Ile Krwiobiegów Znajduje Się W Organizmie Człowieka

Krążenie krwi, ten nieustanny przepływ życiodajnej substancji, to fundament naszego istnienia. Krew dostarcza tlen i składniki odżywcze do każdej komórki, a jednocześnie odbiera produkty przemiany materii. Ten skomplikowany system, który nieustannie pracuje, składa się z więcej niż tylko serca i naczyń krwionośnych. W rzeczywistości, aby zrozumieć liczbę obiegów krwi, musimy spojrzeć na całość z perspektywy fizjologii i anatomii.

Krążenie krwi w organizmie człowieka nie ogranicza się do jednego, zamkniętego obwodu. Mówimy o dwóch zasadniczych, integralnych obiegach: obiegu dużym, inaczej systemowym, i obiegu małym, czyli płucnym. Jednak, aby pełniej zobrazować złożoność tego procesu, musimy również wspomnieć o krążeniu wrotnym wątroby i krążeniu wieńcowym serca.

Obieg duży, czyli systemowy, rozpoczyna się w lewej komorze serca. Stamtąd, przez aortę, krew bogata w tlen jest pompowana do całego organizmu. Rozgałęziające się tętnice prowadzą krew do wszystkich tkanek i narządów, dostarczając tlen i niezbędne składniki. Na poziomie naczyń włosowatych, najdrobniejszych naczyń krwionośnych, dochodzi do wymiany gazowej: tlen przechodzi do komórek, a dwutlenek węgla, będący produktem przemiany materii, przechodzi do krwi. Dalej, krew uboga w tlen zbierana jest przez żyły, które łączą się, tworząc coraz większe naczynia, aż ostatecznie trafiają do żyły głównej górnej i dolnej. Te dwie żyły wlewają się do prawego przedsionka serca, zamykając obieg duży. Obieg systemowy jest odpowiedzialny za dostarczanie substancji odżywczych i tlenu do wszystkich komórek ciała oraz usuwanie produktów odpadowych, co czyni go niezbędnym dla życia.

Obieg mały, czyli płucny, rozpoczyna się w prawej komorze serca, gdzie trafia krew odtlenowana z obiegu dużego. Z prawej komory krew pompowana jest do pnia płucnego, który rozgałęzia się na dwie tętnice płucne – jedną prowadzącą do lewego płuca, a drugą do prawego. W płucach, w pęcherzykach płucnych, krew oddaje dwutlenek węgla i pobiera tlen. Następnie, krew bogata w tlen wraca żyłami płucnymi (dwie z każdego płuca, czyli cztery łącznie) do lewego przedsionka serca, zamykając obieg mały. Rola obiegu płucnego jest prosta, ale kluczowa: utlenowanie krwi i usunięcie z niej dwutlenku węgla. Bez tego, obieg duży nie mógłby spełniać swojej funkcji.

Krążenie wrotne wątroby to specyficzny obieg, który stanowi część obiegu dużego. Różni się on tym, że krew z naczyń włosowatych jelit, żołądka, trzustki i śledziony nie wraca bezpośrednio do serca, ale przechodzi najpierw przez wątrobę. Krew ta, bogata w substancje odżywcze wchłonięte z przewodu pokarmowego, trafia do żyły wrotnej, która prowadzi do wątroby. W wątrobie krew przepływa przez sieć naczyń włosowatych, gdzie zachodzą procesy metaboliczne: substancje odżywcze są przetwarzane, magazynowane lub uwalniane do krwi, a toksyny są neutralizowane. Następnie, krew z wątroby trafia do żyły wątrobowej, która uchodzi do żyły głównej dolnej, a stamtąd do serca. Krążenie wrotne wątroby ma ogromne znaczenie dla utrzymania homeostazy organizmu, ponieważ umożliwia wątrobie regulację poziomu glukozy, aminokwasów i lipidów we krwi oraz neutralizację toksyn.

Krążenie wieńcowe serca, czasem pomijane w podstawowych opisach krążenia, jest absolutnie niezbędne dla samego serca. Serce, jak każdy inny narząd, potrzebuje tlenu i substancji odżywczych, aby prawidłowo funkcjonować. Krew do serca dostarczana jest przez tętnice wieńcowe, odchodzące bezpośrednio od aorty, tuż nad zastawką aortalną. Tętnice wieńcowe rozgałęziają się na mniejsze naczynia, które oplatają serce i dostarczają krew do mięśnia sercowego (miokardium). Krew odtlenowana odprowadzana jest żyłami wieńcowymi do zatoki wieńcowej, która uchodzi do prawego przedsionka serca. Krążenie wieńcowe jest unikalne, ponieważ przepływ krwi przez tętnice wieńcowe zmniejsza się podczas skurczu serca (systole), a zwiększa podczas rozkurczu (diastole). Jest to spowodowane uciskiem naczyń wieńcowych przez kurczący się mięsień sercowy. Dlatego odpowiednie ciśnienie w aorcie podczas rozkurczu jest kluczowe dla prawidłowego ukrwienia serca. Niedrożność tętnic wieńcowych, na przykład w wyniku miażdżycy, prowadzi do niedokrwienia mięśnia sercowego, co może skutkować bólem w klatce piersiowej (dławica piersiowa) lub nawet zawałem serca.

Podsumowując, choć najczęściej mówi się o dwóch głównych obiegach krwi – dużym i małym – to precyzyjne zrozumienie wymaga uwzględnienia krążenia wrotnego wątroby i krążenia wieńcowego serca. Można więc powiedzieć, że w organizmie człowieka funkcjonują cztery zasadnicze obiegi krwi, które są ze sobą ściśle powiązane i współdziałają, aby zapewnić prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Obieg duży dostarcza tlen i substancje odżywcze do tkanek, obieg mały odpowiada za utlenowanie krwi, krążenie wrotne wątroby reguluje skład krwi, a krążenie wieńcowe zapewnia ukrwienie samego serca. Wszystkie te obiegi działają nieprzerwanie, tworząc złożony i fascynujący system, który podtrzymuje nasze życie.