Europa Po Kongresie Wiedeńskim Sprawdzian Klasa 7 Odpowiedzi

Po upadku Napoleona Bonapartego w 1815 roku, przywódcy europejskich mocarstw zebrali się w Wiedniu, aby ustalić nowy porządek w Europie. Kongres Wiedeński, trwający od września 1814 roku do czerwca 1815 roku, był jednym z najważniejszych wydarzeń w historii kontynentu, który na długie lata zdefiniował układ sił i granice państw. Decyzje podjęte w Wiedniu miały ogromny wpływ na przyszłość Europy, a zrozumienie ich jest kluczowe dla zrozumienia procesów historycznych XIX wieku.

Głównymi graczami na Kongresie Wiedeńskim byli przedstawiciele zwycięskich mocarstw: Austria (reprezentowana przez księcia Klemensa von Metternicha), Wielka Brytania (reprezentowana przez ministra spraw zagranicznych Roberta Stewarta, wicehrabiego Castlereagha), Rosja (reprezentowana przez cara Aleksandra I) i Prusy (reprezentowane przez księcia Karla Augusta von Hardenberga). Istotną rolę odgrywała również Francja, reprezentowana przez sprytnego i doświadczonego ministra spraw zagranicznych Charles'a Maurice'a de Talleyranda-Périgorda, który potrafił przekonać pozostałe mocarstwa, że Francja, mimo swojej niedawnej agresji, powinna być traktowana jako równorzędny partner w procesie negocjacji.

Głównym celem Kongresu Wiedeńskiego było przywrócenie w Europie stanu sprzed rewolucji francuskiej i wojen napoleońskich. Oznaczało to przede wszystkim restaurację monarchii, czyli powrót na trony obalonych władców, a także przywrócenie granic sprzed 1789 roku (z pewnymi wyjątkami). Uczestnicy Kongresu Wiedeńskiego kierowali się trzema głównymi zasadami: zasadą legitymizmu, zasadą restauracji i zasadą równowagi sił.

Zasada legitymizmu zakładała nienaruszalność praw dynastycznych i powrót na trony władców, którzy zostali z nich usunięci w wyniku rewolucji francuskiej i wojen napoleońskich. Miało to zapewnić stabilność polityczną i zapobiec kolejnym rewolucjom. W praktyce oznaczało to przywrócenie monarchii we Francji (Ludwik XVIII z dynastii Burbonów), Hiszpanii (Ferdynand VII), Królestwie Neapolu (Ferdynand I) i wielu innych krajach.

Zasada restauracji polegała na przywróceniu stanu terytorialnego sprzed rewolucji francuskiej, z pewnymi korektami uwzględniającymi realia polityczne. Oznaczało to przywrócenie dawnych granic państw i likwidację tworów państwowych, które powstały w okresie napoleońskim, takich jak Księstwo Warszawskie.

Zasada równowagi sił miała zapobiec dominacji jednego państwa nad innymi. Uczestnicy Kongresu Wiedeńskiego dążyli do stworzenia takiego układu sił, w którym żadne państwo nie mogłoby zagrozić suwerenności i bezpieczeństwu pozostałych. Osiągnięto to poprzez korektę granic i podział wpływów w Europie.

Decyzje Kongresu Wiedeńskiego miały daleko idące konsekwencje dla Europy. Zmieniono granice wielu państw, a także utworzono nowe twory polityczne. Zlikwidowano Księstwo Warszawskie, a jego tereny zostały podzielone między Rosję (Królestwo Polskie, zwane też Kongresówką), Prusy (Wielkie Księstwo Poznańskie) i Austrię (Wolne Miasto Kraków). Utworzono Związek Niemiecki, luźną konfederację państw niemieckich pod przewodnictwem Austrii. Zlikwidowano również Republikę Genui, a jej terytorium zostało przyłączone do Królestwa Sardynii.

Wielka Brytania umocniła swoją pozycję jako potęga morska i kolonialna, uzyskując nowe posiadłości zamorskie. Austria odzyskała wpływy w północnych Włoszech i w Związku Niemieckim. Rosja umocniła swoją pozycję w Europie Wschodniej, anektując większą część Księstwa Warszawskiego. Prusy otrzymały nowe tereny w Nadrenii i Westfalii, co wzmocniło ich pozycję w Związku Niemieckim. Francja, mimo utraty niektórych zdobyczy napoleońskich, zachowała status mocarstwa i uniknęła trwałej izolacji.

Skutki Kongresu Wiedeńskiego dla Europy

Kongres Wiedeński zapoczątkował okres tzw. koncertu mocarstw, czyli systemu współpracy między głównymi potęgami europejskimi w celu utrzymania pokoju i stabilności na kontynencie. Mocarstwa zobowiązały się do konsultacji w ważnych sprawach międzynarodowych i do wspólnego działania w przypadku zagrożenia porządku. System ten, choć nie idealny, pozwolił na uniknięcie większych konfliktów zbrojnych w Europie przez prawie sto lat.

Kongres Wiedeński miał również negatywne skutki dla niektórych narodów. Polska została podzielona między trzy mocarstwa, co uniemożliwiło odzyskanie niepodległości. Włochy pozostały podzielone na szereg mniejszych państw, co utrudniało proces zjednoczenia. Niemcy, choć zjednoczone w Związek Niemiecki, pozostawały podzielone politycznie, co hamowało rozwój państwa narodowego.

Kongres Wiedeński, mimo swojego konserwatywnego charakteru, nie był w stanie powstrzymać procesów zmian społecznych i politycznych, które zachodziły w Europie. W XIX wieku nastąpił rozwój ruchów narodowych, liberalnych i socjalistycznych, które dążyły do zmiany istniejącego porządku. Idee rewolucji francuskiej, takie jak wolność, równość i braterstwo, nadal inspirowały ludzi do walki o swoje prawa i o sprawiedliwość społeczną.

Święte Przymierze

W celu utrwalenia nowego porządku w Europie, car Aleksander I zaproponował utworzenie Świętego Przymierza, sojuszu zawartego we wrześniu 1815 roku przez Rosję, Austrię i Prusy. Przystąpiły do niego później inne państwa europejskie, z wyjątkiem Wielkiej Brytanii, Państwa Kościelnego i Turcji. Celem Świętego Przymierza było zwalczanie ruchów rewolucyjnych i liberalnych w Europie oraz utrzymanie istniejącego porządku politycznego. Członkowie Przymierza zobowiązywali się do wzajemnej pomocy w tłumieniu buntów i rewolucji, a także do kierowania się zasadami chrześcijańskimi w polityce.

Święte Przymierze było narzędziem interwencji w sprawy wewnętrzne innych państw, co budziło kontrowersje i sprzeciw w wielu krajach. Przymierze interweniowało m.in. w Królestwie Neapolu w 1821 roku i w Hiszpanii w 1823 roku, aby stłumić powstania liberalne i przywrócić absolutystyczną władzę monarchów. Działalność Świętego Przymierza przyczyniła się do opóźnienia procesów modernizacyjnych i demokratycznych w Europie.

Kongres Wiedeński i Święte Przymierze stworzyły system, który na długie lata zdefiniował układ sił w Europie. System ten, choć konserwatywny i represyjny, pozwolił na uniknięcie większych konfliktów zbrojnych przez prawie sto lat. Jednakże, nie był w stanie powstrzymać procesów zmian społecznych i politycznych, które zachodziły w Europie. Idee rewolucji francuskiej, ruchy narodowe, liberalne i socjalistyczne, stopniowo podważały istniejący porządek i prowadziły do kolejnych rewolucji i konfliktów w XIX wieku. Zrozumienie decyzji podjętych na Kongresie Wiedeńskim jest kluczowe dla zrozumienia dynamiki politycznej i społecznej Europy w XIX wieku i dla zrozumienia procesów, które doprowadziły do wybuchu I wojny światowej. Koncert mocarstw, stworzony w Wiedniu, ostatecznie zawiódł, nie potrafiąc zapobiec narastającym napięciom i konfliktom.