa każdego człowieka, który żyje na ich terenie. To znaczy, że niezależnie od tego, skąd jesteś, jaki masz kolor skóry, w co wierzysz, państwo, które podpisało Konwencję, ma obowiązek przestrzegać twoich praw.

Co konkretnie obejmuje ta umowa? Konwencja wymienia szereg praw, które są uznawane za fundamentalne, czyli podstawowe, najważniejsze. Spróbuję wam je pokrótce opisać:

• Prawo do życia: To chyba najbardziej oczywiste – każdy ma prawo żyć i nikt nie ma prawa mu tego życia odebrać. Wyjątkiem są sytuacje, kiedy ktoś umiera w wyniku prawomocnego wyroku sądu za przestępstwo, za które grozi kara śmierci (choć wiele krajów w Europie zrezygnowało z kary śmierci i wtedy to prawo jest absolutne).
• Zakaz tortur i nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania: Nikt nie może być poddawany torturom, ani traktowany w sposób okrutny, nieludzki lub upokarzający. To oznacza, że państwo nie może stosować przemocy wobec obywateli, ani pozwalać na to innym.
• Zakaz niewolnictwa i pracy przymusowej: Nikt nie może być zmuszany do niewolnictwa, ani do pracy przymusowej. Każdy ma prawo do wolnego wyboru swojej pracy.
• Prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego: Nikt nie może być aresztowany lub zatrzymany bez powodu. Jeśli ktoś jest aresztowany, musi być poinformowany o powodach aresztowania i ma prawo do sprawiedliwego procesu sądowego.
• Prawo do rzetelnego procesu sądowego: Każdy ma prawo do sprawiedliwego i publicznego rozpatrzenia jego sprawy przez niezależny i bezstronny sąd w rozsądnym terminie. Ma prawo do obrony, w tym do pomocy adwokata, a także do tłumacza, jeśli nie zna języka, w którym toczy się postępowanie.
• Zakaz karania bez podstawy prawnej: Nikt nie może być ukarany za coś, co w momencie popełnienia nie było przestępstwem w świetle prawa.
• Prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego: Każdy ma prawo do poszanowania swojego życia prywatnego, rodzinnego, mieszkania i korespondencji. Oznacza to, że państwo nie może bez powodu wtrącać się w twoje prywatne sprawy.
• Wolność myśli, sumienia i wyznania: Każdy ma prawo do swobodnego wyboru swojej religii lub światopoglądu. Ma prawo wyznawać swoją religię publicznie lub prywatnie, samemu lub z innymi.
• Wolność wyrażania opinii: Każdy ma prawo do swobodnego wyrażania swoich poglądów. To prawo obejmuje wolność słowa, wolność prasy i wolność artystyczną. Oczywiście, to prawo nie jest absolutne i może być ograniczone, na przykład, jeśli ktoś nawołuje do nienawiści lub przemocy.
• Wolność zgromadzeń i stowarzyszania się: Każdy ma prawo do pokojowego zgromadzania się i do tworzenia stowarzyszeń.
• Prawo do zawarcia małżeństwa i założenia rodziny: Mężczyźni i kobiety w wieku małżeńskim mają prawo do zawarcia małżeństwa i założenia rodziny, zgodnie z przepisami krajowymi regulującymi korzystanie z tego prawa.
• Prawo do skutecznego środka odwoławczego: Każdy, czyje prawa zostały naruszone, ma prawo do skutecznego odwołania się do sądu.
• Zakaz dyskryminacji: Prawa zawarte w Konwencji muszą być stosowane bez dyskryminacji ze względu na płeć, rasę, kolor skóry, język, religię, przekonania polityczne lub inne, pochodzenie narodowe lub społeczne, przynależność do mniejszości narodowej, majątek, urodzenie lub jakikolwiek inny status.

To są najważniejsze prawa, które chroni Konwencja. Oczywiście, każde z tych praw ma swoje ograniczenia i wyjątki, ale generalnie rzecz biorąc, chodzi o to, żeby państwo nie naruszało tych podstawowych swobód obywateli.

Jak to działa w praktyce?

Wyobraźcie sobie sytuację, że uważacie, że państwo naruszyło wasze prawa, które gwarantuje Konwencja. Na przykład, uważacie, że zostaliście aresztowani bez powodu, albo że wasze prawo do wolności słowa zostało naruszone. Co wtedy możecie zrobić?

Najpierw musicie spróbować rozwiązać problem w swoim kraju. To znaczy, musicie wykorzystać wszystkie dostępne środki prawne, na przykład odwołać się do sądu wyższej instancji, złożyć skargę do odpowiednich organów państwowych. Dopiero jeśli te środki okażą się nieskuteczne, możecie złożyć skargę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu.

Europejski Trybunał Praw Człowieka to taki międzynarodowy sąd, który zajmuje się rozpatrywaniem skarg dotyczących naruszeń Konwencji. Jeśli Trybunał uzna, że rzeczywiście doszło do naruszenia, może nakazać państwu zapłatę odszkodowania ofierze i podjęcie działań naprawczych, na przykład zmianę prawa.

Dlaczego to jest ważne?

Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności jest bardzo ważnym dokumentem, ponieważ stanowi fundament ochrony praw człowieka w Europie. Dzięki niej, każdy z nas ma możliwość dochodzenia swoich praw przed międzynarodowym sądem, jeśli uważa, że zostały one naruszone przez państwo. To daje nam realną ochronę przed nadużyciami władzy i pozwala nam żyć w społeczeństwie, w którym prawa każdego człowieka są szanowane.

Konwencja to nie tylko zbiór praw, ale przede wszystkim narzędzie, które pozwala nam dbać o to, żeby te prawa były przestrzegane. To od nas zależy, czy będziemy z tego narzędzia korzystać i czy będziemy walczyć o swoje prawa. Pamiętajcie, że znajomość swoich praw to pierwszy krok do ich ochrony! Konwencja to żywy dokument, a orzecznictwo Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu wpływa na prawo krajowe i praktykę państw członkowskich Rady Europy.

Pamiętajcie też, że Konwencja chroni nie tylko wasze prawa, ale także prawa innych osób. Szanując prawa innych, budujemy społeczeństwo, w którym każdy może czuć się bezpiecznie i godnie. Warto więc znać Konwencję i dbać o to, żeby była przestrzegana przez wszystkich. To nasza wspólna odpowiedzialność.