Dlaczego Pasowanie Na Rycerza Nazywano 8 Sakramentem

Pasowanie na rycerza, obrzęd pełen dostojeństwa i symboliki, zajmowało wyjątkowe miejsce w średniowiecznej Europie. Otaczała je aura sakralności, która w pewnych okresach i środowiskach doprowadziła do uznania go za swoisty "ósmy sakrament". Choć nigdy nie został oficjalnie włączony do kanonu siedmiu sakramentów ustanowionych przez Kościół, jego duchowy wymiar i znaczenie dla ówczesnego społeczeństwa sprawiły, że zasłużył na to miano w oczach wielu wiernych.

Dlaczego pasowanie na rycerza otaczała tak wyjątkowa aura? Odpowiedź kryje się w głębokim przeplatającym się wpływie Kościoła na kształtowanie etosu rycerskiego, a także w samej istocie obowiązków i powinności, które spoczywały na barkach młodego rycerza. Był to czas, kiedy sacrum przenikało profanum, a granica między sferą duchową a świecką często się zacierała. Rycerstwo, postrzegane jako służba Bogu i obrona wiary, w naturalny sposób łączyło się z wartościami chrześcijańskimi.

Ceremoniał pasowania, w swoich najważniejszych momentach, przypominał elementy liturgii i sakramentów. Aspirujący rycerz odbywał spowiedź, uczestniczył we Mszy Świętej, a noc poprzedzającą pasowanie spędzał na czuwaniu w kaplicy, w modlitwie i kontemplacji. Symbolika tego czuwania odwoływała się do czuwania Chrystusa w Ogrodzie Getsemańskim, przygotowującego się na ofiarę. Nowy rycerz, podobnie jak Chrystus, miał być gotowy na poświęcenie dla dobra innych.

Następnego dnia, podczas uroczystej ceremonii, biskup lub upoważniony kapłan błogosławił miecz i ostrogi rycerskie. Sam akt pasowania, czyli uderzenie płazem miecza w ramię lub kark kandydata, był postrzegany jako nałożenie pieczęci, znak wybrania do służby. Przysięga rycerska, składana na Biblię lub relikwie świętych, stanowiła zobowiązanie do przestrzegania kodeksu honorowego, ochrony słabych i uciśnionych, walki z niesprawiedliwością oraz wierności swojemu seniorowi i Kościołowi.

Wszystkie te elementy: przygotowanie duchowe, udział w nabożeństwach, błogosławieństwo insygniów rycerskich, przysięga wierności wartościom chrześcijańskim, sprawiały, że pasowanie na rycerza postrzegano jako akt o charakterze religijnym. Wpływ na to miał również fakt, że wielu rycerzy wstępowało później do zakonów rycerskich, takich jak Templariusze czy Krzyżacy, gdzie służba Bogu i walka z niewiernymi stanowiły główny cel ich życia. W tych zakonach etos rycerski został w pełni zespolony z duchowością chrześcijańską.

Rycerstwo jako Oręż Wiary

Istotnym czynnikiem, który przyczynił się do uznania pasowania na rycerza za "ósmy sakrament", była rola rycerstwa w obronie wiary chrześcijańskiej. W okresie wypraw krzyżowych, rycerze wyruszali do Ziemi Świętej, aby walczyć o odzyskanie miejsc świętych z rąk muzułmanów. Walka w obronie krzyża była postrzegana jako akt pokuty i zasługi przed Bogiem. Rycerze, którzy polegli w boju, uważani byli za męczenników za wiarę, a ich śmierć – za ofiarę porównywalną z ofiarą Chrystusa.

Propaganda kościelna w tym okresie podkreślała duchowy wymiar walki rycerskiej. Bernard z Clairvaux, wybitny teolog i reformator zakonny, w swoim dziele "De laude novae militiae" (Pochwała nowego rycerstwa) przedstawiał rycerza jako wojownika Chrystusa, którego miecz służy nie tylko do obrony ziemskich dóbr, ale przede wszystkim do obrony wiary i Kościoła. Rycerstwo, w tej wizji, stawało się narzędziem w rękach Boga, powołanym do zwalczania zła i szerzenia Królestwa Bożego na ziemi.

Wpływ na postrzeganie pasowania na rycerza jako "ósmego sakramentu" miały również legendy i opowieści o rycerzach idealnych, takich jak Król Artur i jego Rycerze Okrągłego Stołu. Legendy arturiańskie, choć zakorzenione w folklorze celtyckim, zostały przetworzone i nasycone elementami chrześcijańskimi. Rycerze Okrągłego Stołu, kierujący się kodeksem honorowym i wiernością Królowi Arturowi, stawali się wzorem cnót rycerskich i chrześcijańskich. Poszukiwanie Świętego Graala, kielicha, z którego pił Chrystus podczas Ostatniej Wieczerzy, stało się symbolem duchowego dążenia rycerza do doskonałości.

Należy jednak podkreślić, że traktowanie pasowania na rycerza jako sakramentu nigdy nie zostało oficjalnie uznane przez Kościół. Choć obrzęd ten otaczano szczególną czcią i nadawano mu charakter religijny, nie spełniał on wszystkich warunków, które Kościół stawiał sakramentom. Przede wszystkim, nie został ustanowiony przez Chrystusa, ani nie był obdarzony obietnicą łaski przez samego Zbawiciela.

Mimo to, używanie określenia "ósmy sakrament" w odniesieniu do pasowania na rycerza świadczy o ogromnym znaczeniu, jakie rycerstwo miało w średniowiecznym społeczeństwie. Było to nie tylko stan społeczny, ale również sposób życia, nacechowany wartościami chrześcijańskimi i etycznymi. Rycerz, w oczach wielu, był obrońcą słabych, sługą Boga i wzorem cnót.

Dziś pasowanie na rycerza jest już jedynie historycznym obrzędem, jednak ideały rycerskie, takie jak honor, odwaga, sprawiedliwość i lojalność, wciąż pozostają aktualne i stanowią inspirację dla wielu ludzi. Nawet jeśli nie dosłownie traktujemy pasowanie jako sakrament, możemy docenić jego symboliczne znaczenie jako aktu zobowiązania do przestrzegania pewnych wartości i służby innym. Pamięć o rycerzach i ich etosie przypomina nam o potrzebie obrony dobra, walki z niesprawiedliwością i dążenia do doskonałości moralnej.

Echa Średniowiecza w Współczesności

Choć rycerstwo, jako stan społeczny i militarna siła, należy już do przeszłości, to duch rycerski, rozumiany jako zbiór wartości i zasad moralnych, nadal pozostaje obecny w naszej kulturze. Organizacje społeczne, takie jak skauci czy harcerze, promują ideały honoru, odwagi, pomocy słabszym i szacunku dla tradycji. W sportach walki, takich jak szermierka czy judo, dąży się do kształtowania charakteru i postawy fair play, nawiązujących do etosu rycerskiego.

W literaturze i filmie wciąż pojawiają się motywy rycerskie, prezentowane w różny sposób. Często spotykamy postacie współczesnych rycerzy, walczących z niesprawiedliwością i broniących słabych, choć niekoniecznie w zbroi i z mieczem w ręku. Mogą to być policjanci, strażacy, lekarze, a nawet zwykli ludzie, którzy kierują się zasadami honoru i altruizmu.

Pojęcie "rycerskości" bywa również używane w kontekście relacji międzyludzkich, zwłaszcza w stosunku do kobiet. Rycerskie zachowanie, takie jak okazywanie szacunku, troski i opieki, jest postrzegane jako pozytywna cecha charakteru i wyraz dobrego wychowania.

Pamięć o pasowaniu na rycerza, nawet jeśli nie postrzegamy go jako sakramentu, przypomina nam o potrzebie pielęgnowania wartości moralnych i dążenia do tego, by być lepszym człowiekiem. Ideały rycerskie, choć zakorzenione w średniowieczu, wciąż mogą stanowić inspirację dla współczesnych ludzi, pragnących żyć w sposób godny i służyć innym. Odpowiedzialność, honor, odwaga – to wartości uniwersalne, które nigdy nie stracą na aktualności. Niech echa średniowiecza pobrzmiewają w naszych sercach, przypominając o potrzebie obrony dobra i walki z niesprawiedliwością w świecie, w którym żyjemy.