Franciszek Z Asyżu Dlaczego Został Patronem Przyrody

Franciszek z Asyżu, postać niezwykle barwna i inspirująca, od stuleci fascynuje zarówno wierzących, jak i osoby poszukujące głębszego sensu życia w harmonii z otaczającym nas światem. Jego życie, naznaczone radykalnym ubóstwem, bezgraniczną miłością do Boga i braterskim oddaniem wszelkiemu stworzeniu, uczyniło go naturalnym kandydatem na patrona ekologii i obrońcę przyrody. Ale dlaczego właśnie Franciszek? Co w jego postawie i nauczaniu sprawiło, że Kościół Katolicki oficjalnie uznał go za patrona ekologów w 1979 roku? Spróbujmy zgłębić to zagadnienie.

Źródła kultu św. Franciszka jako patrona przyrody sięgają głębiej niż samo oficjalne ogłoszenie. Już w średniowieczu dostrzegano w jego życiu szczególną więź z naturą. Legendy franciszkańskie pełne są anegdot o jego niezwykłych relacjach ze zwierzętami. Mówi się o jego kazaniu do ptaków pod Bevagno, o poskromieniu wilka z Gubbio, który terroryzował miasto, a także o licznych sytuacjach, w których opiekował się rannymi i chorymi zwierzętami. Te opowieści, choć często barwne i nacechowane symboliką, wskazują na głębokie przekonanie, że Franciszek postrzegał zwierzęta nie jako zasoby do wykorzystania, lecz jako braci i siostry, stworzenia obdarzone przez Boga życiem i godne szacunku.

Ta szczególna relacja ze zwierzętami nie była jednak jedynie przejawem sentymentalizmu. Wynikała ona z głębokiej teologii franciszkańskiej, która postrzegała całe stworzenie jako odzwierciedlenie Bożej chwały. Dla Franciszka Bóg był obecny nie tylko w kościołach i sakramentach, ale także w każdym promieniu słońca, w każdym drzewie, w każdym źdźble trawy. Cały świat był dla niego księgą, w której mógł odczytywać Boże przesłanie. W swoim "Pieśni słonecznej" (Cantico di Frate Sole), jednym z najpiękniejszych hymnów w historii literatury, Franciszek wychwala Boga za wszelkie stworzenie: "Pochwalony bądź, Panie mój, przez brata słońce... Pochwalony bądź, Panie mój, przez siostrę księżyc i gwiazdy... Pochwalony bądź, Panie mój, przez brata wiatr... Pochwalony bądź, Panie mój, przez siostrę wodę... Pochwalony bądź, Panie mój, przez brata ogień... Pochwalony bądź, Panie mój, przez naszą siostrę matkę ziemię". Ten hymn, będący wyrazem głębokiej kontemplacji i zachwytu nad pięknem świata, ukazuje Franciszka jako człowieka, który potrafił dostrzec świętość w zwyczajnych rzeczach i który rozumiał, że całe stworzenie jest ze sobą powiązane i wzajemnie od siebie zależne.

Teologia franciszkańska a współczesna ekologia

Współczesna ekologia, alarmując o degradacji środowiska naturalnego, o wyczerpywaniu zasobów i o zagrożeniach dla bioróżnorodności, wzywa do zmiany naszego stosunku do natury. Podkreśla potrzebę zrównoważonego rozwoju, szacunku dla ekosystemów i solidarności z przyszłymi pokoleniami. W tym kontekście nauczanie Franciszka z Asyżu wydaje się niezwykle aktualne i inspirujące. Jego prostota życia, jego ubóstwo, jego oddanie służbie innym, a przede wszystkim jego głęboki szacunek dla całego stworzenia, stanowią alternatywę dla konsumpcyjnego stylu życia, który przyczynia się do degradacji środowiska.

Franciszek uczy nas, że prawdziwe bogactwo nie polega na posiadaniu dóbr materialnych, lecz na bogactwie ducha, na umiejętności dostrzegania piękna w prostocie i na dzieleniu się z innymi tym, co posiadamy. Jego ubóstwo nie było celem samym w sobie, lecz środkiem do uwolnienia się od egoistycznych pragnień i do otwarcia się na potrzeby innych, zarówno ludzi, jak i zwierząt. Żyjąc w harmonii z naturą, Franciszek pokazywał, że można żyć szczęśliwie i spełnionym życiem, nie wyczerpując przy tym zasobów Ziemi.

Papież Jan Paweł II, ogłaszając Franciszka patronem ekologów, podkreślił, że jego postawa i nauczanie mogą być inspiracją dla wszystkich, którzy troszczą się o środowisko naturalne. Zwrócił uwagę na jego "głębokie poczucie pokory wobec Boga i wobec stworzenia" oraz na jego "szacunek dla życia w każdej jego formie". Papież Franciszek, kontynuując to dziedzictwo, w swojej encyklice Laudato si' (Pochwalony bądź) wzywa do "ekologii integralnej", która uwzględnia nie tylko ochronę środowiska naturalnego, ale także sprawiedliwość społeczną, troskę o ubogich i promocję godności ludzkiej. Encyklika ta, odwołując się do nauczania św. Franciszka, apeluje o globalną solidarność i o zmianę paradygmatu rozwojowego, który prowadzi do niszczenia Ziemi.

Praktyczne wnioski z nauczania św. Franciszka

Jak możemy wcielać w życie przesłanie św. Franciszka w naszym codziennym życiu? Oto kilka praktycznych wskazówek:

• Ograniczmy konsumpcję: Zastanówmy się, czy naprawdę potrzebujemy wszystkich rzeczy, które kupujemy. Wybierajmy produkty trwałe, ekologiczne i wytworzone w sposób zrównoważony. Unikajmy marnowania żywności i innych zasobów.
• Szanujmy zwierzęta: Traktujmy zwierzęta z szacunkiem i troską. Unikajmy okrucieństwa wobec zwierząt i wspierajmy organizacje, które działają na rzecz ich ochrony.
• Dbajmy o środowisko: Segregujmy śmieci, oszczędzajmy wodę i energię, korzystajmy z transportu publicznego lub roweru, sadźmy drzewa i kwiaty.
• Kontemplujmy piękno przyrody: Spędzajmy czas na łonie natury, podziwiajmy krajobrazy, obserwujmy zwierzęta i rośliny. Pozwólmy, aby piękno świata napełniło nas wdzięcznością i szacunkiem dla Stwórcy.
• Dzielmy się z innymi: Pamiętajmy o ubogich i potrzebujących. Dzielmy się z nimi tym, co posiadamy, i wspierajmy organizacje, które im pomagają.

Święty Franciszek – inspiracja na trudne czasy

W dobie kryzysu klimatycznego i ekologicznego, postać św. Franciszka z Asyżu nabiera szczególnego znaczenia. Jego życie, naznaczone prostotą, ubóstwem i miłością do całego stworzenia, stanowi inspirację dla wszystkich, którzy pragną żyć w harmonii z naturą i przyczynić się do budowania bardziej sprawiedliwego i zrównoważonego świata. Jego przykład uczy nas, że troska o środowisko naturalne nie jest jedynie kwestią technologii i regulacji prawnych, lecz przede wszystkim kwestią zmiany naszego serca i naszego sposobu myślenia. Franciszek pokazuje nam, że prawdziwe szczęście nie polega na posiadaniu, lecz na dawaniu, nie na dominacji, lecz na służbie, nie na konsumpcji, lecz na kontemplacji.

Franciszek uczy nas również pokory. Przypomina nam, że jesteśmy jedynie niewielką częścią ogromnego wszechświata i że powinniśmy traktować Ziemię z szacunkiem i troską, jak dom, który został nam powierzony. Jego nauczanie wzywa nas do odrzucenia antropocentrycznego spojrzenia na świat i do uznania, że wszystkie istoty, zarówno ludzkie, jak i nieludzkie, mają wartość intrinsiczną i prawo do życia.

Wreszcie, Franciszek uczy nas nadziei. Pomimo trudności i wyzwań, z jakimi się mierzymy, jego przykład pokazuje nam, że zmiana jest możliwa. Jeśli potrafimy otworzyć nasze serca na miłość i współczucie, jeśli potrafimy odrzucić egoizm i konsumpcjonizm, jeśli potrafimy zacząć żyć w prostocie i harmonii z naturą, to możemy zbudować lepszy świat dla nas i dla przyszłych pokoleń. Św. Franciszek, patron ekologów, wzywa nas do działania, do podjęcia odpowiedzialności za naszą planetę i do budowania cywilizacji miłości i pokoju. Niech jego przykład będzie dla nas inspiracją i przewodnikiem na tej drodze.