Klasa 5 Geografia Sprawdzian Krajobrazy Polski

Witajcie, drodzy uczniowie klasy 5! Przygotowujecie się do sprawdzianu z geografii, a dokładniej z krajobrazów Polski? Ten artykuł pomoże Wam usystematyzować wiedzę i lepiej zrozumieć, co Was czeka. Omawiamy najważniejsze aspekty, rodzaje krajobrazów i charakterystyczne dla nich elementy. Powodzenia!

Rodzaje Krajobrazów Polski

Polska, choć stosunkowo niewielka, charakteryzuje się dużą różnorodnością krajobrazową. Wynika to z zaszłości geologicznych, klimatycznych i działalności człowieka. Podzielimy sobie krajobrazy na kilka podstawowych typów:

Krajobraz Pobrzeży

Krajobraz Pobrzeży to obszar bezpośrednio przylegający do Morza Bałtyckiego. Charakteryzuje się płaskim terenem, szerokimi piaszczystymi plażami, wydmami oraz licznymi jeziorami przybrzeżnymi, takimi jak Jezioro Łebsko czy Jezioro Gardno.

Wydmy ruchome w Słowińskim Parku Narodowym są unikatowym przykładem tego krajobrazu. Są to wędrujące góry piasku, które pod wpływem wiatru przemieszczają się, zasypując lasy i inne formacje roślinne. Słona bryza, silne wiatry i specyficzna roślinność (np. rokitnik) to cechy charakterystyczne tego obszaru.

Krajobraz Pojezierzy

Pojezierza, jak sama nazwa wskazuje, to obszary obfitujące w jeziora. Powstały one w wyniku działalności lądolodu podczas zlodowaceń. Najbardziej znanym pojezierzem jest Pojezierze Mazurskie, ale mamy również Pojezierze Pomorskie i Wielkopolskie.

Charakterystyczne cechy to: moreny czołowe (wzgórza usypane przez lodowiec), jeziora rynnowe (długie i wąskie jeziora powstałe w rynnach wyżłobionych przez wody podlodowcowe, np. Jezioro Hańcza) oraz liczne lasy. Gospodarka opiera się na turystyce, rolnictwie i rybactwie.

Krajobraz Nizin

Niziny to rozległe, płaskie obszary, położone na niskiej wysokości nad poziomem morza. W Polsce dominują Nizina Mazowiecka, Nizina Wielkopolska i Nizina Śląska.

Charakteryzują się żyznymi glebami (np. czarnoziemy), co sprzyja rozwojowi rolnictwa. Spotykamy tu pola uprawne, łąki i pastwiska. Niestety, wiele obszarów nizin zostało przekształconych przez człowieka, np. poprzez budowę miast i dróg.

Krajobraz Wyżyn

Wyżyny to obszary wzniesione ponad otaczające je niziny, ale niższe niż góry. W Polsce wyróżniamy m.in. Wyżynę Krakowsko-Częstochowską, Wyżynę Lubelską i Wyżynę Małopolską.

Krajobraz Wyżyn Krakowsko-Częstochowskiej charakteryzują ostańce wapienne, czyli skaliste formy o fantazyjnych kształtach, jaskinie (np. Jaskinia Łokietka) i doliny rzeczne. Na Wyżynie Lubelskiej dominują gleby lessowe, podatne na erozję.

Krajobraz Gór

Góry to obszary o dużych wysokościach względnych i stromych zboczach. W Polsce wyróżniamy Karpaty (z Tatrami jako najwyższym pasmem) oraz Sudety.

Tatry charakteryzują się krajobrazem wysokogórskim, z ostrymi szczytami, dolinami polodowcowymi (np. Dolina Pięciu Stawów Polskich), jeziorami górskimi (np. Morskie Oko) i bogatą roślinnością alpejską. W Sudetach, które są górami starszymi i bardziej zniszczonymi, dominuje krajobraz łagodniejszy, z zalesionymi szczytami i dolinami.

Działalność Człowieka a Krajobrazy

Działalność człowieka ma ogromny wpływ na kształtowanie krajobrazów. Z jednej strony, rozwój rolnictwa, przemysłu i miast prowadzi do przekształcania naturalnych krajobrazów. Z drugiej strony, poprzez działania ochronne i renaturyzacyjne, staramy się zachować i przywrócić naturalne walory krajobrazu.

Przykłady negatywnego wpływu to: zanieczyszczenie powietrza i wody (szczególnie na obszarach przemysłowych, np. na Śląsku), wycinka lasów (np. w Karpatach), zabudowa obszarów cennych przyrodniczo (np. na Pobrzeżach).

Przykłady działań ochronnych to: tworzenie parków narodowych i krajobrazowych, ochrona gatunkowa roślin i zwierząt, renaturyzacja rzek i jezior.

Podsumowanie

Sprawdzian z krajobrazów Polski wymaga zrozumienia różnorodności naszego kraju. Pamiętajcie o cechach charakterystycznych każdego z typów krajobrazów, o przykładach konkretnych miejsc i o wpływie człowieka na środowisko. Uczcie się pilnie, analizujcie mapy i atlasy geograficzne. Powodzenia!