Górna Część Głowicy Kolumny Doryckiej
Hej Studenci! Zastanawialiście się kiedyś, co sprawia, że starożytne greckie budowle są tak ikoniczne i rozpoznawalne? Jednym z kluczowych elementów jest kolumna dorycka, a konkretnie jej górna część głowicy. Brzmi skomplikowanie? Spokojnie, rozłożymy to na czynniki pierwsze!
Co to jest Kolumna Dorycka?
Wyobraźcie sobie budynek. Potrzebuje on podpór, prawda? Kolumny to właśnie takie podpory, ale w starożytnej Grecji pełniły one również funkcję dekoracyjną. Styl dorycki to jeden z trzech głównych stylów architektonicznych w starożytnej Grecji (pozostałe to joński i koryncki). Kolumny doryckie są znane ze swojej prostoty, surowości i monumentalności. Pomyślcie o nich jak o silnych, solidnych facetach, którzy dźwigają cały ciężar budowli.
Żeby zrozumieć górną część głowicy kolumny doryckiej, musimy najpierw przyjrzeć się całej kolumnie. Kolumna dorycka składa się z kilku podstawowych elementów:
- Baza (podstawa): W przeciwieństwie do kolumn jońskich i korynckich, kolumny doryckie często (ale nie zawsze) stoją bezpośrednio na platformie, bez oddzielnej bazy. To dodaje im surowości.
- Trzon: To główna, cylindryczna część kolumny. Charakteryzuje się pionowymi żłobieniami, zwanymi kannelurami. Pomyślcie o nich jak o pionowych rowkach, które dodają kolumnie elegancji i dynamiki, pomimo jej prostoty.
- Głowica: To właśnie na niej się skupimy! To górna część kolumny, która łączy trzon z belkowaniem (czyli z tym, co kolumna podtrzymuje, na przykład dach).
Górna Część Głowicy Kolumny Doryckiej - Rozbieramy na Czynniki Pierwsze
Głowica dorycka, w porównaniu do głowic jońskich i korynckich, jest wyjątkowo prosta i skromna. Składa się z dwóch głównych elementów:
Echinus
Echinus to element, który przypomina poduszkę lub okrągłą bułkę. Jest on wypukły i znajduje się na szczycie trzonu kolumny. Wyobraźcie sobie, że patrzycie na odwróconą miskę - to mniej więcej kształt echinusa. Jego zadaniem jest stworzenie płynnego przejścia między żłobionym trzonem a płaską płytą abakusa.
Echinus w kolumnach doryckich ma zazwyczaj bardzo prosty profil. Nie ma na nim żadnych zdobień ani rzeźb. Jest po prostu gładki i zaokrąglony. Im starsza kolumna dorycka, tym bardziej "spłaszczony" (mniej wypukły) jest zazwyczaj echinus.
Abakus
Abakus to kwadratowa płyta, która leży na szczycie echinusa. To ona bezpośrednio podtrzymuje belkowanie, czyli to, co znajduje się nad kolumną (na przykład architraw - główny element belkowania). Pomyślcie o abakusie jako o "stole", na którym spoczywa ciężar dachu.
Abakus w kolumnach doryckich jest zazwyczaj bardzo prosty, gładki i pozbawiony zdobień. Jest to po prostu kwadratowa płyta. Jego główną funkcją jest równomierne rozłożenie ciężaru belkowania na echinus i trzon kolumny.
Dlaczego to takie Ważne?
Prostota i surowość głowicy doryckiej to kluczowe cechy stylu doryckiego. Odróżnia ją to od bardziej ozdobnych stylów, takich jak joński i koryncki. Głowica dorycka idealnie pasuje do reszty kolumny - solidnej, mocnej i bez zbędnych ozdobników.
Można to porównać do różnic między samochodami. Samochód sportowy może mieć mnóstwo spojlerów, wlotów powietrza i ozdobników. Z kolei solidny samochód terenowy jest zazwyczaj prosty, funkcjonalny i pozbawiony zbędnych dodatków. Podobnie jest z kolumnami doryckimi - liczy się funkcjonalność i solidność.
Przykłady w Realnym Świecie
Kolumny doryckie można zobaczyć w wielu starożytnych greckich świątyniach. Najbardziej znanym przykładem jest prawdopodobnie Partenon w Atenach. Chociaż Partenon jest w dużej mierze w ruinie, wciąż można zobaczyć jego wspaniałe kolumny doryckie, w tym oczywiście ich głowice.
Oprócz Partenonu, kolumny doryckie można również zobaczyć w innych starożytnych greckich budowlach, takich jak świątynia Posejdona na przylądku Sunion czy świątynia Hery w Olimpii.
Styl dorycki był również popularny w architekturze rzymskiej, a także w późniejszych okresach historycznych, takich jak renesans i neoklasycyzm. Dlatego kolumny doryckie (lub ich imitacje) można zobaczyć również w wielu nowoczesnych budowlach, chociaż zazwyczaj są one bardziej dekoracyjne niż ich starożytne odpowiedniki.
Podsumowanie
Górna część głowicy kolumny doryckiej to prosta, ale ważna część architektury starożytnej Grecji. Składa się z echinusa (okrągłej "poduszki") i abakusa (kwadratowej płyty). Jej prostota i surowość idealnie pasują do reszty kolumny doryckiej i odzwierciedlają wartości starożytnych Greków: siłę, solidność i funkcjonalność. Mam nadzieję, że teraz, gdy zobaczycie kolumnę dorycką, będziecie wiedzieć, co sprawia, że jest tak wyjątkowa! Pamiętajcie, że studiowanie historii architektury to fascynująca podróż w czasie, która pozwala nam lepiej zrozumieć naszą przeszłość i teraźniejszość.
