Grupa Podmiotu I Orzeczenia Klasa 5

Witajcie, drodzy uczniowie klasy 5! Dzisiaj wyruszamy w fascynującą podróż do krainy gramatyki, aby zgłębić tajemnice grupy podmiotu i orzeczenia. Brzmi skomplikowanie? Spokojnie! Zobaczycie, że to całkiem proste, a zrozumienie tych elementów pomoże Wam lepiej pisać i rozumieć zdania.

Wyobraźcie sobie zdanie jako pyszny placek. Placek musi mieć bazę – to jego podstawa, prawda? W zdaniu tą bazą jest właśnie podmiot i orzeczenie. Podmiot mówi nam, *kto* lub *co* wykonuje jakąś czynność, a orzeczenie mówi nam, *co* ten ktoś lub coś robi. Spróbujmy to sobie zwizualizować:

Jak widzicie na ilustracji, podmiot i orzeczenie wspólnie tworzą fundament każdego zdania.

Co to jest Podmiot?

Podmiot, jak już wspomnieliśmy, odpowiada na pytanie *kto?* lub *co?*. To tak, jakbyśmy w filmie pytali: "Kto jest głównym bohaterem?". Podmiot to główny bohater naszego zdania! Może być wyrażony na różne sposoby:

• Rzeczownikiem: Pies szczeka. (Kto szczeka? Pies)
• Zaimkiem: Ona śpiewa. (Kto śpiewa? Ona)
• Wyrażeniem rzeczownikowym: Mój młodszy brat gra w piłkę. (Kto gra w piłkę? Mój młodszy brat)
• Bezokolicznikiem: Czytanie rozwija wyobraźnię. (Co rozwija wyobraźnię? Czytanie)

Pamiętajcie, że podmiot jest zwykle w mianowniku (kto? co?). Spróbujcie teraz sami znaleźć podmiot w następujących zdaniach:

Mama gotuje obiad.
Słońce świeci jasno.
Dzieci bawią się w parku.

W każdym z tych zdań podmiot jest podkreślony. Widzicie, jakie to proste?

Co to jest Orzeczenie?

Teraz czas na orzeczenie! Orzeczenie to ta część zdania, która mówi, co robi podmiot. Odpowiada na pytania: *co robi?*, *co się z nim dzieje?*, *jaki jest?*. Możemy sobie wyobrazić, że orzeczenie to akcja filmu – to, co robi główny bohater. Najczęściej orzeczenie jest wyrażone czasownikiem.

Przyjrzyjmy się przykładom:

• Pies szczeka. (Co robi pies? Szczeka)
• Ona śpiewa. (Co robi ona? Śpiewa)
• Mój młodszy brat gra w piłkę. (Co robi mój brat? Gra)

Czasownik w orzeczeniu musi zgadzać się z podmiotem w liczbie i osobie. Na przykład:

• Ja czytam. (osoba pierwsza, liczba pojedyncza)
• My czytamy. (osoba pierwsza, liczba mnoga)
• On czyta. (osoba trzecia, liczba pojedyncza)

Orzeczenie może być też wyrażone w sposób złożony, np. z czasownikiem posiłkowym:

• Będę czytał.
• Zostałem zaproszony.

Rodzaje Orzeczeń

Warto też wiedzieć, że istnieją różne rodzaje orzeczeń, ale na razie skupmy się na dwóch podstawowych:

• Orzeczenie czasownikowe: wyrażone tylko czasownikiem, np. "Ptak śpiewa."
• Orzeczenie imienne: składa się z łącznika (np. *być*) i orzecznika (np. rzeczownika, przymiotnika), np. "Książka jest ciekawa."

Grupa Podmiotu i Grupa Orzeczenia

Skoro już wiemy, czym jest podmiot i orzeczenie, czas na grupę podmiotu i grupę orzeczenia. To tak, jakbyśmy do głównego bohatera i jego akcji dodali dodatkowe informacje – szczegóły, które sprawiają, że zdanie jest bardziej interesujące i pełne.

Grupa podmiotu to podmiot wraz z wyrazami, które go określają, np.:

Mądry pies mojej sąsiadki szczeka głośno.

W tym zdaniu podmiotem jest "pies", ale cała grupa podmiotu to "Mądry pies mojej sąsiadki". Dodatkowe słowa – przymiotnik "mądry" i wyrażenie "mojej sąsiadki" – doprecyzowują, o jakiego psa chodzi.

Grupa orzeczenia to orzeczenie wraz z wyrazami, które je określają, np.:

Pies szczeka głośno na listonosza.

W tym zdaniu orzeczeniem jest "szczeka", ale cała grupa orzeczenia to "szczeka głośno na listonosza". Słowo "głośno" i wyrażenie "na listonosza" doprecyzowują, jak i na kogo pies szczeka.

Pamiętajcie! Grupa podmiotu odpowiada na pytania dotyczące podmiotu (np. jaki podmiot?), a grupa orzeczenia odpowiada na pytania dotyczące orzeczenia (np. jak? gdzie? kiedy?).

Spójrzmy na jeszcze jeden przykład, tym razem z wizualizacją:

W tym przykładzie:

• Podmiot: Dziewczynka
• Grupa podmiotu: Dziewczynka
• Orzeczenie: czyta
• Grupa orzeczenia: czyta ciekawą książkę w pokoju

Mam nadzieję, że teraz rozumiecie, czym jest grupa podmiotu i grupa orzeczenia! Pamiętajcie, że to fundament poprawnego pisania i rozumienia zdań. Ćwiczcie, analizujcie różne zdania i bawcie się gramatyką! Powodzenia!