Geograria Sprawdzian 3 Klasa Liceum Tektoniika

Tektonika płyt litosferycznych to teoria, która wyjaśnia ruch i budowę skorupy ziemskiej. Mówi ona, że powierzchnia Ziemi jest podzielona na duże fragmenty, zwane płytami litosferycznymi. Te płyty "pływają" po bardziej plastycznej warstwie – astenosferze.

Jak to działa?

1. Płyty litosferyczne: Wyobraź sobie skorupę jajka popękaną na kawałki. To są płyty litosferyczne. Mogą być oceaniczne (pod oceanami) lub kontynentalne (pod kontynentami).
2. Ruch płyt: Płyty przesuwają się bardzo powoli, zaledwie kilka centymetrów rocznie. Przyczyną tego ruchu są prądy konwekcyjne w astenosferze, czyli ruch gorącej materii z wnętrza Ziemi do góry i chłodnej w dół.
3. Granice płyt: To miejsca, gdzie płyty się ze sobą stykają. Dzielimy je na trzy rodzaje:
   • Granice zbieżne (konwergentne): Płyty się zderzają. Może to powodować powstawanie gór (np. Himalaje) lub rowów oceanicznych. Np. zderzenie płyty Indyjskiej z płytą Eurazjatycką.
   • Granice rozbieżne (dywergentne): Płyty się od siebie oddalają. Powstają wtedy grzbiety śródoceaniczne, gdzie wydobywa się magma. Np. Grzbiet Środkowoatlantycki.
   • Granice transformujące: Płyty przesuwają się obok siebie. Często powoduje to trzęsienia ziemi. Np. uskok San Andreas w Kalifornii.

Skutki ruchów płyt: Ruchy płyt litosferycznych mają ogromny wpływ na kształt naszej planety. Powodują powstawanie gór, wulkanów, trzęsień ziemi i rowów oceanicznych. Rozkład kontynentów także zmieniał się na przestrzeni milionów lat, właśnie dzięki tektonice płyt.

Podsumowując, tektonika płyt to fundamentalna teoria w geografii, która pomaga nam zrozumieć, jak działa nasza planeta.