5 Dróg Poznania Boga Według świętego Tomasza Z Akwinu

Dobrze, drodzy uczniowie, porozmawiajmy o tym, jak św. Tomasz z Akwinu uważał, że możemy "poznać" Boga. Pamiętajcie, że "poznać" w tym kontekście nie znaczy, że możemy Boga zmierzyć czy włożyć do pudełka. Chodzi o to, jak możemy zrozumieć Jego istnienie i niektóre Jego atrybuty, używając naszego rozumu i obserwując świat wokół nas. Św. Tomasz twierdził, że możemy to zrobić na pięć różnych sposobów, które nazwał "drogami".

Zacznijmy od początku. Wyobraźcie sobie, że widzicie skomplikowany zegarek. Od razu wiecie, że ktoś musiał go zaprojektować i stworzyć, prawda? Podobnie, św. Tomasz uważał, że obserwując świat, możemy dojść do wniosku, że musi istnieć jakiś Stwórca, jakaś Pierwsza Przyczyna.

Pierwsza Droga: Argument z Ruchu

Świat wokół nas jest pełen ruchu i zmian. Wszystko się porusza, zmienia, ewoluuje. Ale nic nie porusza się samo z siebie. Coś musi wprawić coś w ruch. Na przykład, kula bilardowa nie ruszy się, dopóki ktoś jej nie uderzy kijem. Kij nie ruszy się sam, dopóki ktoś go nie popchnie. I tak dalej.

Tomasz twierdził, że ten łańcuch przyczyn i skutków nie może trwać w nieskończoność. Musi istnieć coś, co samo jest Nieruchomym Poruszycielem, coś, co wprawia wszystko w ruch, ale samo nie jest przez nikogo wprawiane w ruch. To właśnie jest Bóg. Pomyślcie o tym jak o baterii, która daje energię wszystkim urządzeniom, ale sama nie potrzebuje energii od nikogo innego. Bóg, według Tomasza, jest takim właśnie źródłem energii dla całego wszechświata.

Druga Droga: Argument z Przyczyny Sprawczej

Ta droga jest bardzo podobna do pierwszej. Zauważamy, że wszystko, co istnieje, ma swoją przyczynę. Nic nie powstaje samo z siebie. Dom ma architekta, obraz ma malarza, książka ma autora. Wszystko jest efektem jakiejś przyczyny.

Św. Tomasz argumentował, że nie możemy w nieskończoność cofać się w przyczynach. Musi istnieć Pierwsza Przyczyna, Przyczyna Wszystkiego, która sama nie ma przyczyny. To jest właśnie Bóg. Wyobraźcie sobie domino. Jeden klocek przewraca drugi, i tak dalej. Ale ktoś musiał popchnąć pierwszy klocek. Bóg jest tym, który popchnął pierwszy klocek, uruchamiając cały łańcuch przyczyn i skutków w wszechświecie.

Trzecia Droga: Argument z Przygodności Bytu

Świat jest pełen rzeczy, które istnieją, ale mogłyby nie istnieć. Ja istnieję, ale równie dobrze mogłem się nie narodzić. Drzewo istnieje, ale mogło zostać ścięte. Wszystko, co nas otacza, jest przypadkowe, przygodne. To znaczy, że ich istnienie nie jest konieczne.

Tomasz twierdził, że jeśli wszystko jest przygodne, to możliwe, że kiedyś nic nie istniało. A jeśli kiedyś nic nie istniało, to nic nie mogłoby zacząć istnieć. Musi więc istnieć Byt Konieczny, Byt, który musi istnieć, który zawsze istniał i który jest przyczyną istnienia wszystkich innych rzeczy. To jest właśnie Bóg. On jest jak skała, na której wszystko inne się opiera. Wszystko inne może zniknąć, ale Bóg pozostaje.

Czwarta Droga: Argument ze Stopni Doskonałości

Obserwujemy, że rzeczy mają różne stopnie doskonałości. Mówimy, że coś jest lepsze lub gorsze, bardziej sprawiedliwe lub mniej sprawiedliwe, bardziej prawdziwe lub mniej prawdziwe. Ale żeby móc porównywać rzeczy pod względem doskonałości, musi istnieć jakiś punkt odniesienia, jakieś Najwyższe Dobro, Najwyższa Prawda, Najwyższa Sprawiedliwość.

Św. Tomasz uważał, że tym punktem odniesienia jest Bóg. On jest Najwyższą Doskonałością, Źródłem wszelkiego dobra, prawdy i piękna. Wszystkie inne rzeczy są doskonałe tylko w pewnym stopniu, ponieważ uczestniczą w doskonałości Boga. Wyobraźcie sobie, że oglądacie różne obrazy. Niektóre są piękniejsze od innych. Ale żeby móc to ocenić, musicie mieć w głowie ideę piękna, doskonały wzorzec piękna. Bóg jest właśnie takim wzorcem dla wszystkiego, co istnieje.

Piąta Droga: Argument z Celowości Rządzenia Światem

Spójrzcie na świat przyrody. Wszystko wydaje się mieć swój cel, swoją funkcję. Oko jest stworzone do widzenia, ucho do słyszenia, a drzewo do dawania owoców. Nawet rzeczy nieożywione, takie jak rzeki i góry, pełnią określone funkcje w ekosystemie.

Św. Tomasz twierdził, że taka celowość nie może być przypadkowa. Musi istnieć jakaś Inteligencja, jakiś Rozum, który zaplanował i zorganizował świat w taki sposób, aby wszystko miało swój cel. To jest właśnie Bóg. On jest jak zegarmistrz, który stworzył zegarek (wszechświat) i zaprogramował go tak, aby działał w określony sposób.

Pamiętajcie, drodzy uczniowie, że te pięć dróg nie są dowodami matematycznymi. To raczej argumenty filozoficzne, które mają na celu pokazać, że istnienie Boga jest racjonalne i prawdopodobne. Św. Tomasz wierzył, że rozum może nas doprowadzić do Boga, ale pełne poznanie Boga jest możliwe tylko dzięki wierze i objawieniu. Te drogi są jak drogowskazy, które wskazują kierunek, ale to my musimy wyruszyć w podróż, aby odnaleźć cel.