Historia Klasa 4 Dział 1

Rozpoczynamy naszą podróż przez historię w klasie 4! Dział pierwszy to fundament, na którym zbudujemy całą naszą wiedzę o przeszłości. Skupimy się na źródłach historycznych, przeszłości i teraźniejszości, a także na chronologii, która pozwoli nam uporządkować wydarzenia w czasie. Zrozumienie tych podstaw jest kluczowe, aby móc w pełni docenić i analizować późniejsze etapy historii.

Czym jest Historia?

Historia to nie tylko zbiór dat i nazwisk. To przede wszystkim opowieść o ludziach, o ich działaniach, myślach, problemach i sukcesach. Historia to próba zrozumienia, jak to, co było, wpływa na to, co jest teraz, i jak może kształtować naszą przyszłość.

Historia to nauka, która bada przeszłość człowieka na podstawie dostępnych źródeł. Analizujemy te źródła, aby dowiedzieć się, jak żyli nasi przodkowie, jakie mieli wierzenia, jak organizowali swoje społeczeństwa i jakie wyzwania musieli pokonywać. Dzięki temu możemy lepiej zrozumieć naszą własną tożsamość i miejsce w świecie.

Źródła Historyczne: Klucze do Przeszłości

Aby dowiedzieć się czegoś o przeszłości, musimy posłużyć się źródłami historycznymi. To wszelkiego rodzaju obiekty i informacje, które przetrwały do naszych czasów i świadczą o minionych wydarzeniach.

Źródła historyczne dzielimy na źródła pisane i źródła materialne.

Źródła Pisane

Źródła pisane to wszelkiego rodzaju teksty, które zostały stworzone w przeszłości. Mogą to być:

• Kroniki i roczniki: Zapiski wydarzeń z danego okresu. Przykładem jest Kronika Galla Anonima, która opisuje dzieje Polski w XI i XII wieku.
• Dokumenty: Oficjalne pisma, takie jak traktaty, dekrety, umowy.
• Listy: Prywatne wiadomości między ludźmi, które mogą ujawnić wiele o ich życiu i poglądach.
• Pamiętniki i wspomnienia: Osobiste relacje z przeszłych wydarzeń.
• Inskrypcje: Napisy na kamieniach, tablicach, pomnikach.

Pamiętajmy, że źródła pisane mogą być subiektywne, czyli przedstawiać punkt widzenia autora. Dlatego ważne jest, aby analizować je krytycznie i porównywać z innymi źródłami.

Źródła Materialne

Źródła materialne to obiekty stworzone lub używane przez ludzi w przeszłości. Mogą to być:

• Budowle: Zamki, kościoły, pałace, domy, które dają nam wgląd w architekturę i styl życia danej epoki. Na przykład ruiny zamku w Malborku to wspaniałe źródło wiedzy o historii zakonu krzyżackiego.
• Przedmioty codziennego użytku: Narzędzia, ubrania, naczynia, zabawki, które mówią nam o życiu codziennym ludzi w przeszłości.
• Dzieła sztuki: Obrazy, rzeźby, ceramika, które odzwierciedlają estetykę i wierzenia danego okresu.
• Broń i uzbrojenie: Miecze, zbroje, łuki, które mówią nam o wojnach i konfliktach z przeszłości.
• Skarby i znaleziska archeologiczne: Monety, biżuteria, fragmenty ceramiki, które mogą dostarczyć cennych informacji o handlu i kulturze.

Źródła materialne są często bardziej obiektywne niż źródła pisane, ale wymagają interpretacji przez archeologów i historyków.

Źródła Ustne

Oprócz źródeł pisanych i materialnych istnieją także źródła ustne. Są to opowieści, legendy, piosenki i relacje przekazywane z pokolenia na pokolenie. Choć mogą być mniej dokładne niż źródła pisane, to często zawierają cenne informacje o tradycjach, wierzeniach i życiu codziennym ludzi w przeszłości.

Przeszłość i Teraźniejszość: Połączenie Nici

Historia to nie tylko coś, co wydarzyło się dawno temu. Przeszłość wpływa na teraźniejszość i kształtuje naszą przyszłość. Wiele współczesnych problemów, konfliktów i osiągnięć ma swoje korzenie w przeszłości.

Na przykład, historia Polski, z jej walką o niepodległość, ma ogromny wpływ na naszą tożsamość narodową i poczucie patriotyzmu. Architektura naszych miast, z budowlami z różnych epok, opowiada historię ich rozwoju i zmian społecznych.

Rozumiejąc przeszłość, możemy lepiej zrozumieć teraźniejszość i podejmować mądrzejsze decyzje dotyczące przyszłości. Dlatego tak ważne jest uczenie się historii.

Chronologia: Porządkowanie Czasu

Chronologia to nauka o mierzeniu czasu i porządkowaniu wydarzeń w kolejności, w jakiej się wydarzyły. Jest to niezbędne narzędzie do zrozumienia historii. Bez chronologii mielibyśmy chaos dat i wydarzeń, które nie miałyby dla nas sensu.

Używamy różnych jednostek czasu, takich jak sekundy, minuty, godziny, dni, tygodnie, miesiące, lata, wieki i tysiąclecia. Dla historyków szczególnie ważne są lata, wieki i tysiąclecia.

Wiek to okres 100 lat, a tysiąclecie to okres 1000 lat. Aby określić, do którego wieku należy dany rok, stosujemy prostą zasadę: jeżeli rok kończy się na "00", to numer wieku jest równy liczbie setek w tym roku. Na przykład rok 1500 należy do XV wieku. Jeśli rok nie kończy się na "00", to numer wieku jest równy liczbie setek w tym roku powiększonej o jeden. Na przykład rok 1492 należy do XV wieku (14 + 1 = 15).

Historycy używają również kalendarzy, które są systemami mierzenia czasu opartymi na ruchach ciał niebieskich. Najpopularniejszym kalendarzem na świecie jest kalendarz gregoriański, który jest modyfikacją kalendarza juliańskiego. Punktem odniesienia w kalendarzu gregoriańskim jest narodzenie Jezusa Chrystusa, dlatego oznaczamy lata przed narodzeniem Chrystusa jako p.n.e. (przed naszą erą), a lata po narodzeniu Chrystusa jako n.e. (naszej ery).

Ćwiczenia i Przykłady

Aby lepiej zrozumieć chronologię, spróbujmy rozwiązać kilka prostych zadań:

1. Do którego wieku należy rok 1945? (Odpowiedź: XX wiek)
2. Do którego wieku należy rok 2023? (Odpowiedź: XXI wiek)
3. Ile lat minęło od roku 1000 do roku 2000? (Odpowiedź: 1000 lat)
4. Uporządkuj chronologicznie następujące wydarzenia: Bitwa pod Grunwaldem (1410), Chrzest Polski (966), Rozpoczęcie II Wojny Światowej (1939). (Odpowiedź: Chrzest Polski, Bitwa pod Grunwaldem, Rozpoczęcie II Wojny Światowej)

Spróbuj znaleźć w swoim otoczeniu przykłady źródeł historycznych. Może to być stary dom, pomnik, zdjęcie rodzinne, list od przodków. Zastanów się, czego te źródła mogą nas nauczyć o przeszłości.

Podsumowanie

W tym dziale poznaliśmy podstawowe pojęcia związane z historią, takie jak źródła historyczne, przeszłość i teraźniejszość oraz chronologia. Zrozumienie tych podstaw jest niezbędne, aby móc dalej zgłębiać historię i docenić jej znaczenie dla naszego życia.

Pamiętaj, że historia to fascynująca podróż w czasie, która pozwala nam lepiej zrozumieć siebie i świat, w którym żyjemy. Zachęcam do dalszego odkrywania historii i zadawania pytań o przeszłość! Im więcej będziemy wiedzieć o przeszłości, tym lepiej będziemy przygotowani do budowania przyszłości.