Czas I Miejsce Akcji Zbrodni I Kary
Zbrodnia i Kara Fiodora Dostojewskiego to powieść, która wciąga czytelnika w labirynt moralnych dylematów i psychologicznych analiz. Aby w pełni zrozumieć głębię tego dzieła, kluczowe jest zrozumienie czasu i miejsca akcji. To nie tylko tło, ale integralna część opowieści, kształtująca myśli i czyny Rodiona Raskolnikowa.
Czas akcji: Duszące lato Petersburga
Akcja Zbrodni i Kary rozgrywa się latem 1865 roku w Petersburgu. Dostojewski nie precyzuje dat, ale historycy literatury ustalili ten okres na podstawie wewnętrznych wskazówek w powieści, takich jak wzmianki o ówczesnych wydarzeniach politycznych i społecznych. Ważne jest, aby zrozumieć, że to nie jest zwykłe lato. To piekielnie gorące, duszne lato, które działa jak katalizator dla napięć i frustracji mieszkańców Petersburga, szczególnie tych żyjących w nędzy.
Wyobraź sobie rozgrzaną patelnię. Na tej patelni znajdują się ludzie, których problemy i frustracje gotują się na wolnym ogniu. Upał potęguje ich cierpienie, odbiera im resztki nadziei i prowadzi do skrajnych działań. Dokładnie tak działa lato w Petersburgu na Raskolnikowa. Jest ciasno, duszno, trudno oddychać – zarówno dosłownie, jak i metaforycznie. Jego umysł, już pogrążony w mrocznych rozważaniach, staje się jeszcze bardziej podatny na szaleństwo.
Porównanie: Pomyśl o gotującym się garnku zupy. Para i ciśnienie wzrastają, aż w końcu, jeśli nie ma ujścia, pokrywka wybucha. Podobnie dzieje się z emocjami bohaterów powieści pod wpływem upału i biedy.
Długie, jasne noce Petersburga również odgrywają rolę. Brak ciemności zaciera granice między jawą a snem, rozsądkiem a szaleństwem. Raskolnikow, pogrążony w rozmyślaniach, często traci poczucie rzeczywistości. Nocne wędrówki po mieście, w półśnie, jeszcze bardziej go odizolowują i wzmacniają jego obsesje.
Miejsce akcji: Petersburg – Miasto Biedy i Brudu
Petersburg w Zbrodni i Karze to nie jest piękna, cesarska stolica. To raczej jego mroczne, zaniedbane zakamarki, gdzie króluje nędza, brud i beznadzieja. Dostojewski skupia się na dzielnicach nędzy, na obskurnych kamienicach, ciasnych pokojach, cuchnących podwórkach i zatłoczonych ulicach. To miasto jest dosłownie i w przenośni sceną zbrodni – zbrodni nie tylko Raskolnikowa, ale także zbrodni społecznej, jaką jest obojętność bogatych na los ubogich.
Wyobraź sobie: Labirynt wąskich, brudnych uliczek, gdzie powietrze jest gęste od kurzu i smogu. Wszędzie walają się śmieci, a zapach jest nie do zniesienia. Kamienice są stare i zaniedbane, a w ich wnętrzach panuje jeszcze większa nędza. W takich warunkach żyją Raskolnikow, rodzina Marmieładowów i wielu innych bohaterów powieści.
Pokój Raskolnikowa: Opisany jako "trumna" lub "szafa", odzwierciedla stan umysłu bohatera. Jest ciasny, niski, ciemny i odizolowany od świata. To metafora jego zamknięcia w sobie i jego pogrążenia w mrocznych myślach. To w tym pokoju Raskolnikow knuje swoją zbrodnię i przeżywa swoje męki.
Ulica: Jest miejscem, gdzie Raskolnikow styka się z biedą i cierpieniem innych ludzi. To tutaj spotyka Marmieładowa, pijanego urzędnika, który opowiada mu o tragedii swojej rodziny. To na ulicy jest świadkiem wypadku, w którym ginie Marmieładow. Ulica jest symbolem chaosu i niesprawiedliwości społecznej.
Miejsca szczególne i ich symbolika:
- Kamienica Alony Iwanowny: Symbol chciwości i bezduszności. To miejsce, w którym Raskolnikow popełnia zbrodnię.
- Komisariat Policji: Miejsce, gdzie Raskolnikow konfrontuje się z prawem i własnym sumieniem.
- Rzeka Newa: Symbol oczyszczenia i odrodzenia. Raskolnikow rozważa samobójstwo, skacząc do Newy, ale ostatecznie decyduje się na wyznanie winy.
Porównanie: Pomyśl o biednych dzielnicach w dużych miastach, gdzie panuje bezrobocie, przestępczość i brak nadziei. Takie dzielnice, jak te opisane przez Dostojewskiego, mogą być siedliskiem rozpaczy i zbrodni.
Podsumowując, czas i miejsce akcji w Zbrodni i Karze to nie tylko tło, ale integralna część opowieści. Duszące lato Petersburga i obskurne dzielnice nędzy potęgują cierpienie bohaterów i prowadzą do tragedii. Zrozumienie tych elementów pozwala na głębsze odczytanie przesłania powieści i zrozumienie motywacji Raskolnikowa.
