Dlaczego 11 Listopada 1918 Został Uznany Za Datę Odzyskania Niepodległości

Uczniowie, zadajecie bardzo ważne pytanie! Odzyskanie niepodległości przez Polskę to proces, a data 11 listopada 1918 roku jest umowna, choć z wielu powodów uznana za kluczową i symboliczną. Spróbujmy to rozłożyć na czynniki pierwsze.

Kulisy Wyboru Daty: Fakty i Kontekst

Zacznijmy od tego, że proces odzyskiwania niepodległości był rozciągnięty w czasie i przestrzeni. Już wcześniej, w 1914 roku, powstały Legiony Polskie Józefa Piłsudskiego, walczące u boku Austro-Węgier i Niemiec, z nadzieją na stworzenie zalążka polskiej armii. Akt 5 listopada 1916 roku, proklamowany przez cesarzy Niemiec i Austro-Węgier, zapowiadał utworzenie Królestwa Polskiego, choć z nieokreślonymi granicami i pod kuratelą mocarstw centralnych. To był ważny krok, ale nie pełna niepodległość.

Dlaczego więc 11 listopada? Dzień ten jest datą zakończenia I wojny światowej, czyli podpisania rozejmu w Compiègne. Upadek państw zaborczych, Niemiec i Austro-Węgier, stworzył realną szansę na odrodzenie państwa polskiego. Ale samo zakończenie wojny to za mało.

10 listopada 1918 roku do Warszawy powrócił Józef Piłsudski, zwolniony z twierdzy magdeburskiej, gdzie był internowany za odmowę złożenia przysięgi na wierność cesarzowi niemieckiemu. Jego powrót był katalizatorem wydarzeń. Piłsudski, jako postać o ogromnym autorytecie i poparciu społecznym, objął władzę wojskową, a następnie, 14 listopada, władzę cywilną.

11 listopada Rada Regencyjna, działająca pod kontrolą niemiecką, przekazała Piłsudskiemu dowództwo nad wojskiem polskim. To był kluczowy moment, symbolizujący przejęcie realnej kontroli nad siłami zbrojnymi przez Polaków. Rada Regencyjna, mimo swojej ograniczoności i uwikłania w realia okupacji, odegrała istotną rolę w legalnym przekazaniu władzy Piłsudskiemu, co ułatwiło proces tworzenia struktur państwowych.

Warto podkreślić, że w różnych regionach Polski proces przejmowania władzy przebiegał różnie. W Galicji i na Śląsku Cieszyńskim już wcześniej tworzono lokalne rządy i rady narodowe. W Poznaniu wybuchło Powstanie Wielkopolskie (27 grudnia 1918), które zmusiło Niemców do opuszczenia tego regionu. Na Śląsku trwały Powstania Śląskie (1919-1921), które miały zdecydować o przynależności państwowej tego obszaru. Walki o granice Polski trwały jeszcze przez kilka lat po 11 listopada 1918 roku.

Aspekt Symboliczny i Polityczny Daty 11 Listopada

Uznanie 11 listopada za datę odzyskania niepodległości miało również wymiar symboliczny i polityczny. Po pierwsze, łączyło się z zakończeniem I wojny światowej, symbolizując upadek dotychczasowego porządku i powstanie nowego, opartego na prawie narodów do samostanowienia. Po drugie, podkreślało rolę Józefa Piłsudskiego jako ojca niepodległości i twórcy polskiej armii. Jego powrót do Warszawy i objęcie władzy były punktem zwrotnym w procesie odzyskiwania niepodległości. Po trzecie, 11 listopada był datą, którą łatwo było zapamiętać i świętować.

W dwudziestoleciu międzywojennym obchody 11 listopada miały charakter uroczysty i państwowy. Organizowano parady wojskowe, manifestacje patriotyczne, składano wieńce na Grobie Nieznanego Żołnierza. Po II wojnie światowej, w okresie PRL-u, obchody 11 listopada były zakazane, a oficjalnie celebrowano rocznicę Rewolucji Październikowej (7 listopada). Jednak w środowiskach opozycyjnych i wśród ludności pamięć o 11 listopada była żywa i pielęgnowana.

Dopiero w 1989 roku, po upadku komunizmu, 11 listopada został przywrócony jako oficjalne święto państwowe – Narodowe Święto Niepodległości. Obecnie jest to dzień wolny od pracy, obchodzony uroczyście w całej Polsce. Organizowane są parady, koncerty, wystawy i inne wydarzenia kulturalne, przypominające o drodze Polski do niepodległości i o poświęceniu pokoleń Polaków.

Podsumowując, 11 listopada 1918 roku został uznany za datę odzyskania niepodległości ze względu na zbieg kilku ważnych wydarzeń: zakończenie I wojny światowej, powrót Józefa Piłsudskiego do Warszawy i przejęcie przez niego władzy wojskowej, oraz przekazanie władzy cywilnej przez Radę Regencyjną. Data ta ma również wymiar symboliczny i polityczny, podkreślając rolę Piłsudskiego i dążenie Polaków do samostanowienia. Choć proces odzyskiwania niepodległości był długi i skomplikowany, 11 listopada pozostaje datą symboliczną, przypominającą o bohaterstwie i determinacji Polaków w walce o wolność. Jest to dzień, w którym oddajemy hołd wszystkim, którzy przyczynili się do odrodzenia państwa polskiego.

Mam nadzieję, że to wyczerpujące wyjaśnienie rozwiewa wasze wątpliwości. Pamiętajcie, historia jest fascynująca, ale wymaga od nas ciągłego pogłębiania wiedzy i krytycznego myślenia.