Zjednoczenie Włoch I Niemiec Notatka

Hej! Dziś porozmawiamy o dwóch niesamowicie ważnych momentach w historii Europy – zjednoczeniu Włoch i Niemiec. Może brzmi to trochę skomplikowanie, ale spokojnie, rozłożymy to na czynniki pierwsze, żeby każdy zrozumiał. Wyobraź sobie, że to jak składanie puzzli, tylko te puzzle to państwa, a obrazek to nowoczesne Włochy i Niemcy.

Czym jest "zjednoczenie"?

Zacznijmy od podstaw. Co to w ogóle znaczy "zjednoczenie"? Najprościej mówiąc, to proces łączenia mniejszych, niezależnych państw w jeden, większy organizm państwowy. Pomyśl o tym jak o połączeniu kilku mniejszych firm w jedną dużą korporację. Każda z tych mniejszych firm miała swoje zasady i sposób działania, ale po połączeniu tworzą coś silniejszego i bardziej zorganizowanego.

Zjednoczenie Włoch: "Risorgimento"

Zjednoczenie Włoch nazywamy też Risorgimento, co po włosku oznacza "odrodzenie". Dlaczego odrodzenie? Bo Włochy w XIX wieku były podzielone na wiele mniejszych królestw, księstw i republik. Każde z nich miało własnego władcę, własne prawa i często różne interesy. To trochę tak, jakby każdy region Polski miał własnego prezydenta i własne zasady – byłoby ciężko się dogadać i działać wspólnie, prawda?

Kto chciał zjednoczenia Włoch? Przede wszystkim patrioci, czyli ludzie, którzy kochali swoją ojczyznę i marzyli o silnym, zjednoczonym państwie włoskim. Uważali, że tylko w ten sposób Włochy będą mogły odzyskać swoją dawną świetność i liczyć się na arenie międzynarodowej. Pomyśl o tym, jak kibice jednej drużyny – wszyscy chcą, żeby ich drużyna wygrała, niezależnie od tego, skąd pochodzą.

Kluczowe postacie Risorgimento

No dobrze, ale kto konkretnie dążył do tego zjednoczenia? Było kilka bardzo ważnych postaci:

• Giuseppe Mazzini: Był ideologiem i rewolucjonistą. Wierzył w republikę i założył organizację "Młode Włochy", która miała propagować ideę zjednoczenia. To był taki "influencer" tamtych czasów, który zarażał ludzi ideą zjednoczonych Włoch.
• Camillo Benso di Cavour: Był premierem Królestwa Sardynii (Piemontu) i bardzo sprytnym politykiem. Wiedział, że Włochy same nie dadzą rady zjednoczyć się siłą, więc szukał sojuszników. To był taki "strateg" – wiedział, jak połączyć siły, żeby osiągnąć cel.
• Giuseppe Garibaldi: Był generałem i bohaterem narodowym. Na czele swoich "czerwonych koszul" (oddział ochotników) podbił Królestwo Obojga Sycylii (południowe Włochy) i oddał je w ręce króla Sardynii. To był taki "wojownik" – odważny i gotów walczyć za swoją ojczyznę.
• Wiktor Emanuel II: Król Sardynii, który ostatecznie został królem zjednoczonych Włoch. To był taki "przywódca" – zjednoczył pod swoim berłem różne regiony Włoch.

Jak to się wszystko potoczyło? Cavour zawarł sojusz z Francją, żeby pokonać Austrię, która kontrolowała część terytoriów włoskich. Garibaldi, na czele swoich oddziałów, wylądował na Sycylii i zaczął podbijać południowe Włochy. Po wielu bitwach i politycznych manewrach, w 1861 roku proklamowano Królestwo Włoch z Wiktorem Emanuelem II jako królem. Ale to jeszcze nie był koniec! Do Włoch dołączono później Wenecję (1866) i Rzym (1870). Wyobraź sobie, że to jak dodawanie kolejnych elementów do układanki, aż w końcu obrazek jest kompletny.

Zjednoczenie Niemiec: "Realpolitik"

Teraz przejdźmy do zjednoczenia Niemiec. Podobnie jak Włochy, Niemcy w XIX wieku były podzielone na wiele mniejszych państewek. Dominującą rolę odgrywały Prusy i Austria. Zjednoczenie Niemiec przebiegało trochę inaczej niż zjednoczenie Włoch, a kluczową rolę odegrała Realpolitik, czyli polityka oparta na realnych siłach i interesach, a nie na ideologiach i marzeniach.

Kto chciał zjednoczenia Niemiec? Podobnie jak we Włoszech, patrioci niemieccy marzyli o silnym, zjednoczonym państwie. Uważali, że podzielone Niemcy są słabe i podatne na wpływy innych mocarstw. Pomyśl o tym jak o rodzinie, która mieszka w różnych domach – lepiej, jak cała rodzina mieszka razem w jednym, dużym domu, prawda?

Kluczowa postać: Otto von Bismarck

Głównym architektem zjednoczenia Niemiec był Otto von Bismarck, premier Prus. Był to polityk niezwykle pragmatyczny i bezwzględny. Wierzył, że zjednoczenie Niemiec można osiągnąć tylko "krwią i żelazem", czyli poprzez wojny i siłę. To był taki "twardziel" – wiedział, co trzeba zrobić, żeby osiągnąć cel, i nie bał się użyć siły.

Jak to się stało? Bismarck poprowadził Prusy przez kilka wojen, które ostatecznie doprowadziły do zjednoczenia Niemiec:

• Wojna z Danią (1864): Prusy i Austria wspólnie pokonały Danię i zdobyły Szlezwik i Holsztyn.
• Wojna z Austrią (1866): Prusy pokonały Austrię i wykluczyły ją z udziału w zjednoczeniu Niemiec. To był taki "pojedynek" między Prusami a Austrią – kto będzie dominował w Niemczech.
• Wojna z Francją (1870-1871): Prusy pokonały Francję, co dało impuls do zjednoczenia wszystkich państw niemieckich pod przewodnictwem Prus. To była taka "wisienka na torcie" – zwycięstwo nad Francją przypieczętowało zjednoczenie.

W 1871 roku, w Wersalu (ironicznie, we Francji!), proklamowano Cesarstwo Niemieckie, a król Prus, Wilhelm I, został cesarzem niemieckim. Wyobraź sobie, że to jak uroczyste otwarcie nowego, wspaniałego państwa, na które wszyscy czekali.

Podobieństwa i różnice

No dobrze, ale co łączyło i różniło te dwa procesy zjednoczeniowe?

• Podobieństwa: Oba procesy były napędzane przez nacjonalizm i dążenie do silnego, zjednoczonego państwa. W obu przypadkach kluczową rolę odegrali patrioci i politycy, którzy marzyli o zjednoczeniu.
• Różnice: Zjednoczenie Włoch było bardziej romantyczne i idealistyczne, z dużą rolą rewolucjonistów i ideologów. Zjednoczenie Niemiec było bardziej pragmatyczne i oparte na sile militarnej i polityce "Realpolitik". We Włoszech ważną rolę odegrały sojusze z innymi państwami, a w Niemczech dominowała siła Prus.

Dlaczego to ważne?

Dlaczego w ogóle o tym wszystkim mówimy? Bo zjednoczenie Włoch i Niemiec to jedne z najważniejszych wydarzeń w historii Europy. Zmieniły one mapę Europy i wpłynęły na politykę międzynarodową. Zjednoczone Włochy i Niemcy stały się ważnymi graczami na arenie międzynarodowej i odegrały istotną rolę w XX wieku. Pomyśl o tym, jak o powstaniu nowych, silnych państw, które zaczęły dyktować warunki w Europie.

Mam nadzieję, że teraz zjednoczenie Włoch i Niemiec wydaje się trochę mniej skomplikowane. Pamiętaj, że historia to jak opowieść – pełna bohaterów, bitew i politycznych intryg. Warto ją znać, żeby lepiej rozumieć świat, w którym żyjemy.